Morgunblaðið - 02.04.2009, Blaðsíða 6

6 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 2. APRÍL 2009
Eftir Þorbjörn Þórðarson
thorbjorn@mbl.is
KRÓNAN styrktist um 2,11% í gær
sem þýðir að ný lög Alþingis um hert
gjaldeyrishöft virðast hafa eflt tiltrú
markaðarins á henni, samkvæmt
upplýsingum frá gjaldeyrisborði Ís-
landsbanka.
Markmið breytinga á gjaldeyr-
islögum og tollalögum er að stöðva
útflæði erlends gjaldeyris sem hefur
leitt til veikingar krónunnar því í lög-
unum voru göt sem nú er verið að
fylla upp í. Breytingarnar fela í sér að
nýju bráðabirgðaákvæði var bætt við
gjaldeyrislögin sem kveður á um að
útflutningsviðskipti vöru og þjónustu
skuli fara fram í erlendum gjaldmiðli.
Friðrik J. Arngrímsson, fram-
kvæmdastjóri Landssambands ís-
lenskra útvegsmanna, segist fagna
þessari lagabreytingu, enda hafi
stöðu sjávarútvegsins verið ógnað
fyrir breytingu með tvöföldu gengi
krónunnar. Þetta gekk þannig fyrir
sig að kaupendur sjávarafurða urðu
sér úti um krónur og keyptu sjáv-
arafurðir sem þýddi að gjaldeyrinn
skilaði sér aldrei til landsins, en á
grundvelli gjaldeyrislaganna hefðu
sjávarútvegsfyrirtækin þurft að skila
honum inn í samræmi við það mark-
mið laganna að efla gjaldeyrisforð-
ann og styrkja krónuna.
Friðrik segir að sjávarútvegsfyr-
irtækin hafi verið tilneydd að ganga
að kauptilboðum í krónum, því mark-
aðsvirði afurða hefur farið hríðlækk-
andi sem þýðir að kaupendur hafa
haft öll vopn í hendi sér. Þetta gekk
þannig fyrir sig að erlendir kaup-
endur settu sig í samband við inn-
lenda aðila sem áttu innstæður í ís-
lenskum krónum og greiddu fyrir
krónurnar með evrum erlendis, sem
þýddi að evrurnar skiluðu sér aldrei
hingað til lands. Síðan voru útbúin út-
flutningsskjöl í krónum og afurðirnar
fluttar út. „Það kom manni á óvart að
þetta væri löglegt, því markmið
gjaldeyrislaganna var að fá gjaldeyr-
inn heim. Ég er mjög hissa á því að
þessi lög hafi verið sett með þessum
hætti á sínum tíma. Það er undarlegt,
miðað við markmið laganna,“ segir
Friðrik.
Lekinn stöðvaður
 Með hertum gjaldeyrislögum er stoppað í göt gallaðra
reglna að sögn framkvæmdastjóra LÍÚ  Krónan styrktist
Morgunblaðið/RAX
Fiskvinnsla Kaupendur sjávarafurða urðu sér úti um krónur og keyptu sjávarafurðir sem þýddi að gjaldeyririnn
skilaði sér aldrei til landsins. Með lagabreytingu hefur verið stoppað í þetta gat og LÍU fagnar henni.
Eftir Silju Björk Huldudóttur og
Björn Jóhann Björnsson
ALLT útlit er fyrir að fjármögnun
ráðstefnu- og tónlistarhússins við
Austurhöfn sé loksins í höfn. Sam-
kvæmt heimildum Morgunblaðsins
var tillaga um sambankalán Nýja
Landsbankans, Nýja Kaupþings og
Íslandsbanka lögð fram í stjórn
Austurhafnar-TR ehf. fyrr í vikunni
og hafa gögnin síðan þá verið til
skoðunar hjá borginni. Alls er um 15
milljarða króna að ræða, þar sem
Landsbankinn er með um 7,5 millj-
arða og hinir bankarnir skipta af-
ganginum nokkuð jafnt á milli sín.
Í samtali við Morgunblaðið segist
Kristjörg Stephensen borgarlög-
maður telja að öllum skilyrðum
borgarráðs um fjármögnun verkefn-
isins hafi verið mætt. Borgarráð
samþykkti sem kunnugt er á fundi
sínum í febrúar sl. tillögu borgar-
stjóra þess efnis að Austurhöfn-TR
ehf. yfirtæki byggingu tónlistar-
hússins með því skilyrði að endanleg
fjármögnun verksins væri tryggð.
Borgarráð tekur málið að öllum lík-
indum fyrir í dag.
Verktakinn við framkvæmdina,
Íslenskir aðalverktakar, er orðinn
langeygur eftir greiðslum frá verk-
kaupa, sem hafa ekki borist honum
síðan í desember. Er reikningur
ÍAV fyrir desember til febrúar kom-
inn í tæpan milljarð króna og ef
marsmánuður er tekinn með er upp-
hæðin skriðin yfir milljarðinn sem
verktakinn á inni.
Fjármögnunin í höfn
 Íslenskir aðalverktakar bíða eftir því að fá greitt fyrir
vinnuna við tónlistarhúsið  Vinnulaunin upp fyrir milljarð
Í HNOTSKURN
»Íslenskir aðalverktakarhafa verið með um 150
manns í vinnu við Tónlistar-
húsið að undanförnu.
»Verkið hefur ekki veriðunnið á fullu skriði en með
nýrri fjármögnun er vonast til
að úr rætist á næstunni.
Hvers vegna er verið að herða á
gjaldeyrisreglunum?
Gengi íslensku krónunnar hefur farið
lækkandi síðustu vikur og eru sterkar
vísbendingar um að markmiði skila-
skyldunnar um uppbyggingu gjald-
eyrisforða vegna útflutningstekna
verði ekki náð þar sem þeir sem flytja
út vörur og afurðir voru ekki skuld-
bundnir til að selja útflutningsafurðir
í erlendum gjaldmiðli. Það þýddi að
erlendur gjaldeyrir skilaði sér ekki
hingað til lands sem hefði þýtt styrk-
ingu forðans.
Hvernig hefur þetta haft áhrif á
veikingu krónunnar?
Vísbendingar eru um að verðmæti út-
fluttra vara sem greitt er fyrir með ís-
lenskum krónum á tímabilinu janúar
til mars á þessu ári sé nærri 2 millj-
örðum krónum meira en á sama tíma
í fyrra. Innflutningur til landsins hefur
einnig dregist saman og það ætti að
gefa frekari grundvöll fyrir styrkingu
krónunnar. Veiking krónunnar hefur
gefið vísbendingar um að einhverjir
útflytjendur fái greitt fyrir vörur sínar
innanlands með íslenskum krónum
en að kaupandinn greiði, annaðhvort
beint eða í gegnum millilið, í erlendri
mynt til aðila utan landsteinanna.
Hvernig gekk þetta fyrir sig?
Hægt er að taka útflutningsaðila sjáv-
arafurða sem dæmi, en það tíðkaðist
að erlendir kaupendur sjávarafurða
komu hingað til lands eftir að hafa
orðið sér úti um íslenskar krónur á
mun lægra gengi en gengi Seðla-
bankans. Dæmi eru um að þeir hafi
fengið á þriðja hundrað krónur fyrir
hverja evru í stað 161 krónu, sem er
opinbert gengi. Þeir buðu síðan fram-
leiðendum sjávarafurða að kaupa
fiskinn í krónum. Þannig gátu þeir
keypt sjávarafurðir á mun lægra verði
en eftir hefðbundnum leiðum og
seldu hann svo erlendis fyrir evrur, en
lækkuðu um leið verðið.
S&S
Eftir Skapta Hallgrímsson
skapti@mbl.is
STJÓRNENDUR Akureyrarbæjar
hafa kynnt hugmyndir þess efnis að
starfsmenn bæjarfélagsins taki einn
launalausan frídag í mánuði frá og
með byrjun næsta árs, jafnvel að
einhverjir byrji á því strax í haust ef
hægt er. Starfsmenn bæjarins eru
1.400 og með þessu er stefnt að því
að spara 150-200 milljónir króna á
árinu. Fyrirsjáanlegur halli á rekstri
Akureyrarbæjar árið 2010 er 450
milljónir króna þannig að ýmislegt
fleira þarf að koma til þannig að end-
ar nái saman.
Ýmsar aðgerðar voru ákveðnar
fyrr í vetur til þess að draga úr
kostnaði við rekstur bæjarfélagsins;
aðkeypt þjónusta skorin niður og
dregið úr vörukaupum hér og þar í
bæjarkerfinu. Um áramót lækkuðu
laun stjórnenda bæjarfélagsins,
kjörinna fulltrúa og nefndarmanna
um 10%.
Komin inn að beini
En ekki er nóg að gert og að sögn
Sigrúnar Bjarkar Jakobsdóttur,
bæjarstjóra, og Hermanns Jóns
Tómassonar, formanns bæjarráðs,
verður hverjum steini velt við í því
skyni að ná fram enn frekari sparn-
aði. „Við höfum ekki úr sömu pen-
ingum að spila og 2007,“ segir Her-
mann. „Við viljum efna til samræðna
við fólk um stöðuna því um svona
mál þarf að nást sátt í samfélaginu,“
sagði Sigrún Björk.
Gripið verður til allra mögulegra
ráða áður en til greina kemur að
segja upp fólki og þess vegna segja
þau hugmyndirnar fram komnar.
„Og við leggjum áherslu á að þetta
eru hugmyndir. Ekkert hefur verið
ákveðið,“ sagði Hermann Jón þegar
þau Sigrún Björk ræddu við blaða-
menn í gær.
Hugmyndirnar voru í gærmorgun
kynntar 70 stjórnendum hjá Ak-
ureyrarbæ sem ræða munu við und-
irmenn sína og síðan funda á ný með
forráðamönnum bæjarfélagsins 15.
þessa mánaðar.
„Heilt yfir var tekið þokkalega í
hugmyndirnar,“ svaraði Sigrún,
spurð um hver viðbrögð hefðu verið
á fundinum í gærmorgun. „Flestir
eru á því að þetta sé mildilegasta að-
ferðin.“
Þau Sigrún og Hermann tóku
skýrt fram að um tímabundna ráð-
stöfun yrði að ræða, ef af yrði, þar til
efnahagsástandið lagaðist. Í raun
yrði um 5% launalækkun að ræða,
en þó án þess að hróflað yrði við
kjarasamningum því starfsmenn
fengju frídag.
Ef allir starfsmenn tækju einn
launalausan frídag í mánuði væri
hægt að spara 250 milljónir á ári, en
sumir vinnustaðir eru þess eðlis að
ekki er hægt að gera þessar breyt-
ingar.
„Það er nauðsynlegt að draga úr
kostnaði. Við erum komin alveg inn
að beini,“ sagði Sigrún Björk.
Allir taki einn
launalausan frí-
dag í mánuði
Akureyrarbær vill ná samfélagssátt og
spara 150-200 milljónir kr. á mánuði
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Akureyri Forráðamenn bæjarins
segjast taka nauðsynleg skref.
„Við erum ekki eina sveitarfé-
lagið í þessari stöðu en um
þetta hefur ekki verið rætt eins
og nauðsynlegt er. Það má segja
að við séum að taka fyrsta
skrefið í átt að þjóðarsátt því
um þessa hluti verður að nást
heildarsátt í samfélaginu. Við
erum að leita að Gvendi Jaka og
Einari Oddi,“ sagði Sigrún Björk
Jakobsdóttir í gær. „Við verðum
kannski krossfest fyrir þessi
skref; það kemur í ljós, en við
verðum að leggja af stað í þessa
ferð,“ sagði bæjarstjórinn.
Þarf þjóðarsátt
Nýttu þér framúrskarandi þekkingu
og þjónustu ásamt úrvalinu á stærsta
varahlutalager landsins fyrir allar
tegundir bíla.
Gerðu vel við bílinn þinn!
100.000
vörunúmer.
1 símanúmer.
N1.ISN1 440 1000
Á B Y R G Ð
V A R A H L U T I R
3 ÁRA