Morgunn


Morgunn - 01.12.1986, Síða 36

Morgunn - 01.12.1986, Síða 36
NIÐURSTÖÐUR Rétt fyrir aldamótin og á fyrsta áratug þessarar aldar bárust til landsins ýmiss konar nýjar stefnur í trúmálum og náðu fótfestu í því samfélagi, sem var að rísa í Reykja- vík. Einstaklingar með sérgáfu spámannsins og leiðtoga- hæfileika komu fram og höfðu meiri áhrif á trúarlif þjóðar- innar en önnur dæmi munu til á 19. og 20. öld. Þessar hreyfingar eru skýr vitnisburður um þær miklu þjóð- félagslegu breytingar, sem áttu sér stað á íslandi í upphafi þessarar aldar .Þær sýna og sanna, að staða og hlutverk trúarstofnana og trúarbragða í samfélaginu hafði breyst í grundvallaratriðum. Áður fyrr var það samfélagið sjálft, uppbygging þess og viðhald, sem markaði viðfangsefni trúarbragðanna og var hið miðlæga í trúarlífinu, en nú varð það einstaklingurinn og vitund hans, sem komst í sviðsljós trúarinnar.10 Hvað varðar trúmálasviðið sérstak- lega, þá hafði þessi þróun orðið áratugum og jafnvel öld áður í nágrannalöndunum. Það sem seinkaði þessari þróun á Islandi, var framan af einangrunin og almenn deyfð, og síðar hin sérkennilega samtvinnun sjálfstæðisbaráttunnar (þjóðernishreyfingarinnar) og íhaldssamrar skólaspeki í kirkju- og trúmálum.11 Það er ekki viðurkennd aðferð í félagsvísindum að láta einstaklinga vera samnefnara fyrir heilt tímabil í sögunni eða ákveðna þjóðfélagsþróun. Hér er samt ástæða til að nefna þá Friðrik Friðriksson og Harald Níelsson. Þeir voru jafnaldrar. Báðir lásu við Kaupmannnahafnarháskóla á siðasta áratug 19. aldar, þegar raunsæisstefnan og visinda- hyggjan, sem voru aflsráðandi í andlegu lífi íslensku stúd- entanna, virtust vera að naga sundur rætur kristinnar trú- 10. Á Jjetta benda Peter Berger og Thomas Luckmann í ritgerðinni Secul- arization and Pluralism. 1 lnternational Yearbook of Sociology of Religion II 1966, bls. 73—86. Þeir tala um „privatization" og „subje- tization" í þessu sambandi. 11. Um þetta atriði hefur höfundur fjallað nánar í Church and Social Shange. O Study of the Secularization Process in lceland Í830—1930. Plus Ultra, Vanersborg 1983, bls. 87 og áfram. 34 MORGUNN
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84

x

Morgunn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunn
https://timarit.is/publication/668

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.