SunnudagsMogginn - 01.11.2009, Qupperneq 51

1. nóvember 2009 51
Matthías Johannessen, skáld og ritstjóri, átti samtal við Svavar Guðnason árið
1959, fyrir hálfri öld, þegar Svavar stóð á fimmtugu. Samtalið er endurbirt í nýju
úrvali samtala Matthíasar sem Skólavefurinn gefur út. Matthías spyr Svavar með-
al annars að því hvort ekki hafi verið miklir fordómar út í afstraktmálverkið í Kaup-
mannahöfn þegar hann byrjaði að mála, rétt eins og hér.
„Jú, alveg rétt. Fyrsta afstraktsýning sem ég tók þátt í þar í borg, var haldin í
Charlottenborg, og ég held það hafi verið með fyrstu afstraktsýningum í Dan-
mörku. Þetta var stór sýning með fjölda málverka, og voru þau flest í modern-
ískum stíl. Dag nokkurn í byrjun sýningar komu tveir stórvirðulegir forstjórar,
stönzuðu í ganginum og horfðu á málverkin um stund, síðan snýr annar sér að
einum okkar og segir: „Er þetta list?“ og benti á eitt af málverkunum sem héngu
á forstofuveggnum. Málarinn fór auðvitað hjá sér, en sagði þó: „Jú, það ætla ég.“
Þá gretti forstjórinn sig og segir: „Já, einmitt. En það get ég sagt yður, ungi
maður, að ef þetta héngi á kamrinum mínum, mundi ég fjandinn hafi það fara út í
skóg að skíta.“ Já, ég segi það satt, svona var nú þetta góði í þá daga, en eitt-
hvað hefur það nú lagast upp á síðkastið.“
Listirnar breytast rétt eins og fólkið
Svavar fór líka að tala um list og fordóma við Matthías.
„Fólk á að kaupa myndir, sem það getur ekki fellt sig við,“ segir hann. Það er
jafnnauðsynlegt og að setja joð í sár. Það er athyglisvert, að maður, sem sker sig
í fingur með óhreinum hnífrata, setur ekki sykurmull í sárið, heldur joð. Áður fyrr
var salt sett í sár, stundum var jafnvel haft gall með. Menn skilja, að það getur
verið nauðsynlegt að svíði í sár, en ef málverk eða ljóð eru annars vegar, þá vilja
menn ekki annað en sykurvatn. Foreldrar hafa mikla löngun til að þröngva sínum
smekk upp á börn sín, en það er engu minna ofbeldi en t.d. að þröngva stjórn-
málaskoðunum upp á fólk. Á foreldrunum hvílir mikil ábyrgð, þegar þau velja börn-
um sínum listaverk. Þeir eiga alls ekki að hugsa um, hvaða list sé að þeirra geði.
Þeir eiga að minnast þess, að listirnar breytast rétt eins og fólkið.“
Svavar Guðnason undirbýr opnun sýningar í Listamannaskálanum fyrir hálfri öld.
„Fólk á að kaupa myndir, sem
það getur ekki fellt sig við“
Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon
Vetrarbrautin nefnist þetta málverk sem Svavar Guðnason málaði árið 1958 og byggir á hvössum geómetrískum formum. Öll verkin sem hér birtast eru í eigu Listasafns Íslands.
Bryggjuna málaði Svavar árið 1937 og vinnur með þekkjanleg form báta og bryggjunnar.
Steðjinn er frá árinu 1946.