Morgunn


Morgunn - 01.12.1986, Blaðsíða 36

Morgunn - 01.12.1986, Blaðsíða 36
NIÐURSTÖÐUR Rétt fyrir aldamótin og á fyrsta áratug þessarar aldar bárust til landsins ýmiss konar nýjar stefnur í trúmálum og náðu fótfestu í því samfélagi, sem var að rísa í Reykja- vík. Einstaklingar með sérgáfu spámannsins og leiðtoga- hæfileika komu fram og höfðu meiri áhrif á trúarlif þjóðar- innar en önnur dæmi munu til á 19. og 20. öld. Þessar hreyfingar eru skýr vitnisburður um þær miklu þjóð- félagslegu breytingar, sem áttu sér stað á íslandi í upphafi þessarar aldar .Þær sýna og sanna, að staða og hlutverk trúarstofnana og trúarbragða í samfélaginu hafði breyst í grundvallaratriðum. Áður fyrr var það samfélagið sjálft, uppbygging þess og viðhald, sem markaði viðfangsefni trúarbragðanna og var hið miðlæga í trúarlífinu, en nú varð það einstaklingurinn og vitund hans, sem komst í sviðsljós trúarinnar.10 Hvað varðar trúmálasviðið sérstak- lega, þá hafði þessi þróun orðið áratugum og jafnvel öld áður í nágrannalöndunum. Það sem seinkaði þessari þróun á Islandi, var framan af einangrunin og almenn deyfð, og síðar hin sérkennilega samtvinnun sjálfstæðisbaráttunnar (þjóðernishreyfingarinnar) og íhaldssamrar skólaspeki í kirkju- og trúmálum.11 Það er ekki viðurkennd aðferð í félagsvísindum að láta einstaklinga vera samnefnara fyrir heilt tímabil í sögunni eða ákveðna þjóðfélagsþróun. Hér er samt ástæða til að nefna þá Friðrik Friðriksson og Harald Níelsson. Þeir voru jafnaldrar. Báðir lásu við Kaupmannnahafnarháskóla á siðasta áratug 19. aldar, þegar raunsæisstefnan og visinda- hyggjan, sem voru aflsráðandi í andlegu lífi íslensku stúd- entanna, virtust vera að naga sundur rætur kristinnar trú- 10. Á Jjetta benda Peter Berger og Thomas Luckmann í ritgerðinni Secul- arization and Pluralism. 1 lnternational Yearbook of Sociology of Religion II 1966, bls. 73—86. Þeir tala um „privatization" og „subje- tization" í þessu sambandi. 11. Um þetta atriði hefur höfundur fjallað nánar í Church and Social Shange. O Study of the Secularization Process in lceland Í830—1930. Plus Ultra, Vanersborg 1983, bls. 87 og áfram. 34 MORGUNN
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84

x

Morgunn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunn
https://timarit.is/publication/668

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.