Morgunblaðið - 19.07.2009, Síða 36

36 Menning
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19. JÚLÍ 2009
FÓTANUDDTÆKI heyra alls ekki
sögunni til því nægt úrval er að finna
af slíkum apparötum í raftækjaversl-
unum, t.d. Rafha, Heimilistækjum og
Elko. Egill Ingvason, sölustjóri hjá
Rafha, segir sölu á fótanuddtækjum
jafna yfir árið en svo taki hún kipp
fyrir jól. Fótanuddtækin séu „dálítið
2007“, hafi selst betur fyrir kreppu.
Tækið sé sniðugt fyrir þá sem þurfa
af heilsufarsástæðum að auka blóð-
flæðið í fótum.
„Þetta er ekkert vitlaus hugmynd,
hún var bara skotin í kaf þarna um
tíma af því það gekk þetta æði yfir Ís-
lendinga,“ segir Egill. Gestur Hjalta-
son, framkvæmdastjóri Elko, segir
um 200 tæki seljast á ári og fram-
kvæmdastjóri Heimilistækja, Hlíðar
Þór Hreinsson, segir mesta sölu fyrir
er sniðug vara ef þú notar það að
staðaldri. Það gerir ekkert gagn uppi
í hillu,“ bendir Hlíðar á.
jól. Þá seljist einhver hundruð en á
öðrum tímum árs um 5-10 stk. í mán-
uði. „Lykilatriðið er að fótanuddtæki
Egill í Rafha Með ný-
móðins fótanuddtæki.
Morgunblaðið/Ómar
Góð hugmynd skotin í kaf
fyrir að eiga alltaf nýjustu græjur
eins og nágranninn. Ertu ekkert
sár yfir þessu?
„Jú, maður var það nú svolít-
ið en þetta var kannski ofsög-
um sagt,“ svarar Halldór.
Menn hafi gert sér mat úr
sögum af því að fótanudd-
tækin hefðu endað í
geymslum og bílskúrum, í
því skyni að búa til nei-
kvæðar sögur um Íslend-
inga. Tækið sé notað sem
samlíking og viðmið. „Fólk
er alltaf að vitna í þetta,
hvernig Íslendingar haga
sér,“ segir Halldór.
Þrælvirkar ennþá
En nú voru þetta ágætistæki,
er það ekki, þau þjónuðu sínum
tilgangi?
„Algjörlega, það eru margir
enn að nota þetta í dag, þetta þræl-
virkar, ekkert að þessu. En það eru
svo margir sem keyptu þetta sem
þurftu ekkert á þessu að halda og
þannig varð sagan til,“ segir Halldór.
Þannig hafi mörg tækjanna endað í
geymslum og bílskúrum. Þá hafa heyrst
ýmsar sögur af annars konar nýtingu
þeirra, t.d. að þau hafi mörg hver öðlast
annað líf sem blómaker.
Nú eru fótanuddtæki enn seld en fá samt
ekki þessa miklu athygli …
„Já, já, þau eru það og
margvísleg ný módel
komin upp, jafnvel
með bættum
möguleikum.“
Var þetta dýrt
tæki á sínum tíma?
„Nei, þetta var
nefnilega afskaplega
ódýrt, miðað við
stærð og glæsileik-
ann í þessu. Svo var
náttúrlega stutt í
jólin og allir sem
vildu gefa stóra jóla-
gjöf.“
„Þetta var rosalegt“
Var þetta rómantísk
jólagjöf?
Halldór hlær. „Nei, ég get nú
varla sagt það,“ svarar hann,
tækið hafi verið vinsæl gjöf frá
börnum til foreldra sinna og til
kvenna. Í þá daga voru karlar
tregari til þess að nota slík tæki,
hinn „mjúki maður“ ekki kominn
til sögunnar.
Halldór er hættur í raftækja-
bransanum og veitingastaður
kominn í húsið sem áður hýsti
hina ágætu Radíóbúð í Skip-
holti.
Grædduð þið á þessu?
„Nei, við seldum þetta of
ódýrt, það voru kannski mis-
tökin hjá okkur,“ segir Hall-
dór. Tækin hafi selst vel í
ein tvö til þrjú ár eftir fóta-
nuddtækjajólin ógurlegu.
„Þetta var rosalegt magn,“
bætir hann við.
Eftir Helga Snæ Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
F
ótanuddtæki
danska raftækja-
framleiðandans
Clairol, Clairol
Foot Spa, er
einhver alræmdasta jóla-
gjöf Íslandssögunnar. Á
haustmánuðum og þá sér-
staklega fyrir jól árið
1982 rann á landann sann-
kallað fótanuddtækjaæði
og seldust um 14.000
stykki, að sögn Halldórs
Laxdal sem rak Radíóbúðina
á þessum tíma þar sem tækin
voru seld. Hann segir söluna
hafa verið slíka á tækinu að
Clairol-verksmiðjan hafi vart
getað annað eftirspurn.
Tæki þetta var býsna einfalt
að gerð. Vatn var sett í það og sá
tækið um að hita það upp og
beitti iljarnar svo öflugu titrings-
nuddi. Íslendingar voru um 232.000
árið 1982 þannig að um eitt tæki var
á hverja 17 Íslendinga, miðað við
14.000 tækja sölu.
200 tæki á dag
Í Sandkornum DV 15. desember 1982
segir að allt að 200 fótanuddtæki hafi
selst á dag í jólavertíðinni og að starfs-
menn Radíóbúðarinnar hafi vart haft
undan við að svara fyrirspurnum
fólks í síma um tækið. Stöðugur
straumur fólks með fótanuddtæki
undir hendi hafi verið út úr versl-
uninni.
Fótanuddtækið góða kostaði
1.250 krónur á þessum tíma og
myndi því kosta í dag rúmar
18.000 krónur, miðað við þróun á
vísitölu neysluverðs skv. upplýs-
ingum á vef Hagstofu Íslands.
Í samtali við Morgunblaðið
30. desember 1982, þegar salan
var komin í 12 þúsund tæki frá
því um haustið, kvað Halldór
ástæðuna fyrir hinni miklu sölu
þá að iljanuddtæki hefði vantað á
íslenskan markað en til væru nudd-
tæki fyrir aðra líkamshluta. Stór hópur
fólks hefði hringt í verslunina og lýst góðri
reynslu af tækinu.
„Margir lúnir í fótunum“
Blaðamaður hafði samband við Halldór
tæpum 27 árum síðar og bað hann að rifja
upp þessa merku fótanuddtækjatíma.
Hvers vegna voru allir að kaupa þetta
fótanuddtæki?
„Maður spyr sjálfan sig. Þetta bara sló
einhvern veginn í gegn.“
Var þetta auglýsingum að þakka?
„Ég held bara að margir hafi verið lúnir í
fótunum, það hafi verið svoleiðis og þetta
bara hitti beint á naglann. Svo hafa auglýs-
ingarnar líka verið heppilegar með þessu,“
svarar Halldór sem á að sjálfsögðu eintak af
tækinu góða og skellir sér stundum í ólg-
andi fótabað og nudd.
Nú hafa þessi fótanuddtæki orðið al-
ræmd í seinni tíð, menn nota þau oft sem
dæmi um kaupæði þjóðarinnar og þörfina
Manstu eftir …
ÉG var fullur tilhlökkunar þegar
mér bauðst að prófa og skrifa
umsögn um hið goðsagnakennda
fótanuddtæki frá Clairol, enda
eitthvert þekktasta raftæki Ís-
landssögunnar. Vonbrigðin voru
hins vegar nokkur, og skil ég vel
hvers vegna Íslendingar hentu
tækinu inn í geymslur í stórum
stíl. Þetta er nefnilega ekkert
merkilegt – þetta er bara heitt
vatn sem titrar. Ég bjóst við loft-
bólum og almennilegu nuddi, en
tækið gerði ekkert annað en að
titra. Það getur að vísu verið að
tækið sem ég prófaði sé eitthvað
bilað, enda orðið 27 ára gamalt.
Þetta var svo sem ekkert óþægi-
legt, en ekkert sérstaklega þægi-
legt heldur. Það má þó segja
tækinu til hróss að mér leið
nokkuð vel eftir á, var afslapp-
aður og mjúkur í fótunum.
Það er því kannski ekkert svo
slæm hugmynd að sækja tækið
niður í geymslu, og hverfa ald-
arfjórðung aftur í tímann. Varist
þó að gera ykkur vonir um mikla
vellíðan.
Heitt vatn sem titrar
Jóhann Bjarni
Kolbeinsson
Clairol Foot Spa
fótanuddtæki,
árgerð 1982
bbmnn
Jólagjöf
ársins
„Gleymi því aldrei á okkar fyrstu
búskaparárum þegar rómantíkin
reið rækjum … hehe … róm-
antíkin réð ríkjum og ég var svo
spennt að sjá hvað ég fengi í jóla-
gjöf frá honum. Fékk stóran …
soldið þungan pakka … gylltur
pappír og fallegur jólaborði …
Til elsku …
Frá …
Guð hvað þetta var rómó … ég titraði á meðan
ég opnaði pakkann … sá fyrir mér flott undirföt
og risastóra flösku af uppáhaldsilmvatninu
mínu … og ég titraði þegar ég sá hvað þetta var.
Ég var svo skúffuð … kom ekki upp einu orði …
tautaði eitthvað … takk … æði … og reyndi að
grenja ekki fyrir framan alla á jólunum.
Blátt Clairol fótanuddtæki … og ég var bara 21
árs … gosshhhhh.“
Af spjallþræðinum „Leiðinlegasta jólagjöfin“
á Femin.is, 15. des. 2003. Höfundur: Ilmur.
„Ég hef stundum tekið það sem
dæmi hvað við Íslendingar erum
nýjungagjarnir og tökum allt með
trompi, eins og við séum bara að
koma af vertíð í Vestmannaeyjum
11. maí og þá skal allt kaupa. Við
tókum okkur einu sinni til og flutt
voru inn Clairol fótanuddtæki,
nokkur stykki, til landsins, það
átti að vera jólagjöfin það árið. Ég
held að það hafi endað með því að
þetta fékk svo góðar og miklar viðtökur að sjö 40
feta gámar komu til landsins og seldist allt og
hefði vantað meira en það var bara engin ferð
fyrir jólin.“
Kristján Möller, brot úr
ræðu á Alþingi, 17. maí 2001.
„Ég man líka einn
góðan sumardag árið
2000 eftir því að hafa
millilent á Íslandi þar
sem fréttaflutningur
fjölmiðla einkenndist af
sömu hrifningu. Þetta kall-
ast „fótanuddtækjasyndróm-
ið“, og á rætur sínar að
rekja í þá brjálsemi og
bjartsýni sem greip þjóð-
ina, þegar sæblá Clarion-fótanuddtæki
slógu öll sölumet ein jólin snemma á 9.
áratug síðustu aldar.“
Athugasemd ,,Priscillu“ við færslu á Silfri Egils
24. maí sl. v. ummæla á blogginu þess efnis að
menn hafi uppskorið „vorkunnsöm augnaráð“
væru þeir ekki að kaupa bréf í Decode árið 2000.
„Örlög fótanuddtækjanna munu síð-
an í flestum tilvikum hafa orðið þau að
rykfalla í geymslum landsmanna sem
eins konar minnisvarði um glæsilegan
árangur auglýsingatækninnar. Í sam-
anburði við þau mun engin „jólagjöf“
ársins hafa staðið undir nafni síðan.“
Úr fréttaskýringu Jóns Daníelssonar,
„Jólagjöfin í ár“, í Alþýðublaðinu
23. des. 1989.
Egill Helgason
Kristján Möller
Nudd Fótafúinn blaðamaður,
Jóhann Bjarni, prófar
fótanuddtækið fræga.
Morgunblaðið/Heiddi
Clairol fótanuddtækinu?
Ýmsir hafa sótt að fótanuddtæki Clairol í
ræðu og riti og jafnvel kallað það ranglega
Clarion. Hér eru nokkur dæmi af Netinu.