Morgunn - 01.06.1993, Qupperneq 13

MORGUNN
ekki. En samt þarf að staðnæmast nokkuð við þessar
spumingar og ýmsar hliðar á þeim.
Gagnrýniraddir okkar benda iðulega á þessi atriði og
við getum fáu svarað. En framhjá þeirri staðreynd er alls
ekki hægt að ganga að við íslendingar áttu stórmiðla á
heimsmælikvarða á nánast hverjum fingri á fyrri hluta
aldarinnar. Og reyndar allt fram til ársins 1977 er þessu
„stórmiðlatímabili” okkar formlega lauk með flutningi
Hafsteins miðils yfir í „næsta heim”. Þar með lauk þessu
afar merkilega 72 ára tímabili hér á landi sem staðið hafði
yfir frá árinu 1905 með komu prentsmiðjunemans unga,
Indriða Indriðassonar frá Skarði í Skarðssveit hingað til
Reykjavíkur. Suðurkoma hans og kynni hans og samstarf
við Einar H. Kvaran er ekki bara upphafstímabil þessara
fræða hér á landi, heldur einnig og ekki síður langvísinda-
legasta skeið sálarrannsókna á íslandi til þessa. Um það
þarf heldur ekki að deila.
Eftir heilsubrest Indriða árið 1909 og eftir dauða hans
1912 var hér um nokkura missera skeið nokkurs konar
„einskis-djúpsvefnsmiðils-tími” á íslandi. En það stóð
ekki lengi. Því fyrr en varði kom fram á sjónarsviðið,
bæði á þriðja, fjórða og fimmta áratugnum og fram á
sjötta áratuginn, hver stórmiðillinn á fætur öðrum. Þrjú af
helstu nöfnunum í þeirri upptalningu í mínum huga eru
þau Andrés miðill, Lára miðill og síðastur Hafsteinn
miðill sem fyrr var minnst á. En hvað höfum við í dag?
Það er fremur rýr eftirtekja í stórsannanamiðlum og stór-
upplýsingastreymis-miðlum eins og ég hef kosið að kalla
brautryðjendurna fjóra, sem fyrr voru nefndir, þ.e. Indriða,
Láru, Andrés og Hafstein.
Ekki er það skorturinn á stórmiðilsefnum
Við þessu er því síðan að bæta að þjóðin er nánast tvöfalt
fjölmennari í dag en á stórmiðlatímabilinu á fyrri hluta
11