Árdís - 01.01.1935, Blaðsíða 11

9
Framsókn kvenþjóðarinnar.
Eftir Mrs. B. B. Jónsson
(Flutt á kvennanþingi í Winnipeg)
Fyrir nokkrum árum síðan, var eitt aðalmálið á dagskrá í
þessu landi, kvenréttinda-málið, og var þá sérstaklega barist um
það, hvort konur skyldu hafa jafnrétti við karlmenn við kosning
erindreka á hin ýmsu löggjafarþing þjóðarinnar. En frelsisbar-
áíta kvenþjóðarinnar er ekki barátta fárra ára, heldur á hún sér
afarlanga sögu.
Hjá fremstu siðmenningarþjóðum heimsins, þá mannkynssaga
er fyrst skráð, hjálpaðist alt að, borgaraleg lög, kirkjulegar kenn-
ingar og gamlar siðvenjur, til að staðfesta þá trú, að karlmaður-
inn hafi einkarétt til að stjórna heimili, r'íki og kirkju, en að kven-
mannsins skylda sé að hlýða og þjóna, liljóð og uhdirgefin, karl-
manninum, hvenær og hvernig sem honum þóknast.
Hjá því gat eigi farið, að einhverntíma risi kvenþjóðin úr
þeirn andlega dvala, sem hún hafði haldin verið um aldaraðir, og
heimtaði viðurkenningu sem skynsemi-gædd vera með sjálfstæða
hugsun og ákveðinn vilja.
Hin fyrsta verulega kvenfrelsishreyfing, sem sögur fara af,
hófst á Grikklandi og varaði meira og rninna í tvær aldir. í Rórna-
borg braust hún út síðar með enn meiri krafti. Voru þar tví-
vegis, fyrir Krists burð, hafin sterk samtök kvenna, sem mótmæii
gegn ófrelsi og undirokun. í þau skifti hvorutveggjú, söfnuðust
konur saman í stórum hópum á þingstað þjóðarinnar og kröfðust
réttar síns. í báðum tilfellunum náðu þær takmarki því, er aö var
kept.
Kristindómurinn kom í heiminn og breiddist smátt og smátt
út um Norðurálfuna. Kirkjan hélt sér við hina ríkjandi skoðun
þátíðarinnar, og bætti því við í sinni kenningu, að það væri Guðs
vilji og fyrirskipun að konan væri manninum undirgefin, þar eð
hún hefði fyrst leitt syndina inn í heiminn. Þrátt fyrir það, hvað
þessari kenningu var öflugt haldið fram, reis þó kvenfrelsishreyf-
ingin upp enn á ný, sem einn þáttur hinnar ítölsku vakningar-
eða þekkingar-öldu, (renaissance) á þrettándu og fjórtándu öld.
Það má virðast næsta einkennilegt, að á ættjörð Mússolini, skyldi
einmitt fæðast nútíðar frelsishreyfing kvenna, en sagan sýnir, að
þannig er því þó varið. Eftir það dó hún aldrei algerlega út, og
þótt oft væri hún nauðbeygð, á hinum dimmu stríðs- og einokun-
ar tímum aldanna. sem á eftir kornu, til að hafa lágt um sig,
braust hún jafnskjótt út sem eitthvað rofaði í lofti.