Búfræðingurinn - 01.01.1936, Side 71

67
Mjólkurfeiti er undirétaða m.jóikupframleiðsra.
Eftir Si^urð Guðbrandsson m,jólkurbússt,jóra.
Sa hluti af mjólkinni,sem heitir feiti,er í kúamjólk frá 21/2 -
6 hundruðustu hlutar af þyngd hennar,en lang algengast 3 - ^ %•
Peitin er dreifð um mjóifciiaa í örsmáum f eitikúlum, er eigi sjást með
beru auga. Tala þeirra og stærð er mgög misjöfn. í einu grammi( g )
mjólkur er frá 1-14 miljarðar feitikúlna.
Á mjólkurbúunum er útborgunarverð á mjólkurkílogramm(kg) miðað
við feiti bess-fitueiningar. Mjólk með 3 % feiti hefir 3 %i$’ö£t&iásar
kg^ íajólk með 4 % feiti 4 fitueiningar o.s.fr. Feitin er því mælir
á verðgildi mjólkurinnar. Til mjólkurvinnslu er æskilegri feita
mjólkin,vegna þess að vinnslukostnaðurinn verður lægri á vörueiningu
Því færri kg af mjólk,er þarf til hennar. ðr 1 kg af mjólk með 4 %
feiti fæst ca. 45 g af smQöri,en úr 1 kg af mjólk með 3 % feiti að-
eins 35 g af smjöri. Ostefni mjólkurinnar eykst við aukna feiti,jafn-
framt því,sem geymsluþol hennar lengist.
Verðmæti mjólkurframleiðslu byggist á fjórum aðalatriðums
1. Að mjólkin sé í fullu verði - fyrsta flokks.
2. Verð á fitueiningu.
3. Feitimagnið í hverju kg mjólkur.
4. Mjólkurmagnið í kg eða 1 .
Fyrsta atriðið,að mjólkin sé fyrsta flokks og Þva i fullu verði,
liggur á augum uppi. Til þess parf mjólkin að vera hreinlega með-
höndluð áður en hún kemur til mjólkurbúanna,svo að ekkert verðfall
eða endursending eigi sér stað. Hvaða atriða framleiðandinn ]?arf a5
gæta,til þess að fyrirbyggja móólkurgalla,hefi ég minnst á í 1. árg.
uBúfræðingsinsH undir fyrirsögn i:'Gerlarnir og móólkin'* ,vísast til Þ©ss.
Annað atriðið - verð á fitueiningu - er sú hlið mjólkurfram-
leiðslunnar,er snýr að mjólkurbúunumjOg eru þau mikilvægur liður í
mjólkurframleiðslu. Hlutverk mjólkurbúanna er Það,að vinna úr og
afsetja mjólkina á þeiin grundvelli,að sem hæst verð komi á hverja
feitieiningu. Mjólkurbúin verða því að stefna áðs
&. Að hagnýta sem best mjólkina,fá sem mestar og bestar vörur úr
Henni.
F. Fá sem hæst verð fyrir vörueiningu.
p. Að hafa reksturskostnaðinn sem lægstan.
Þriðja og fjórða atriðið,sem mjólkurframleiðslan‘byggist á,er
feiti- og mjólkurmagn,en það tvennt skapast af eiginleikum kúnna og
foðri. Á Þessum liðum veltur engu minna um afkomumöguleika mjólkur-
framleiðslunnar en mjólkurbúunum,er veita verðið á fitueiningu,því
að verðið er ekki einhlítt,ef vörumagnið er of lítið. Með 5,4-6 aura
verði á fitueiningu fæstsFyrir 1 kg af 3 % feitri mjólk 16,38 aurar
1 - - 4 % - - 21,84 - .