Árdís - 01.01.1935, Síða 23

21
íslenzkar frumherja konur.
Eftir frú Kirstínu H. Ólafsson
“Young man, go West.” — Ungi maður bein 'Jjú braut 'þinni
Vestur. Það mun hafa verið nálægt 1870 að þessi orð höfðu
borist sem á vængjum, út um víöa veröld, og hvívetna verið tekið
sem frábærlega viturlegri ráðlegging, því um það leyti var hið
víðlenda og auðuga Vesturland Ameríku í hugúrn manna nokkurs
konar land vona og framtíðardrauma — nokkurs konar fyrirheit-
anna land. Hvort orðin sjálf höifðu um það leyti iborist til íslands
veit eg ekki. En andi þeirra hafði áreiðanlega svifið þar yfir,
hrifið hugi yngri kynslóöarinnar og fylt þá útþrá mikilli — vestur-
þrá — þrá þangað sem gull og grænir skógar, bæði í eiginlegum
og óeiginlegum skilningi biðu allra þeirra sem nógir væru fuil-
hugar til að yfirbuga þrautir þær sem óumflýjanlega yrðu á veg-
um Iþeirra sem tilraun gerðu að höndla þau hnoss.
Og svo var það skömmu eftir 1870 að nokkrir ungir íslend-
ingar tóku sig upp, og héldu vestur — vestur um haf. iSvo fóru
fleiri, og að lcikum stórir hópar. Allir héldu þeir í sömu átitina —
vestur, og allir í sömu erindagerð — að leita sér fjár og frama,
gengis og gæfu.
Ekki voru það Víkingasynirnir einir sem snortnir voru af
þessum æfintýra anda, lieldur og systur þeirra Víkingadæturnar.
Margar fóru þær vestur í fylgd með mönnúm sínum og börnum,
en margar einar síns 'liðs. Þær ætluðu að leita að tækifærum til
að bæta kjör sín og sinna, og trúðu því fastlega að Vesturheimur
gæfi þau margfalt fleiri og betri, en ættlandið kæra en fátæka
átti ráð 'á.
Konurnar þessar, sem þannig rifu sig upp frá ættlandi, vinum
og vandamönnum, og öllu sem þeim var eðlilegast og kærast, og
stefndu í vestur, út í óvissuna, en með trú á iframtíðina, eru kon-
urnar sem við viljum minnast hér í dag — hugprúðu, þrauitseigu,
sigursælu frumherjakonurnar.
Til þess aö geta gert sér ljósa grein fyrir eðli og eiginlegleik-
uin íslenzkrar þjóðar, og þá íslenzkrar kvenþjóðar, er nauðsynlegt
að gera sér grein fyrir islandi sjálfu, því ekki .er það tilviljan sem
skapar þjóðareinkenni, heldur umhverfiö, lífsskilyrðin, lífskjörin.
Nú hafði íslenzk þjóð alið aldur sinn um þúsund ára skeið á eyj-
unni “norður við heimskaut í svaiköldum sævi.” Þar höfðu með-
fædd þjóðareinkenni lagast og þroskast í samræmi við staðhætti,
þar hafði hún framfleytt lífinu að mestu leyti af afurðum
landsins svo hrjóstugt sem það var, því vegna fjarlægðar frá
öðrum löndum voru aðrar bjargir bannaðar.