Morgunblaðið - 19.07.2009, Blaðsíða 13

Fyrirmynd
„Ég er ekki viss um að við höf-
um gert mikið af því að hæla
hvort öðru hér áður fyrr en við
bárum samt lúmskt virðingu
hvort fyrir öðru.
Þegar við vorum börn og ung-
lingar var hann mér ábyggilega
fyrirmynd. Þá fannst bekkj-
arsystrum mínum Bragi ákaflega
sætur og myndarlegur og ég var
dálítið montin af honum. Ég var
líka montin af því hvað honum
gekk vel í skóla á þessum árum
og þegar hann varð ræðukóngur í
Versló. Ég var oft montin af
Braga en kærði mig ekki endi-
lega um að segja honum frá því
vegna þess að þá færi hann að
grobba sig. Það var því ákveðin
togstreita í gangi milli okkar eins
og gengur með systkini, einkum
þegar er svona skammt á milli
eins og hjá okkur. Við rifumst oft
á unglingsárunum og mér finnst
ég alltaf hafa beðið lægri hlut.
Hann talaði mig alltaf í kaf með
orðheppni sinni. Einu sinni grýtti
ég í hann símaskrá þegar ég
hafði engin rök í rifrildinu og
þóttist góð með mig en hann bara
hló að mér og svo fékk ég
skammir fyrir að eyðileggja síma-
skrána.
Nú er ég náttúrlega montin af
því hvað hann hefur komið öllu
vel og skemmtilega til skila í
sjónvarpsþættinum Kiljunni og
hvað hann er flottur þar.
Bragi hefur reynst krökkunum
mínum drengilega og sýnt þeim
umhyggju og það kann ég vel að
meta. Það segir ýmislegt um
manneskjuna. Hann getur vissu-
lega verið hæðinn og það komast
ekki allir upp með að segja margt
sem hann lætur út úr sér, en
hann gerir það á mjög spes hátt.
Mér finnst Bragi skemmtilegur
og það eru ekki margir honum
líkir. Merkilegur maður, ofboðs-
lega þrjóskur og hafi hann tekið
eitthvað í sig er ekki svo glatt
hægt að breyta því. En það gerir
ekkert til. Það er gaman að Bragi
hefur plumað sig vel og nú hefur
hann eignast nýjan aðdáendahóp
bæði hjá ungu og eldra fólki.“
Morgunblaðið/Eggert
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19. JÚLÍ 2009
Bragi: „Ég reyndi að vernda Jó-
hönnu og stjórnaði henni þar til
hún var svona 10 til 12 ára. Hún
tók því bara ágætlega. Við fórum
oft í bíó og vorum ágætis systk-
ini, sváfum saman í herbergi í
mörg ár og það gekk mjög vel.
En stjórnsemin kom fljótt í ljós
hjá henni. Hún hefur samt alltaf
verið sanngjörn og sýnt dæma-
lausa elju samanber þegar hún
hætti á Mogganum eftir tæplega
þriggja áratuga starf og fór út í
óvissuna. Fór að læra arabísku í
nokkur ár. Það var ótrúlegur
kraftur og seigla. Síðan hefur
hún skipulagt ferðir til araba-
landa og ég ætlaði að fara í ferð
með henni til Sýrlands fyrir
skömmu en ferðin var felld niður.
Kannski fer ég með henni til
Egyptalands í haust.“
Á flótta undan norninni
„Ég er hálfu öðru ári eldri en
Jóhanna og það fyrsta, sem ég
man eftir henni, var þegar hún
var þriggja ára og ég á fimmta
ári. Við áttum heima á Bjarg-
arstíg í Þingholtunum og við
strákarnir vorum að leika okkur
með miklum hávaða í grunninum
sem var verið að taka fyrir gamla
Hólaprent í Þingholtsstræti 27.
Slakkinn niður brekkuna frá
Grundarstígnum er bara klöpp
og það var verið að sprengja
hana. Í húsinu númer 29, þar
sem núna er Stofnun Sigurðar
Nordals, átti heima Páll Pálma-
son, ráðuneytisstjóri í atvinnu-
málaráðuneytinu í áratugi. Pabbi
hans hét Pálmi Pálsson, mennta-
skólakennari. Fjölskyldan hafði
búið í húsinu frá 1920 og hjá
þeim var vinnukona. Þessi gamla
kona var orðin kreppt af þræl-
dómi, en okkur krökkunum var
sagt að það væri norn í húsinu.
Við höfðum samt aldrei séð norn-
ina en þegar við vorum að leika
okkur í grunninum var allt í einu
kallað á okkur. Þá stóð þessi
gamla kona á grunnbarminum og
sagði okkur að hypja okkur í
burtu. Þetta var nornin og það
leyndi sér ekki því hún var kýtt í
herðum, bogin með krangalegt
andlit og stórt nef. Við vissum að
nornin myndi taka okkur ef við
forðuðum okkur ekki. Ég hljóp
heim, allt að því með kúkinn í
buxunum, um 30 til 40 metra upp
götuna og upp á loft. Á ganginum
í íbúðinni var kommóða. Ég dró
út neðstu skúffuna þar sem voru
vettlingar, peysur og fleira og
skreið undir peysurnar og vett-
lingana. Að því loknu sagði ég við
Jóhönnu sem stóð álengdar:
„Ýttu, ýttu, ýttu.“ Hún reyndi að
ýta en gat auðvitað ekki ýtt mér,
en við sluppum með skrekkinn
því nornin kom ekki.
Árið 1946 fluttum við vestur á
Reynimel og bjuggum þar þang-
að við fluttum að heiman. Frá
barnsaldri var Jóhanna alltaf að
og var mjög iðjusöm. Hún safn-
aði leikaramyndum og límdi þær
inn í risastórar bækur. Hún bjó
til sögur, gaf út blöð, handskrif-
aði þau og dreifði í húsin í kring.
Hún safnaði eigin-
handaráritunum og fór niður á
Alþingi þar sem hún fékk alla al-
þingismennina til að skrifa í ein-
hverja bók. Við vorum saman í
sveit eitt sumar en annars var
hún í nokkur sumur í sveit í
Hjarðarholti í Dölum.“
Erfiðir tímar
„Jóhanna varð mjög fljótt full-
orðin, kynntist Jökli Jakobssyni
snemma og hún var í mennta-
skóla þegar þau eignuðust sitt
fyrsta barn. Hún var líka innan
við tvítugt þegar hún gaf út bók-
ina „Ást á rauðu ljósi“ sem er
ágætis reyfari og nutu þau góðs
af því. Bókin seldist vel og létti
þeim róðurinn.
Jökull var sjarmerandi og ynd-
islegur drengur en vímugjafar
léku hann grátt og það markaði
þeirra hjónaband alla tíð. Það var
oft þröngt í búi hjá þeim og Jó-
hanna gekk í gegnum óheyrilega
erfiða tíma í hjónabandinu. Hún
lokaði ástandið inni hjá sjálfri sér
og talaði ekki mikið um það.
Við erum ekki lík og höfum í
raun ekki verið mjög náin nema
undanfarin 20 ár, en Nína Björk
og hún voru miklar vinkonur og
reyndust hvor annarri vel. Hún
hefur unnið mjög skipulega úr
sínum hlutum. Hún er raungóð
kona, hún Jóhanna, en flíkar því
ekki.“
Vinmargur einfari
„Jóhanna er mjög lík ömmu
okkar í föðurætt, Sigríði Berg-
steinsdóttur frá Útey við Laug-
arvatn. Þótt Jóhanna hafi verið
vinmörg er hún að mörgu leyti
einfari. Hún er sjálfri sér næg og
henni finnst ágætt að vera ein og
hafa það huggulegt með sjálfri
sér. Hún er mjög jákvæð og
skemmtileg, stundum jafnvel létt-
ari en hún í rauninni er, en á ekki
mjög auðvelt með það að vera ein-
læg, þótt hún sé það stundum.
Hún hefur aldrei verið gráðug eða
ágjörn fyrir sig sjálfa. Hún er
mjög samviskusöm og heiðarleg
og hefur aldrei gengið yfir aðra.
Hún er góðgjörn og alltaf eitthvað
að úðra enda gert alveg ótrúlega
hluti. Átak hennar í Jemen til
þess að hjálpa ómenntuðum börn-
um að mennta sig er gott dæmi
um það. Þar hefur hún áorkað
miklu. Hún á enda auðvelt með að
fá fólk með sér í verkefni, hefur
svona yfirvegaðan og sefjandi
sannfæringarkraft sem hún notar
þegar á þarf að halda.
Ég hef verið gamaldags íhald
alla tíð en aldrei tekið þátt í
flokksstarfi. Það næsta sem ég
hef komist því var þegar ég var
10 ára. Þá vann ég á kosn-
ingaskrifstofu fyrir íhaldið niðri í
Oddfellowhúsi við það að fara með
kók á milli borða. Ég hef ekki
komist nær pólitíkinni en það og
ekki fékk ég Jóhönnu með mér.
En mér hefur alltaf litist vel á
það sem Jóhanna hefur gert og
vitað að hún myndi seiglast í
gegnum það sem hún tekur sér
fyrir hendur. Samanber að
skömmu eftir að hún hafði lært að
skrifa fór hún að gefa út blöð.
Sem krakkar vorum við oft með
skemmtanir í bílskúrnum og þá
útbjó hún heilu leiksýningarnar.
Þá var hún vönduð og ærleg og er
það enn.
Ég hef alltaf strítt Jóhönnu
mikið og geri það enn. Þegar hún
var unglingur stríddi ég henni á
því hvað hún væri feit og hún tók
því illa enda var hún ekkert feit.
En hún er ekki stríðin manneskja.
Hún er mjög ýtin og ákveðin, eig-
inlega frek, en ekki frek á nei-
kvæðan hátt. En hún hefur aldrei
gert neitt á minn hlut, aldrei gert
mér grikk sem ég man eftir.“
Góður rithöfundur
„Rithöfundur situr og skrifar
með blýanti, penna eða á tölvu.
Skáld er hins vegar einstaklingur
sem myndi rista sig til blóðs og
skrifa með blóðinu hefði hann
hvorki penna né tölvu. Jóhanna
hefur lifað fjölbreyttu lífi. Hún
skynjar umhverfi sitt með mjög
næmum og raunsæjum hætti og
hefur hryllilega skemmtilegan
húmor. Hún er mjög ritfær og
ferðabækur hennar eru til dæmis
mjög skemmtilegar og fræðandi.
Hún er góður rithöfundur.“
Alltaf eitthvað
að úðra