Morgunn - 01.06.1969, Blaðsíða 26

20
MORGUNN
brjóst lagin frá því áður en fyrst hófust sögur. Og hana er
engin leið að kæfa til fulls í brjósti nokkurs manns. Hún er
óaðskiljanlegur lifandi þáttur hans ódauðlegu sálar.
Háski þessara viðsjárverðu tíma er þess vegna ekki fólg-
inn í þvi, að trúarhvötin sé ekki lengur fyrir hendi. Hann er
fólginn í því, að við höfum gert lifið svo margbrotið, vafið
það í svo miklar óþarfar og fánýtar umbúðir, að örðugt er
orðið að finna þar sjálfan kjarnann. Fyrir vikið er sífelld
hætta á því, að trúarhvötin slitni úr sínum eðlilegu og réttu
tengslum við lífið. Og þegar svo er komið, getur svo farið,
að hún brjótist fram í kynlegum og jafnvel óhugnanlegum
myndum. Hún getur þá valdið bæði geðtruflunum og geð-
flækjum, sem örðugt er að ráða við eða lækna.
Sálfræðingurinn heimskunni og geðsjúkdómalæknirinn dr.
Jung, segir í einu sinna mörgu rita, að hjá svo að segja öll-
um þeim sjúklingum, sem til hans hafi leitað síðustu 35 árin,
telji hann nákvæmar athuganir hafa leitt í ljós, að dýpsta
rót geðtruflana þeirra og sálsýki hafi reynzt vera í sam-
bandi við ófullnægða eða afvegaleidda trúarhvöt þeirra og
trúræn viðhorf.
Enginn vafi er á því, að öfgastefnur síðustu ára i heim-
inum, bæði í stjórnmálum og á öðrum sviðum, eru að veru-
legu leyti afleiðingar ófullnægðrar trúarhvatar, sem óhlut-
vandir foringjar æsa upp með tilhjálp fjölmiðlunartækja og
múgsefjunar, unz hún ryðst fram í viðbjóðslegu æði og
hryðjuverkum og andstyggilegri grimmd.
Að sjálfsögðu er það fjarri mér, að halda því fram, að
umbúðir yfirleitt séu einskis virði og bara til bölvunar, enda
þótt ég telji jafnan kjarnann vera það, sem höfuðmálinu
skiptir. Umbúðir vernda oft það, sem í þeim er, og geta jafn-
vel leitt það í Ijós með skýrari og áhrifameiri hætti. Ljóðin
geta verið siíkar umbúðir um hugsun skáldsins. Lagið eða
málverkið eru á vissan hátt umbúðir, sem leiða í ljós snilli
andans. Og þarna skilur á milli þessara umbúða og hinna,
sem beinlínis fela innihaldið eða eru utan um ekki neitt.