Morgunblaðið - 21.01.2009, Blaðsíða 15

Reuters
Gleði Fólk á National Mall, svæðinu milli þinghússins og minnsmerkis George Washingtons, fagnar embættistöku Obama.
TALIÐ er að um tvær milljónir manna hafi
fylgst með embættistöku Baracks Obama í
Washington í gær auk þeirra sem horfðu á út-
sendingar sjónvarpsstöðva. Um tveggja stiga
frost var í borginni en bjart og fagurt veður.
Heimildarmenn segja að þrátt fyrir þá erfið-
leika sem steðja að þjóðinni hafi athöfnin ein-
kennst af mikilli gleði og eftirvæntingu.
Michelle, eiginkona nýja forsetans, hélt á
biblíunni sem Obama lagði hönd sína á, biblíu
sem einnig var notuð þegar Abraham Lincoln
sór embættiseiðinn 1861. Eini hikstinn í at-
höfninni var að bæði Obama og John Roberts,
forseti hæstaréttar, fipuðust dálítið. Obama
var aðeins of fljótur á sér, varð því að segja
tvisvar „Ég, Barack Hussein Obama,“ og orða-
röðin var ekki alveg rétt hjá Roberts, „faith-
fully“ [af trúmennsku] var ekki á réttum stað!
Obama þakkaði í 17 mínútna ræðu sinni
George W. Bush sérstaklega fyrir störf hans
og gott samstarf við valdaskiptin.
Fögnuður og eftirvænting
AP
Spennt Nemar í Columbia-háskóla í New York fylgjast með athöfninni.
15
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. JANÚAR 2009
MEIRIHLUTI er nú fyrir því á
danska þinginu, að háskólum í
Danmörku verði sett ákveðin
málstefna og þeir skyldaðir til að
tryggja, að danskan lúti ekki í
lægra haldi fyrir ensku sem vís-
inda- og kennslumál. Um þetta
hafa staðið nokkrar deilur og hafa
háskólarnir verið sakaðir um að
„lítilsvirða móðurmálið“.
Að meirihlutanum, sem vill
styrkja stöðu dönskunnar, standa
jafnaðarmenn, Danski þjóðar-
flokkurinn, Einingarlistinn og
Sósíalíski þjóðarflokkurinn, en
hann vill breyta lögum þannig, að
háskólum verði ekki lengur í
sjálfsvald sett hvort kennt er á
dönsku eða ensku. Helge Sander,
vísindaráðherra í dönsku stjórn-
inni, hefur hins vegar lýst yfir, að
hvorugur stjórnarflokkanna,
Venstre eða Íhaldsflokkurinn,
vilji breytingar að þessu leyti.
Er danskan bara fyrir
óupplýst almúgafólk?
Søren Krarup, einn þingmanna
Danska þjóðarflokksins, skrifaði í
gær mjög harðorða grein í Berl-
ingske Tidende um baráttu há-
skólanna og atvinnulífsins gegn
danskri tungu. Segir hann þar
meðal annars:
„Það er mikið áhyggjuefni hvað
atvinnulífið og æðri menntastofn-
anir sýna móðurmálinu mikla lít-
ilsvirðingu. Á þessum bæjum
þykjast menn vera yfir það hafn-
ir. Í þeirra augum er danskan
bara fyrir óbreytt almúgafólk,
mál, sem óupplýst fólk getur
þvaðrað á sín í milli, en peninga-
furstarnir og prófessorarnir tjá
sig bara á ensku,“ segir Krarup.
Krarup sakar Sander um „und-
irlægjuhátt við viðskiptalífið“ og
hann kallar það hræðsluáróður
hjá Sander að fullyrða, að lög um
betri stöðu dönskunnar muni
kosta um 100 millj. dkr. árlega.
„Er Helge Sander ekki ráð-
herra danskrar vísindastarfsemi?
Ber honum þá ekki líka skylda til
að treysta sambandið á milli vís-
indarannsókna og þjóðarinnar,
sem talar dönsku?“ spyr Krarup.
Talsmaður Radikale Venstre í
menningarmálum, segir, að flokk-
urinn sé að flestu leyti á bandi
stjórnarinnar í þessu máli.
svs@mbl.is
Vilja efla stöðu
dönskunnar
SPRENGJUR MEÐ HVÍTUM FOSFÓR
Mannréttindasamtökin Amnesty International segja að Ísraelsher hafi
gerst sekur um stríðsglæpi með því að beita sprengjum með hvítum
fosfór á mjög þéttbýlum stöðum á Gaza-svæðinu.
Mannréttindasamtökin Human Rights Watch (HRW) höfðu áður sakað Ísraela um
að beita fosfórsprengjum í árásum á Gaza-svæðið og embættismenn Sameinuðu
þjóðanna töldu að Ísraelar hefðu beitt slíkum vopnum.
Amnesty International sakar Ísraela um að
hafa einnig beitt fosfórsprengjum
nálægt íbúðarhúsum
Stórskotalið
skýtur flugskeyti
með fosfór-
sprengjum
Mannréttindasamtökin HRW segja að samkv. alþjóðalögum sé leyfilegt að
beita fosfórsprengjum í því skyni að búa til reykský eða lýsa upp skotmörk
en bannað sé að beita þeim á þéttbýlum svæðum.
FOSFÓRSPRENGJUM BEITT
10 km
LÍBANON
ÍSRAEL
JÓ
R
D
A
N
ÍA
GAZA-
SVÆÐIÐ
EG
YPTAL.
Gaza-
borg
15. janúar
Gerð var árás á byggingu hjálparstofnunar SÞ
með fosfórsprengjum
Fosfórsprengju var skotið á sjúkrahús og
skrifstofur þess brunnu
Í S R A E L
Heimild: Amnesty International, Human Rights Watch, Global Security.org
Miðjarðarhaf
1 Þegar flugskeytið er yfir
skotmarkinu skjótast út
sprengjufleinar fullir
af hvítum fosfór
2 Þegar fosfórfleinarnir
falla til jarðar
myndast reykur í 5-10
mínútur en
þeir valda einnig
skelfilegum
brunasárum á fólki
3
Sprengiþráður
Sprengjufleinar
Grunn-
festing
MANNRÉTTINDASAMTÖKIN Amnesty
International saka Ísraela um að hafa framið
stríðsglæpi á Gaza-svæðinu með því að beita
sprengjum með hvítum
fosfór á mjög þéttbýlum
stöðum.
Slíkum vopnum hefur
verið beitt í hernaði til að
lýsa upp skotmörk á næt-
urnar eða mynda reykský
á daginn til að hermenn
sjáist ekki. Sprengjurnar
valda hins vegar skelfileg-
um brunasárum á fólki.
Eldur kviknar þegar hvíti
fosfórinn kemst í snert-
ingu við súrefni og hann getur dreifst yfir
stórt svæði, á stærð við fótboltavöll eða
stærra. Ef fosfórinn lendir á hörundi fólksins
brennur það inn að beini þar til efnið fær ekki
lengur súrefni.
Mannréttindasamtökin Human Rights
Watch höfðu áður sakað Ísraela um að hafa
beitt þessu vopni en ásökun Amnesty byggist
á rannsókn breska vopnasérfræðingsins
Christophers Cobb-Smiths á vettvangi árás-
anna eftir að Ísraelar hættu hernaðinum.
Hann kvaðst hafa fundið vísbendingar um að
fosfórsprengjum hefði verið beitt víða á Gaza.
Donatella Rovera, sem annast rannsóknir í
Mið-Austurlöndum fyrir Amnesty, sagði það
jafngilda stríðsglæp að beita slíku vopni í
árásum á íbúðahverfi á svo þéttbýlum svæð-
um.
„Svívirðilegar“ árásir
Ban Ki-moon, framkvæmdastjóri Samein-
uðu þjóðanna, skoðaði eyðilegginguna á Gaza
í gær. Hann lýsti árásum Ísraela á byggingar
samtakanna sem „svívirðilegum og algerlega
óviðunandi árás á Sameinuðu þjóðirnar“.
Hann krafðist þess að þeir sem fyrirskipuðu
árásirnar yrðu dregnir til ábyrgðar.
bogi@mbl.is
Ísraelar
sakaðir um
stríðsglæpi
Ban Ki-moon
á Gaza í gær.
SHU Yuelong, háttsettur starfsmaður kínversku smitsjúkdóma-
stofnunarinnar, segist óttast, að fuglaflensan breytist í faraldur.
Shu sagði þetta eftir að 16 ára gamall drengur lést úr fuglaflensu
í Hunan-héraði og hefur hún þá orðið þremur að fjörtjóni í Kína
það sem af er ári. Fuglaflensan lætur mest að sér kveða á útmán-
uðum og á vorin og um þessar mundir eru tugmilljónir Kínverja á
faraldsfæti vegna nýárshátíðarhaldanna sem eykur líkur á smiti.
svs@mbl.is
Óttast fuglaflensufaraldur
ð varlega“
Reuters
les honum eiðstafinn en Michelle Obama heldur á biblíunni.