Stundin - 01.09.1940, Blaðsíða 4

4
STUNDÍN
geymi ég eins og sjáaldur auga
míns þarna í hillunni, því það
getur verið ansi gaman að eiga
þær, þegar maður er dauður, og
enginn til að bera hönd fyrir
höfuð manns. Þær sýna það
svart á hvitu, að hjá Guðbjörgu
litlu Brynjólfsdóttur var allt í
lagi: brauðin, kontóið og pen-
ingarnir, — og allir fengu sitt.
Guðbjörg tekur sér málhvíld,
gýtur augunum í gaupnir sér,
en hrín svo upp úr þönkum sín-
um með kaldhæðnislegum upp-
gerðarhlátri, sem i rauninni er
enginn hlátur, heldur bara
skrykkjóttir skrækir, einskonar
upphrópunarmerki í frásögnina.
Hún hverfur aftur til Vestur-
götunnar. Það var fyrir óra-
mörgum árum, meira veit hún
ekki um ákvörðun tímaf jarlægð-
arinnar. Þá stóð hún'þar ung og
prúðbúin fyrir innan diskinn i
bakaríi Friðriksens ríka. Hún
var nýkomin úr Vestmannaeyj-
um, yngst af 16 börnum Brynj-
ólfs sáttasemjara, og hún var
hingað komin til að „forfram-
ast” og „búa sig undir lífið”,
eða bara til að vinna fyrir sér.
Það var allt óráðið og kom eng-
um við. Og án þess að nokkur
spyrji hana, getur hún þess til
skýringar á þessum fyrsta hús-
bónda sínum, að hann hafi átt
nóga peninga og viljað gefa sér
þá alla. Svo afsakar gamla kon-
an sig fyrir það að hafa ekki
haft tíma til að greiða sér i
morgun og því síður að þvo sér,
eða fara í hrein föt, því allt reki
annað: brauðin, afgreiðslan,
dúfurnar, því allir argist í henni
eins og hún hafi aldrei neitt að
gera. Og nú brosir hún svo log-
ar í augunum, í þessum stóru,
mórauðu augum, sem einu sinni
voru ung og gljáandi af ham-
ingju;. „Men den Tid er
forbi”. Og með þessa örvænt-
ingarkenndu dönsku hefst nýr
þáttur í frásögninni.
Þegar hún var ung, lang-
aði hana til Kaupinhafnar,
og Fridriksen ríki vildi taka
hana með sér til Kaupin-
hafnar, en hún vildi ekki fara.
Svo styður hún báðum höndum
á borðið og þagnar; en þögnin
er hvikul eins og æfi manns!
Eftir andartak hrekkur hún upp
úr dvalanum. Hún lyftir pilsun-
um og tekur brosandi og angur-
vær nokkur létt og fimleg dans-
spor meðan hún syngur af inn-
f jálgri ástríðu viðlag úr gömlum
vikivaka:
„Margt er það í steininum, sem
mennimir ekki sjá,
er þar stundum grátið, svo
enginn heyra má”.
Eg vildi fara ein til Kaupin-
hafnar og vinna fyrir mér sjálf.
Allir, sem láta aðra vinna fyrir
sér, verða aumingjar. Það hef
ég séð. Mikið er ég hamingjunni
þakklát fyrir, að ég skyldi ekki
giftast. Allar ungar og fallegar
stúlkur verða ljótar á því að
giftast. Eg verð alltaf ung og
falleg, þegar ég er búin að laga
mig til. Það er ekkert að marka
núna.
Margir hafa sagt, að ég væri
fallegasta konan í heiminum, og
það er alveg satt. Og ef að þeir
vissu hvað ég spila vel á guitar,
myndi ég ekki hafa neinn frið
til að selja brauðin. Þeir mundu
ryðjast hingað inn: landshöfð-
inginn, kóngurinn og prinsinn,
og allir þessir borðalögðu, sem
komu hingað um daginn. En það
er ekki hægt að spila á guitar
nema maður elski og hafi ekk-
ert að gera. Seztu þarna á stól-
inn, þú verður enga stund að
standa upp aftur!!
Gamla konan hleypir i herð-
arnar, og skýzt flóttalega bak
við grænköflótta fortjaldið fyrir
dyrunum á herberginu hennar
inn af búðinni. Hún kemur aftur
að vörmu spori með rauðan og
fornfálegan guitar. Hún sezt á
hækjur sínar i króknum á bak
við borðið og byrjar að gæla við
strengina með þessum sprungnu,
kræktu fingrum, sem einu sinni
voru hvítir, mjúkir meyjarfing-
ur. Það var í Vestmannaeyjum
fyrir ótal mörgum árum. Eftir
andartak kemur lagið, það er:
„Komdu og skoðaðu í kistuna
mína”. Svo koma „Dó.nárbylgj-
urnar” og einhver magnþrungin
hógværð og hátíðleiki færist yf-
ir þetta gamla, hrufótta andlit
og mildar allan svipinn. —
Halla Waage kenndi mér að
spila á guitar og hún sagði að
ég væri bezti nemandinn, sem
hún hefði haft. Eg er svo mikil
leikkona, skilurðu það, leikkona,
leikkona, leikkona. Nú spila ég
aldrei fyrir þig framar, aldrei,
aldrei framar. Þær geta spilað á
guitar fyrir þig, sem ekkert
hafa að gera. Eg þarf að selja
brauðin. Þegar stríðið kom
sögðu G. ölafsson og Sandholt
við allar útsölur að þær yrðu
að borga allt út í hönd. En ég
þarf ekki að borga nema einu
sinni í hálfum mánuði. Þeir
þekkja mig, og G. Ólafsson og
Sandholt vita að ég er heiðar-
leg manneskja og treysta mér.
Allt gott fólk veit að það er
óhætt að treysta mér. Eg er nú
búin að leigja hér hjá Breið-
fjörð í 30 ár, fyrst uppi og svo
niðrí, og þegar mánaðamótin
koma segi ég: Veskú, Guðmund7
ur, hér eru peningarnir. Síðan
hringi ég á Rafveituna til að
borga rafmagnið, borga, borga
— og svo útsvarið. Sama fólkið
verzlar við mig að ofan og neð-
an ár eftir ár: Séra Bjami, frú
Ásta min blessunin Christensen,
Ölafur háls- og nef, og frú Ses-
selja gefur mér alltaf sumar-
gjöf. Frú Ásta vill ekki nema
köld brauð. Axel segir, að það
kosti tugthús að éta heit brauð
hjá Danskinum, og þaui vilji
hafa það eins og Danskurinn..
En nú ætla ég alveg að afsegja
það að gefa dúfunum í vetur.
Eg hef enga krafta til að krafsa
snjó fyrir aðra, og varla efni
á því að fæða börn jarðarinnar
þó ég bæti ekki á mig fuglum
himinsins. Nú getur bæjar-