Morgunblaðið - 21.07.2009, Blaðsíða 11

Fréttir 11INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. JÚLÍ 2009
FRÉTTASKÝRING
Eftir Helga Bjarnason
helgi@mbl.is
ÁFORM um stórframkvæmdir til að
skapa atvinnu og tekjur fyrir þjóðfé-
lagið komast ekki til framkvæmda
vegna erfiðleika við fjármögnun
orkuöflunar. Þá virðast áform stjórn-
valda um að stuðla að uppbyggingu
stangast á við stefnu sömu stjórn-
valda í málefnum Landsvirkjunar.
Efnahagsskrifstofa fjármálaráðu-
neytisins spáir því að hálfs prósents
hagvöxtur verði á næsta ári og 5% á
árinu 2011, eftir nærri 11% samdrátt
í ár. Forsendan fyrir þessum um-
skiptum er að byggt verði álver í
Helguvík og álverið í Straumsvík
stækkað. Gangi áform ekki eftir megi
búast við áframhaldandi samdrætti á
næsta ári og að hagvöxturinn 2011
verði helmingi minni en annars hefði
orðið.
Veruleg óvissa er um bæði þessi
verkefni og fleiri sem undirbúin hafa
verið, eins og til dæmis álver við
Húsavík. Álverð lækkaði verulega í
heimskreppunni og möguleikar þess-
ara fyrirtækja til að fjármagna upp-
byggingu minnkuðu. Bitna erfiðleik-
arnir enn meira á orkufyrirtækjum
en erlendum eigendum atvinnufyr-
irtækjanna því lánstraust Íslendinga
skaðaðist illilega í bankahruninu í
október. Það hefur komið fram á
ýmsan hátt, meðal annars í lækkun á
lánshæfiseinkunn Landsvirkjunar.
Staðan er þannig að orkufyr-
irtækin virðast ekki eiga kost á láns-
fjármögnun á viðráðanlegum kjörum.
Lítið vit er í því fyrir þau að ráðast í
framkvæmdir þegar megnið af arð-
seminni hverfur í vaxtahítina. Ef ekk-
ert verður virkjað verða stóriðjufyr-
irtækin heldur ekki byggð upp.
Hindrunum verði rutt úr vegi
Í stöðugleikasáttmála sem aðilar
vinnumarkaðarins og ríkisstjórnin
gerðu í lok júní lofar ríkisstjórnin að
greiða götu framkvæmda vegna ál-
vera í Helguvík og Straumsvík. Einn-
ig er rætt um að hraða undirbúningi
vegna áforma um ýmsan annan iðn-
að, svo sem gagnaver og kís-
ilflöguframleiðslu. „Kappkostað verð-
ur að engar hindranir verði af hálfu
stjórnvalda í vegi slíkra framkvæmda
eftir 1. nóvember 2009,“ segir þar.
Samkomulagsgrundvöllur er milli
Landsvirkjunar og Rio Tinto Alcan
um sölu á rafmagni frá Búðarháls-
virkjun til stækkunar álversins í
Straumsvík. Vegna erfiðleika við fjár-
mögnun framkvæmda hjá báðum fyr-
irtækjunum hefur upphafi fram-
kvæmda verið frestað fram á næsta
ár.
Álver Norðuráls í Helguvík er
einna lengst komið þeirra stóru verk-
efna sem rætt hefur verið um. Verk-
legar framkvæmdir voru hafnar fyrir
hrun en hafa verið í hægagangi síðan
þá. Samið var um að HS orka og
Orkuveita Reykjavíkur myndu út-
vega nauðsynlega orku, miðað við
upphafleg áform. Fyrirtækin hafa
ekki getað lokið fjármögnun nauð-
synlegra virkjana. Nýjasta merki
þess er að Evrópski fjárfesting-
arbankinn hefur neitað að ganga frá
lánafyrirgreiðslu til OR vegna óvissu
í íslensku efnahagslífi. Þá hefur
óvissu vegna breytinga á eignarhaldi
HS orku ekki verið eytt að fullu.
Landsvirkjun heft
Norðurál hefur snúið sér til Lands-
virkjunar og óskað eftir orku til að
brúa bil, amk. Landsvirkjun hefur
undirbúna virkjanakosti og með því
að bæta þeirri stoð í orkuöflunina
ætti að vera auðveldara að setja verk-
efnið á fullt þegar rofa fer til á fjár-
málamörkuðum.
Ákveðnar hindranir eru í vegi þess
að Landsvirkjun komi að málinu, fyr-
ir utan erfiðleika við fjármögnun.
Stjórn fyrirtækisins hefur þá stefnu
að ganga ekki til samninga um orku-
sölu til álfyrirtækja á Suður- og Vest-
urlandi. Ætlunin er að nota orku úr
neðrihluta Þjórsár í eitthvað annað.
Undirbúningur fyrir virkjanir þar
er langt kominn. Hins vegar er í
stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnar Sam-
fylkingar og VG kveðið á um að engar
ákvarðanir verði teknar um virkjanir
í neðri hluta Þjórsár fyrr en ramma-
áætlun um vernd og nýtingu nátt-
úrusvæða liggur fyrir. Áform eru um
að leggja hana fyrir þingið næsta vet-
ur. Ljóst er að ríkið mun ekki af-
henda Landsvirkjun vatnsréttindin
eða gefa út virkjanaleyfi fyrr en
rammaáætlunin lítur dagsins ljós,
þótt búið sé að leggja mikla fjármuni í
undirbúning og enn sé unnið.
Ýmsar hindranir í veginum
Morgunblaðið/RAX
Þjórsá Engar ákvarðanir verða teknar um virkjanir í neðri hluta Þjórsár á næstunni og orkan verður ekki notuð
fyrir álver á Suður- og Vesturlandi, samkvæmt núverandi stefnu stjórnvalda og Landsvirkjunar.
 Erfiðleikar á fjármálamörkuðum og slæm kjör íslenskra fyrirtækja valda því að ekki er hægt að
virkja og byggja upp stóriðju  Landsvirkjun hefur ekki leyfi til að selja orku til álvers í Helguvík
Ef ekki finnast leiðir til að virkja
tefst uppbygging stórra atvinnu-
fyrirtækja og hagvöxtur verður
minni en ella. Það hefur einnig
þau áhrif að tekjur ríkissjóðs
minnka og atvinnuleysi eykst.
Katrín Júlíusdóttir iðnaðarráð-
herra segir að allra leiða sé leitað
til að fjármagna orkuframleiðslu
fyrir iðjuverin. Nefnir hún mögu-
leika á að verkefnafjármagna ein-
stakar virkjanir.
Katrín segir að breytingar á lög-
um um eignarhald á orkuauðlind-
um, þar sem einkafjármagnið sé
takmarkað við orkuframleiðslu og
sölu, skapi möguleika á nýjum fjár-
mögnunarmöguleikum. Nefnir hún
að viðræður séu við lífeyrissjóðina
um aðkomu þeirra. Þá sé verkefna-
fjármögnun möguleg þar sem er-
lendir jafnt og innlendir aðilar
gætu tekið þátt í henni.
Iðnaðarráðherra segist ekki
geta svarað því hvort Landsvirkjun
geti selt orku til álvers Norðuráls í
Helguvík. Verið sé að fara yfir þau
mál. Spurð um
eigin afstöðu
til þess segir
Katrín: „Ég sé
það alveg fyrir
mér að Lands-
virkjun geti
komið tíma-
bundið að
þessari orku-
öflun, á meðan
áfangar eru að byggjast upp og
þar til þeir sem hafa samið um að
leggja til orkuna geta útvegað
hana.
Við erum að leita allra leiða, vilj-
ann vantar ekki,“ segir Katrín al-
mennt um orkuöflun fyrir stjóriðju
og önnur minni verkefni. „Það þarf
að sjá fyrir endann á þessu svo
hægt sé að byrja að virkja.“
Mögulegt að verkefnafjármagna virkjanir
Katrín Júlíusdóttir
Eftir Bergþóru Njálu Guðmundsdóttur
ben@mbl.is
TVÖ ný tilfelli svínaflensu greindust hér á landi um
helgina og töluverður fjöldi sýna er nú í rannsókn, að
sögn sóttvarnalæknis. Alls eru tilfellin því orðin 11 og er
búist við hraðri fjölgun þeirra á næstunni.
Tvær konur bættust í hóp hinna smituðu um helgina;
annars vegar er um að ræða 19 ára konu sem veiktist eft-
ir heimkomu frá Mexíkó og hins vegar 35 ára konu sem
veiktist eftir ferðalag í Ástralíu. Að sögn Haraldar
Briem sóttvarnalæknis voru einkenni þeirra ekki alvar-
leg og eru þær á batavegi.
Hingað til hafa Íslendingar aðallega smitast af sjúk-
dómnum á ferðum sínum erlendis, eða af vinum og ætt-
ingjum sem hafa verið í útlöndum. Í einu tilfelli hefur
sjúklingur þó ekki lagt land undir fót né nokkur honum
tengdur. Segir Haraldur því ekki vitað um þann sem
smitaði hann.
„Við sjáum að sumir eru með svo væg einkenni að eng-
um hefði dottið flensa í hug nema af því að þeir tengjast
einhverjum sem hefur smitast. Því eru vissulega einhver
tilfelli þarna úti sem við finnum ekki og munum ekki
finna.“ Gera megi því ráð fyrir að tilfellin séu mun fleiri
en greinst hafi. „Það er bara einn af hverjum tuttugu
sem fær þannig einkenni að þeir leita til læknis. Margir
jafna sig bara af sjálfsdáðum en geta borið sjúkdóminn
áfram.“
Haraldur á von á fleiri staðfestum tilfellum innan
skamms enda hafi mikill fjöldi sýna komið inn til rann-
sóknar um helgina. „Íslendingar eru svo mikið á fartinni
að það er líklegt að þetta breiðist hratt út,“ segir hann en
tekur undir að eitthvað hafi kreppan og minni ferðalög
en áður dregið úr smitlíkum. „Nóg er nú samt.“
Enn sem komið er er óskað eftir því að þeir sem telja
sig vera með inflúensueinkenni hafi samband við lækni
svo hægt sé að greina sjúkdóminn. „Við viljum vita
hversu útbreiddur hann er. Á einhverjum tímapunkti
verður flensan þó komin út um allt og þá þarf ekki leng-
ur að taka próf vegna einkenna, heldur er óhætt að gera
ráð fyrir að um svínaflensuna sé að ræða.“
Flensutilfellum fjölgar
 Tvær konur bætast í hóp þeirra sem smitast hafa af
svínaflensu  Fólk með einkenni hvatt til að leita læknis
Morgunblaðið/Sverrir
Smit Hálssærindi eru meðal einkenna svínaflensunnar.
Algengustu einkenni svínaflensu eru hiti, hósti, háls-
særindi, slappleiki, beinverkir og höfuðverkur. Sumir
greina einnig frá einkennum frá meltingarfærum
(ógleði, uppköst og/eða niðurgangur). Einkennin
koma ekki smám saman heldur „hellast yfir fólk“ að
sögn Haraldar. Sumir segja þau koma það skyndilega
að nánast megi tímasetja veikindin upp á mínútu.
Einkennin koma skyndilega
Lamisil Once 1% húðlausn inniheldur 10 mg af terbínafíni (sem hýdróklóríð). Lamisil Once er einskammta meðferð við
fótsvepp (tinea pedis).Ekki má nota Lamisil Once ef til staðar er ofnæmi fyrir terbínafíni eða einhverju öðru innihaldsefni
lyfsins. Lamisil Once er eingöngu ætlað til útvortis notkunar. Lyfið er eingöngu ætlað til húðmeðferðar á fótum. Lamisil
Once á ekki að nota á meðgöngu nema brýna nauðsyn beri til. Konur með barn á brjósti eiga ekki að nota Lamisil Once.
Börn og unglingar undir 18 ára aldri eiga ekki að nota lyfið þar sem reynslu skortir af slíkri notkun. Lyfið á einungis að
bera á einu sinni. Best er að bera Lamisil Once á húðina eftir sturtu eða bað. Lyfið verður að bera á báða fætur, jafnvel
þótt einkenni sjáist einungis á öðrum fæti. Þetta tryggir eyðingu sveppsins. Hann getur leynst víðar á fótum þótt ekki
sjáist nein merki um hann. Lamisil Once er mild lausn og ertir sjaldnast húðina. Geymið þar sem börn hvorki ná til né sjá.
Lesið vandlega leiðbeiningarnar sem fylgja hverri pakkningu. Markaðsleyfishafi: Novartis Healthcare. Umboð á Íslandi:
Artasan ehf., Suðurhrauni 12a, 210 Garðabæ.
Drepur fótsveppinn
- þarf aðeins að bera á einu sinni
½½
Notaðu alla Lamisil
Once® túpuna á báða
fæturna til að forðast
að sýkingin taki sig
upp á ný
Berðu Lamisil
Once® á:
á milli tánna, bæði undir
þær og ofan á
bæði á iljar og jarka
24h
Til að ná sem bestum
árangri skal ekki þvo
fæturna í sólarhring
1 32