Morgunblaðið - 03.04.2009, Blaðsíða 14

14 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. APRÍL 2009
Morgunblaðið/Heiddi
Lærdómur Martin Marcussen sagði að ræða yrði um allar hliðar ESB.
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
ÞEGAR Danir ræddu um aðild að
Evrópusambandinu árið 1972 snerist
umræðan að stærstum hluta um mat-
vælaverð, nánar tiltekið um það hvort
beikonið og kaffið yrði dýrara eftir
inngöngu í sambandið eða ódýrara,
sagði dr. Martin Marcussen, dósent í
stjórnmálafræði við Kaupmanna-
hafnarháskóla og einn fjögurra frum-
mælenda á morgunverðarfundi átta
evrópskra millilandaráða í gær.
Síðan hefði fólk áttað sig á því að
aðild að ESB hefði mun víðtækari
áhrif, s.s. á velferðarríkið og öryggis-
mál. Þar sem stjórnmálamenn hefðu
ekkert rætt um þau málefni hefði
skapast vantraust milli stjórnmála-
manna og almennings. Danskir
stjórnmálamenn sypu því enn seyðið
af þeirri umræðu sem fór fram árið
1972. Sá lærdómur sem mætti draga
af þessari reynslu Dana væri að mik-
ilvægt væri að ræða allar afleiðingar
af aðild. „Ekki sópa neinu undir tepp-
ið,“ sagði Marcussen.
Það sem hefði komið Dönum mest
á óvart væri hið mikla vald sem Evr-
ópudómstóllinn hefur á framvindu
mála innan sambandsins.
Fjórum sinnum já, tvisvar nei
Danir hafa sex sinnum greitt at-
kvæði um Evrópusambandið í þjóð-
aratkvæðagreiðslu, þar af hefur mál-
stað stjórnvalda tvisvar verið hafnað,
þ.e. þegar kosið var um Maastricht-
sáttmálann og um aðild að evrusvæð-
inu. Marcussen sagði að atkvæða-
greiðslur og umræður væru þung-
lamalegar enda væri málið flókið.
Umræðurnar snerust oftar en ekki
um aðra hluti en þá spurningu sem
væri verið að bera upp fyrir kjósend-
ur. Óvinsæl ríkisstjórn ætti t.a.m.
ekki að reyna að fá eitthvað sam-
þykkt í þjóðaratkvæðagreiðslu því
úrslitin færu eftir óvinsældum
stjórnarinnar en ekki eftir málefninu
sem fyrir lægi.
Kostir og gallar við allt
Mario Katsioloudes, prófessor við
Grísk-bandaríska háskólann í Aþenu,
ræddi um reynslu Kýpverja af aðild
að sambandinu. Hann sagði að fimm
árum eftir inngöngu væru Kýpur-
Grikkir enn að velta því fyrir sér
hvort aðild hefði verið til bóta. Hann
sagði kostina við aðild fyrst og fremst
af efnahagslegum toga, þ.e. aðgangur
að risastórum markaði og lækkandi
vextir vegna upptöku evru. Á hinn
bóginn þætti mörgum sem ESB-aðild
hefði vegið að menningu og sjálfs-
mynd Kýpverja, m.a. vegna þess
mikla erlenda vinnuafls sem þangað
hefði streymt. Mansal hefði einnig
aukist margfalt eftir inngöngu.
Snýst um fleira en beikon og kaffi
 Mikilvægt að allt sé uppi á borðum þegar rætt er um inngöngu í Evrópusambandið  Danir ræddu
of mikið um matvælaverð  Kýpur-Grikkir eru enn að meta hvort aðild að ESB hefur verið til góðs
FRÉTTASKÝRING
Eftir Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
LÍKT og með vanda heimilanna er
stjórnmálaflokkum og hreyfingum,
sem bjóða fram lista í þingkosning-
unum, annt um fyrirtækin í landinu
og velferð þeirra. Áherslur flokk-
anna ganga flestar út á að illa stödd-
um en lífvænlegum fyrirtækjum,
eins og það er orðað, verði veitt
skjól með öllum ráðum þannig að
aukin atvinna verði tryggð í því
ástandi sem ríkir. Yfirleitt er ekki
skilgreint nánar hvaða fyrirtæki eru
lífvænleg og hver ekki. Allir vilja
styðja meira við nýsköpunar- og há-
tæknifyrirtæki.
Leiðirnar sem flokkarnir vilja
fara ganga m.a. út á lækkun vaxta,
afnám gjaldeyrishafta, greiðan að-
gang að fjármagni og skattaívilnanir
hvers konar. Nokkrir flokkar styðja
hugmyndina um nýjan fjárfesting-
arsjóð atvinnulífsins, með atbeina
lífeyrissjóðanna, svo fyrirtæki fái
fjármagn til að hefja nýja starfsemi
eða halda núverandi rekstri gang-
andi. Hugmynd framsóknarmanna
um 20% niðurfellingu skulda nær
einnig til fyrirtækjanna, hvort sem
þau eru illa eða vel stödd. Hjá öðr-
um flokkum ber ekki mikið á ná-
kvæmri skilgreiningu á aðferða-
fræðinni við að bjarga
fyrirtækjunum, áherslurnar eru oft-
ar en ekki almennt orðaðar.
Sem fyrr er nokkur samhljómur í
stefnuyfirlýsingum og áherslum
Vinstri grænna og Borgarahreyf-
ingarinnar, sem vilja stuðning við
lífvænleg fyrirtæki og gefa starfs-
fólki þeirra jafnframt tækifæri á að
eignast hlut. Stuðningi ríkisins í
þeim efnum er ekki hafnað. Fram-
sóknarmenn myndu einnig kætast
er þeir lesa áherslur VG þar sem
farið er jákvæðum orðum um sam-
vinnufélagsformið.
Þegar áherslur Sjálfstæðisflokks
og Samfylkingar í þessum mála-
flokki eru bornar saman sést ákaf-
lega lítill munur, að því undanskildu
að sjálfstæðismenn hafna öllum nýj-
um sköttum á atvinnulífið.
Gríðarlegar skuldir
Vandi fyrirtækjanna dylst fáum.
Þau hafa mörg orðið gjaldþrota á
síðustu vikum og mánuðum, þar sem
ekki síst gríðarleg skuldabyrði hef-
ur orðið þeim að falli. Erlend lán
vega þungt í skuldasafninu og geng-
ishækkun þeirra hefur valdið búsifj-
um. Um engar smátölur er að ræða.
Nákvæm skuldastaða fyrirtækjanna
í dag liggur ekki fyrir en fram kom
nýlega í Morgunblaðinu að í árslok
2007 námu skuldirnar 15.685 millj-
örðum króna! Ekki hafa þær minnk-
að síðan þannig að viðfangsefni
stjórnmálamanna er að sama skapi
ekki auðvelt í þessum efnum.
Skjól og skattaívilnanir
Flokkarnir nokkuð samhljóða um að-
gerðir vegna vanda fyrirtækja í landinu
Í HNOTSKURN
»Stjórnmálaflokkar oghreyfingar, sem bjóða
fram lista fyrir komandi þing-
kosningar, hafa flest kynnt
stefnuskrár sínar og áherslur.
»Hér er varpað framáherslum þeirra til að
koma fyrirtækjum til bjargar.
»Á morgun verður fjallaðum tillögur flokkanna er
snúa að endurreisn fjár-
málakerfisins.
Morgunblaðið/ÞÖK
ALLIANZ á Ís-
landi sagði í svör-
um til Neytenda-
samtakanna að
þóknun vegna út-
tektar séreign-
arsparnaðar hjá
félaginu væri 15
evrur, eða tæpar
2.500 krónur.
Fyrirspurnin var
vegna könnunar
sem samtökin gerðu um miðjan mars.
Í aðsendri grein í Morgunblaðinu
fyrr í vikunni greindi maður frá því
að hann fengi ekki nema 850 þúsund
krónur af rúmri milljón sem hann átti
inni í sparnaði hjá félaginu.
Í viðtali við blaðið sagði Eyjólfur
Lárusson, framkvæmdastjóri Allianz
á Íslandi, að um væri að ræða kostn-
að sem félli á eiganda sparnaðar, rifti
hann sparnaðarsamningnum áður en
hann væri útrunninn en lágmarks-
samningatími væri 12 ár.
„Þetta kemur mér mjög á óvart
miðað við þau svör sem við fengum
frá Allianz,“ segir Jóhannes Gunn-
arsson, formaður Neytendasamtak-
anna. „Þar kom mjög skýrt fram að
svokallað millifærslugjald væri 15
evrur og ekki var talað um neinn lág-
markstíma í því sambandi.“
Samtökin hyggjast taka samnings-
skilmála Allianz til skoðunar. „Ef fólk
hefur undirritað það sem fram-
kvæmdastjóri Allianz rekur hefur
það samþykkt ákveðna skilmála en
ég lít þetta svipuðum augum og upp-
greiðslugjald hjá bönkum. Við höfum
ekki verið hrifin af því.“
Hann segir rök Allianz þau sömu
hjá lífeyrissjóðum þegar til stóð að
taka þóknun fyrir útgreiðslu séreign-
arsparnaðarins, þ.e. að útborgun líf-
eyrisins myndi rýra hlutskipti ann-
arra sjóðfélaga. Frá því var hins
vegar fallið. ben@mbl.is
Allianz
sagði gjald-
ið 15 evrur
Neytendasamtökin
undrandi á svörunum
Jóhannes
Gunnarsson
JAFNRÉTTISNEFND Háskóla Ís-
lands stendur í dag fyrir málþingi um
jafnréttismál undir yfirskriftinni:
„Jafnrétti í Háskóla Íslands: Alvöru-
mál eða óþarfa vesen?“ Fjallað verð-
ur um stöðu jafnréttismála við HÍ.
Meðal þess sem til umræðu verður er
skýrsla um stöðu og þróun jafnrétt-
ismála við HÍ 2003-2007. Mennta-
málaráðherra setur málþingið og
rektor flytur ávarp. Dagskrá hefst kl.
13 og fer fram í stofu N-132 í Öskju
og lýkur um kl. 16.30.
Alvörumál
eða vesen?
20% niðurfelling á skuldum fyrirtækja, jafnt illa sem vel staddra.
Skattaívilnun vegna nýsköpunar og frumkvöðlastarfs.
Ríkið verði bakhjarl vegna fjármögnunar útflutnings.
Koma á samráðsvettvangi með útflutningsfyrirtækjum og atvinnugreinum.
Lækka stýrivexti í samráði við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn.
Afnema sem fyrst höft á gjaldeyrisviðskipti og lækka vexti.
Öllum nýjum sköttum á atvinnulífið er hafnað.
Hefja uppbyggingu orkufrekra atvinnugreina.
Styðja við nýsköpunar- og sprotafyrirtæki.
Fella niður tolla og lækka vörugjöld.
Áhersla á aðgerðir sem fjölga nýjum fyrirtækjum.
Stýrivextir verði lækkaðir í 8% og verðtrygging afnumin tímabundið.
Öflugur stuðningur við lítil og meðalstór lífvænleg fyrirtæki.
Fjárfestingasjóður atvinnulífsins taki yfir illa stödd fyrirtæki og selji síðar.
Iðn- og sprotafyrirtæki eigi kost á góðri og hagkvæmri fjármögnun.
Koma fjármagni í umferð og huga að endurskoðun verðtryggingar.
Endurreisa atvinnulífið með arðbærum framkvæmdum.
Tryggja hagkvæman aðgang framleiðslugreina að innlendum orkugjöfum.
Illa skuldsett fyrirtæki boðin til sölu fyrir ásættanlegt verð.
Skuldir eigenda fyrirtækja ekki felldar sjálfkrafa niður.
Nota endurreisnarsjóð atvinnulífsins til að veita hagstæð lán.
Breyta skuldum lífvænlegra fyrirtækja í hlutafé í eigu ríkisins frekar en að
afskrifa skuldir.
Áhersla á lækkun vaxta og afnám gjaldeyrishafta.
Tryggja aðgang lífvænlegra fyrirtækja að fjármagni.
Skattaívilnanir og stuðningur við hátækni- og sprotafyrirtæki.
Lítil og meðalstór fyrirtæki fái stuðning til að ráða fólk í atvinnuleit tímabundið.
Áhersla lögð á dreift eignarhald fyrirtækja í atvinnulífinu.
Starfsfólki gert kleift að eignast og starfrækja fyrirtæki.
Áhersla á félagsleg rekstrarform eins og samvinnufélög.
Styðja frekar við lítil og meðalstjór fyrirtæki en stóriðju.
Beita skattaívilnunum til að styðja við sprotafyrirtæki.
Skattaívilnun og niðurgreitt raforkuverð til fyrirtækja á landsbyggðinni.
Aðgerðir
vegna fyrirtækja
Áherslur flokka fyrir þingkosningar 25. apríl 2009
X-B Framsóknarflokkurinn
X-D Sjálfstæðisflokkurinn
X-F Frjálslyndi flokkurinn
X-L L-listi fullveldissinna
X-O Borgarahreyfingin
X-S Samfylkingin
X-V Vinstrihreyfingin – grænt framboð