Sjómaðurinn - 01.11.1941, Blaðsíða 15

SJÓMAÐURINN
9
^amg'öngfnleið Riissa
við Xorðiir-I^liaiið —
M u r m a n s k, borgin
sem barist er um.
O ÍÐAN styrjöldin liófst í Rússlandi Iiefir mik-
ið verið talað um samgönguleiðir Rússa við
Norður-lshafið. Virðast Þjóðverjar liafa lagt
mikla áherzlu á að ná Murmansk, hafnarborg
Rússa við Norður-íshafið á sitt vald, og Rússar lagl
á það jafn ríka áherzlu að verja hana.
Þetta er líka eðlilegt, þvi að Múrmansk er eina
um þar upp helming farmsins, hjá Pétri gamla á
Rala, móðurbróður Sighvatar Rjarnasonar hanka-
stjóra. Höfðum við þá og öll þau slcip, er á leið vorn
innan að, haft ofsarok svo mikið, að ósiglandi var.
vegna svipanna ofan af Esjunni. Kollafjörður var
sjódrif eilt og því ómögulegt að leggja í hann á
hlöðnu skipi, með einn hinn hættulegasta farm
og versta, sem til er, en það er skel.
Eftir viðtökurnar hjá Pétri á Bala, sem tók okk-
ur ágætlega, lögðum við í fjörðinn, lítt siglandi,
en lentum í Bollagarðavör á Uppstigningardag.
Sannaðist þá, sem oftar, málsliátturinn: „Fögur
er sjóhröktum fold“. Þetta var sjóhrakningur
nokkur, þótt eigi til skaða yrði, og er við lentum,
var Bollagarðavör full af fólki, sem fagnandi tók
á móti okkur; man ég enn, að Einar gandi sagði
þelta við Bjarna Ivolbeinsson: „Hamingjunni sé
lof fyrir það, að við höfum heimt ykkur alla heim,
heila á húfi, og nú hefirðu sýnt það, eins og oft
áður, Bjarni minn, hver snillingur þú ert, enda
var það þér líkt, að losa þig við nolckuð af
farminum. Okkur kom ekki til hugar, að neitt
skip leggði i fjörðinn, eins og hann liefir verið
í dag. Verið þið allir veIkomnir!“
Næstu nótt var slcelin sótt til Péturs á Bala.
Mislingana féklc enginn á hænum i Bollagörðum
fyrr en viku fvrir Jónsmessu, og varð enginn
pungt haldinn — ég lá rúmfastur að eins í fimm
daga, en linur var ég, við að ganga Grindaskörð
um nóttina 23.—24. júní þetta vor, og er sérstök
frásögn til um það, í samhandi við draum minn,
nóttina 17.—18. april 1915, og brunann mikla, viku
siðar, 24.—25. apríl.
Reykjavik, 23. sept. 1941.
Jón Pálsson.
höfnin, sem Rússar hafa á þessum slóðum og er
íslaus allt árið.
Áður en heimsstyrjöldin, hin fyrri, hófst höfðu
Rússar hafið járnbrautarlagningu norður á bóg-
inn, til Kolaflóans. Lokið var við þessa járnbraut-
arlagningu 1916, og höfðu stríðsfangar verið látn-
ir vinna verkið. Með lienni komst á langþráð sam-
hand milli Leningrad og Múrmansk. Var þessi
járnbraut 1450 km. á lengd. Eftir styrjöldina voru
gerðar geysimiklar endurbætur á járnbrautinni.
Hún er nú tvöföld og gengur fyrir rafmagni. Erf-
iðleikar voru geysimiklir á því að leggja brautina
gegnum skógarþykkni þessa löngu leið, en út í þá
sáhna skal ekki farið hér.
Höfnin í Arkangelsk er ísi lögð í 6 mánuði á
ári hverju, en höfnina i Múrmansk leggur aldrei
og cr svo gólfstrauminum fyrir að þakka. Hún
er þess vegna hin ákjósanlegasta höfn fyrir Rússa
við Norður-lshafið. Auk þess liggur hún vel varin
í djúpum firði, svo að hvorki stormar né sjóar eða
féndur geta hæglega komizt að lienni. Árið 1926
voru íbúar Múrmanslc 13 þúsundir, en árið 1936
voru þeir orðnir 16 þúsundir. Þessar tölur gefa
betri hugmynd um vaxandi þýðingu borgarinnar
en nokkuð annað.
Það er auðvelt að verja þessa borg, þar sem hún
er 50 km. frá liinu opna hafi. Þar eru bæði mikil
vigi og flugvellir, eða í nágrenni hennar, og hefir
hvort tveggja verið aukið ákaflega á allra síðustu
árum. Auk þess var fyrir þessa styrjöld gerður sá
samningur við Finna, að þeir byggðu engin vígi
gegnt borginni við sundið, út til hafs, en landa-
mæri Finnlands voru fyrir styrjöldina að eins 90
km. frá Múrmansk.
Fjarlægðin frá Múrmanslc til Newcastle er hin
sama og frá Múrmansk og til Leningrad, eða um
1200 sjómílur, svo að maður getur skilið áhuga
Rússa fyrir norðurströndinni, því að hafnirnar
þar eru eini tengiliðurinn, sem Rússar geta liafl
við heimshöfin í striðinu við Þýzkaland.
1926 voru íbúar Arkangelsk 71 þúsundir, en 10
árum seinna, eða 1936, voru þeir orðnir 226 þús-
undir. Þar hafa hafnarmannvirki einnig verið