Morgunblaðið - 01.02.2009, Blaðsíða 12

12 Tíðarandi
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1. FEBRÚAR 2009
V
erst af öllu fyrir fyr-
irtæki er óvissan,“
segir Viggó Örn Jóns-
son, einn eigenda aug-
lýsingastofunnar
Jónsson & Lemacks. „Hún er
miklu verri en kreppa, því það er
hægt að takast á við kreppu!“
Hann segir fyrirtækin almennt
ekki komin í kreppuham, heldur
reyni þau að lágmarka áhættu. „Í
algjörri óvissu er eina skyn-
2004 66˚Norður
„Það er kominn tími til að sýna
þessum drullupollum hver ræður.“
Þessar auglýsingar voru merki um
breytta sjálfsmynd. Fyrir þennan
tíma reyndu Íslendingar alltaf að
sýna Ísland í sól og birtu, lögu-
legar blondínur í sól á Austurvelli
– yfirleitt var myndefni fyrir erlenda
ferðamenn þannig. Kannski af því að
Íslendingar höfðu svo mikla
minnimáttarkennd gagnvart því að
hér væri kalt og hráslagalegt.
En nú voru Íslendingar ekki
lengur viðkvæmir fyrir því.
2005 Íslandsbanki
Þá var tíðarandinn annar í
íslensku samfélagi. Helstu spurn-
ingar sem
brunnu á vörum
viðskiptavina Íslandsbanka voru
„Hvernig fer ég í útrás?“ og
„Hvernig eignast ég milljón?“ 2006
Baugur
Baugur kom
fram
m
eð
ím
yndar-
auglýsingu, sem
tekin
var um
allan
heim
; tónlistin
var sótt í
lagið
„Ríðum
, ríðum
“
og
var flutt
m
eð
áleitnu
þungarokksívafi. Og
slagorðið
var: „Við
fram
kvæ
m
um
.“
Síðar var gerð
ím
yndarauglýsing
á
heim
svísu
um
Baug
Group, þar
sem
lagið
„Vegir liggja
til allra
átta“
var spilað. Þar var tekið
fram
að
fólk
væ
ri eins
alls
staðar, jafnt hjá
kaupm
anninum
á
horninu
á
Íslandi
og
í stórum
tískuverslunum
á
Oxford
Street. „Landið
okkar er lítið, en
við
deilum
stórri hugm
ynd.“
2006
Icelandair
„Góð
hugm
ynd
frá
Íslandi“vareitt
afslagorðum
Icelandairárið
2006,
útlendingarm
æ
rðu
kokkteilsósu
í
ím
yndarauglýsingu,íðilfagurtsprund
spókaðisig
íHenson-íþróttatreyju
og
bisnessm
aðurtalaðiísím
a:„Einar?
Hi,thisisJohn.W
elcom
e
back.How
wasit?“
2006Kaupþing
„Icelandershavegotitallfig-
uredout,haven’tyou?“spurði
breskigamanleikarinnJohnCleese
íauglýsinguKaupþings.Kaupþing
varþjóðinognúhafðiþjóðinráðá
breskumstórleikurumíauglýsingar.
Einnafhápunktumstóruímyndar-
auglýsinganna.
2007
Eims
kip
Eiður
Smár
iGuð
johns
enge
kktil
liðsv
iðEim
skip
undir
slago
rðinu
„Íslen
sksó
knum
allan
heim
“.
20
08
La
nd
sb
an
ki
nn
La
nd
sb
an
kin
n
va
rí
lan
ds
fö
ðu
rh
am
.
Ít
ile
fn
ia
fl
ýð
ve
ld
isd
eg
in
um
en
du
r-
sk
ap
að
iL
an
ds
ba
nk
in
n
þá
st
un
d,
er
Ísl
en
di
ng
ar
lýs
tu
yfi
rs
jál
fs
tæ
ði
á
Þi
ng
vö
llu
m
ár
ið
19
44
og
Sv
ein
n
Bj
ör
ns
so
n
va
nn
eið
að
ísl
en
sk
u
st
jór
na
rs
kr
án
ni
se
m
fy
rs
ti
fo
rs
et
i
lýð
ve
ld
isi
ns
.S
tó
lar
og
bo
rð
se
m
no
tu
ð
vo
ru
á
Þi
ng
vö
llu
m
19
44
er
u
no
tu
ð
ía
ug
lýs
in
gu
nn
i.
20
08
AS
Í
AS
Í r
éð
st
í g
er
ð
ím
yn
da
ra
ug
lý
si
ng
a,
se
m
se
gj
a
m
á
að
ha
fi
bi
rs
t k
or
té
ri
of
se
in
t.
Sö
gu
sv
ið
ið
er
tím
i Í
sl
en
di
ng
a-
sa
gn
an
na
og
fra
m
se
tn
in
gi
n
í a
nd
a
st
ór
fy
rir
tæ
kj
an
na
, ö
llu
tja
ld
að
til
og
um
gj
ör
ði
n
íb
ur
ða
rm
ik
il
um
ei
nf
al
da
n
bo
ðs
ka
p
la
un
am
an
ns
in
s.
20
08
Fé
lag
ísl
en
sk
ra
bó
ka
útg
efe
nd
a
Þe
ga
r í
okt
ób
er
var
ð ís
len
ski
fán
inn
sam
stö
ðu
ein
ken
ni.
Nú
vor
u
Ísle
nd
ing
ar
ekk
i le
ng
ur
sva
lir
í
útl
ön
du
m
og
þá
var
be
st
að
sta
nd
a
sam
an
á Ís
lan
di.
Ka
nn
ski
ekk
i að
ást
æð
ula
usu
að
Gli
tni
r n
efn
ist
aft
ur
Ísla
nd
sba
nk
i. V
iðs
kip
tal
ífið
var
kom
ið h
eim
frá
útl
ön
du
m.
Og
„G
rou
p“
he
yrð
i sö
gu
nn
i ti
l.
Ka
up
um
ísle
nsk
t.
„Íslensk sókn
um allan heim“
Auglýsingar eru einn besti vitnisburðurinn um tíðaranda
hvers tíma. Ekki þarf að hugsa lengra aftur en til
gamlárskvölds 2006 og 2007 til þess að manni líði eins
og það hafi verið á framandi plánetu.
Þá voru frumsýndar nokkrar auglýsingar með Skaupinu, sem áttu eftir
að verða umtalaðar, og voru einkennandi fyrir hápunkt þenslunnar í fjár-
málalífinu. Breski gamanleikarinn John Cleese skaut upp kollinum í auglýs-
ingu Kaupþings og fjármálafyrirtækið Atorka frumsýndi fokdýra auglýsingu,
þar sem leikarinn Gísli Örn Garðarsson talaði fjálglega um ágæti fyrirtækis-
ins á fiskmörkuðum og byggingum úti í hinum stóra heimi.
Þegar leitað var að þeirri auglýsingu á Netinu fyrir þessa grein, var
hún gjörsamlega gufuð upp, einnig af heimasíðu fyrirtækisins,
þar sem hún var áður. En finna má margar skemmtilegar
auglýsingar, sem eru táknrænar fyrir tíðar-
andann undanfarin misseri, fyrst uppganginn
á Íslandi og síðan Ísland eftir hrunið.
Fyrirtæki þurfa að
finna nýtt tungumál
samlega afstaðan að búast við hinu
allra versta. Uppsagnir eru enn
meiri í svona ástandi því það er
engin leið að gera áætlanir til
framtíðar. Fyrirtæki tregðast við
að markaðssetja nýjar vörur eða
þjónustu – það er erfitt að auglýsa
verð þegar gengið er óstöðugt,
verðbólga mikil og samkeppnisað-
ilar ramba á barmi gjaldþrots, sem
veldur því að markaðurinn er í
uppnámi. Þannig að flest segir
mönnum að halda að sér hönd-
unum.“
Óvissa frá í ágúst 2007
„Eftir á að hyggja hefur
verið óvissuástand síðan í
ágúst 2007,“ segir hann.
„Þá hófst samdrátt-
urinn, mánuði eftir
að fjármagns-
krísan byrjaði, og síðan hefur
ástandið farið stigversnandi. Það
þrengdist um fjármögnun í öllum
bönkum, sem hafði áhrif á áætlanir
fyrirtækja og áhrifin komu strax
fram. Almennt finna auglýs-
ingastofur fyrr fyrir samdrætti en
aðrar greinar, því við erum sífellt
að vinna með viðskiptavinum að
áætlunum um ný verkefni og á því
ferli hægist þegar óvissan byrjar.“
Óvissan er algjör og ákvarð-
anataka hjá mörgum fyrirtækjum
lemstruð og skrýtin, að sögn Vig-
gós. „Eignarhaldið er allt upp í
loft. Mörg fyrirtæki eru í
eigu eignarhaldsfélaga
sem komin eru í þrot
og reksturinn er á
einhvers konar
undarlegri
sjálfstýr-
Tíðarandinn hefur breyst í þjóðfélag-
inu eftir hrunið í efnahagslífinu og
þess sér stað í auglýsingum. Ekki að-
eins hefur þeim fækkað heldur hafa
skilaboðin breyst og ekki sér fyrir
endann á því. Pétur Blöndal talaði við
Viggó Örn Jónsson einn eigenda aug-
lýsingastofunnar Jónsson & Lemacks
um óvissuna, kreppuna, auglýsingar
og gildin í þjóðfélaginu.