Morgunblaðið - 03.11.2009, Blaðsíða 17

17
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. NÓVEMBER 2009
Í felulitum Þegar kalt er úti er heitt kaffi góð leið til að fá yl í kroppinn. Hvuttar deila þó yfirleitt ekki kaffiáhuganum með mannfólkinu og bregða því sumir á þá ráð að klæða hvuttana – í stíl.
Ómar
Í GREIN Stefáns
Más Stefánssonar
lagaprófessors og Lár-
usar Blöndal hrl. sem
birt var á miðopnu
Morgunblaðsins 31.
október sl., var gerður
samanburður á svoköll-
uðum Icesave-
fyrirvörum laga nr. 96/
2009 og frumvarpi því
sem nú liggur fyrir á Al-
þingi um breytingar á fyrrnefndum
lögum. Það var mat þeirra að „þeir
fyrirvarar sem mestu máli skiptu til
að takmarka ríkisábyrgðina vegna
Icesave-samninganna væru nánast
að engu orðnir út frá lögfræðilegu
sjónarhorni.“
Þetta mat tvímenningana byggð-
ist á að skoða fjögur meginatriði,
þ.e. (1) gildistíma ríkisábyrgðar, (2)
efnahagslegu viðmiðin, (3) dóm-
stólaleið sem varðar skyldu aðild-
arríkis EES-samningsins að veita
ríkisábyrgð vegna lágmarkstrygg-
ingar innstæðueigenda og (4) út-
hlutun og uppgjör á eignum Lands-
banka Íslands hf. en þessi
síðastnefndi fyrirvari er oft kenndur
við Ragnar H. Hall, hrl.
Undirritaður er ekki sammála
nálgun og niðurstöðum tvímenning-
anna um fyrstu þrjú atriðin og bygg-
ist sú skoðun aðallega á þeim upp-
lýsingum sem koma fram í köflum
3.1, 3.4 og 3.5 almennra at-
hugasemda áðurnefnds lagafrum-
varps. Ekki verður fjallað nánar um
það í þessari grein.
Hins vegar er brýnt að leiðrétta
þann misskilning sem kemur fram í
greininni um þann fyrirvara sem lýt-
ur að úthlutun og uppgjör á eignum
Landsbankans en því er haldið fram
að fyrirvarinn sé orðinn marklaus
samkvæmt breska viðaukasamn-
ingnum á meðan í viðaukasamn-
ingnum við Hollendinga sé því hald-
ið opnu að hægt sé að
bera málið undir ís-
lenska dómstóla. Það
er rangt að munur sé
á samningunum að
þessu leyti.
Reglur um skipt-
ingu eigna við upp-
gjör Landsbankans
voru að finna í upp-
gjörssamningi milli
bresku og íslensku
tryggingarsjóðanna.
Af þessum sökum
þurfti að breyta þeim
samningi með viðaukasamningi. Sá
samningur var gerður samhliða öðr-
um viðaukasamningum 19. október
sl. og er aðgengilegur á www.isl-
and.is. Þegar litið er til e-liðar gr. 2.1
viðaukasamnings bresku og íslensku
tryggingarsjóðanna er ljóst að rétt-
arstaðan gagnvart Bretum er hvað
varðar úthlutun eigna úr búi Lands-
bankans nákvæmlega sú sama og
gagnvart Hollendingum.
Eins og tekið er fram í almennum
athugasemdum frumvarpsins þá var
með gerð viðaukasamninganna
tryggt að réttarstaða íslenska rík-
isins og íslenska tryggingarsjóðsins
breyttist með sama hætti gagnvart
breskum og hollenskum stjórnvöld-
um. Fullyrðingar um annað eru ekki
réttar.
Eftir Helga Áss
Grétarsson
» Viðaukasamning-
arnir breyta rétt-
arstöðu íslenska ríkisins
með sama hætti gagn-
vart breskum og hol-
lenskum stjórnvöldum.
Að halda öðru fram er
rangt.
Helgi Áss Grétarsson
Höfundur er lögfræðingur og tók þátt
í að semja frumvarp til laga um breyt-
ingu á lögum nr. 96/2009.
Rétt skal vera rétt
SUMIR virðast
ekki skilja hvers
vegna sjónir manna
beinast að álveri í
Helguvík nú um
stundir. Sagt er að
þeir sem eru hlynntir
Helguvík séu álverss-
innar, að þeir vilji
engan annan iðnað,
og að þeir setji öll
eggin í sömu körfuna.
Að mörgu að hyggja
Vandi orkufyrirtækjanna felst
m.a. í því að þurfa að fjármagna
framkvæmdir að fullu áður en þær
hefjast. Til að fjármagna byggingu
virkjunar þarf að vera til staðar
orkusölusamningur. Margt hefur
verið skoðað og auðvitað eru
margir aðrir áhugaverðir kostir,
en því miður er fátt ef nokkuð
annað í hendi en orkusölusamn-
ingar til álvera. Gagnaverin, svo
dæmi sé tekið, vilja aðeins gera
orkusölusamning til fimm ára á
meðan álversfyrirtækin eru tilbúin
að skuldbinda sig til 20-25 ára.
Aðeins með svo löngum orkusölu-
samningum geta orkufyrirtækin
fjármagnað virkjanaframkvæmdir
að fullu. Þá þarf ríkissjóður ekki
að leggja orkufyrirtækjunum til
skattfé en getur þess í stað lagt
meira af mörkum í þjónustu við
skattgreiðendur.
Þegar fullyrt er að hvert starf í
álveri kosti mikla peninga má ekki
gleyma að það kostar skattgreið-
endur ekki neitt ef ríkið þarf ekki
að fjármagna virkjanir. Þeir pen-
ingar sem ríkið
myndi þurfa að setja
í orkunýtingu og
störf í orkufrekum
iðnaði yrðu þá ekki
notaðir í annað. Þeir
peningar gætu þá
ekki farið í annars
konar uppbyggingu
s.s. ferðaþjónustu.
Miklir möguleikar
geta skapast í ferða-
þjónustu með tilkomu
virkjana og hefur
ferðamönnum sem
heimsækja Hellis-
heiðavirkjun fjölgað jafnt og þétt.
Á þessu ári er áætlað að um
100.000 ferðamenn skoði virkj-
unina samanborið við 30.000 árið
2008, þá er ótalinn allur sá fjöldi
sem heimsækir Hengilssvæðið og
nýtur útivistar.
Arðsemisútreikningar OR
Orkuveita Reykjavíkur setur
sér það markmið að ná 15% arð-
semi eiginfjár vegna virkj-
anaframkvæmda í þágu stóriðju.
Miðað við það má niðurgreiða lán-
in á innan við 20 árum. Raforku-
sölusamningar sem gerðir eru
vegna stóriðju eru til 20-25 ára
eins og áður segir. Reynslan sýnir
að í tilfelli Nesjavalla megi búast
við að virkjunin borgi sig upp á
skemmri tíma, eða 16-17 árum.
Orkuveita Reykjavíkur hefur
haldið til haga upplýsingum um
starfsmannafjölda og þann tíma
sem þarf til undirbúnings og
framkvæmda við virkjanir. Und-
irbúnings- og framkvæmdatími
við virkjanir hefur lengst umtals-
vert á síðustu árum vegna auk-
inna krafna stjórnvalda. Tölurnar
sýna að framkvæmdatími jarð-
varmavirkjana er að meðaltali um
sex ár. Þar af má reikna með fjór-
um árum í rannsóknir á jarð-
hitasvæðunum, rannsóknarboranir
og annan undirbúning. Fram-
kvæmdirnar sjálfar taka svo að-
eins um tvö ár, en þeim má skipta
niður í borverk, mannvirki, lagnir
og uppsetningu vélbúnaðar. Að
meðaltali má reikna með um 1.000
mannárum við framkvæmdir við
90 MW virkjun. Gert er ráð fyrir
um 100 störfum í fjögur ár og 300
störfum í tvö ár.
Við þurfum fjármagn til fram-
kvæmda og til uppbyggingar á at-
vinnuskapandi starfsemi. Við þurf-
um störfin og verðmætin sem t.d.
álver skapa. Skatttekjurnar gera
okkur kleift að halda úti öflugu
heilbrigðis-, mennta- og velferð-
arkerfi á Íslandi, sem forðar okk-
ur frá þjóðfélagslegum vanda til
langrar framtíðar. Okkur ber
skylda til að nýta alla þá mögu-
leika sem landið gefur okkur og
láta þá ekki renna okkur úr greip-
um.
Nokkur mikilvæg
atriði um orkunýtingu
og álverið í Helguvík
Eftir Jórunni
Frímannsdóttur » Skatttekjurnar gera
okkur kleift að halda
úti öflugu velferðarkerfi
á Íslandi, sem forðar
okkur frá þjóðfélags-
legum vanda til langrar
framtíðar
Jórunn
Frímannsdóttir
Höfundur er borgarfulltrúi.