SunnudagsMogginn

Ulloq
Ataaseq assigiiaat ilaat
Saqqummersitaq pingaarneq:

SunnudagsMogginn - 01.11.2009, Qupperneq 53

SunnudagsMogginn - 01.11.2009, Qupperneq 53
1. nóvember 2009 53 Það er ekki lengur dauða- bragð af lífinu af því við eigum Mozart, segir Eric- Emmanuel Schmitt. Eymundsson 1. Enn er morgunn – Böðvar Guðmundsson 2. Ástandsbarnið – Camilla Lacberg 3. Ævintýraeyjan – Ármann Þorvaldsson 4. Nýtt tungl – Stephenie Meyer 5. Harmur englanna – Jón Kalman Stefánsson 6. Enginn ræður för – Run- ólfur Árnason 7. Lubbi finnur málbein – Ey- rún Ísfold Gísladóttir o.fl. 8. Bangsímon – A.A. Milne 9. Heimsmetabók Guinness 2010 – Forlagið 10. Hyldýpi – Stefán Máni New York Times 1. The Lost Symbol – Dan Brown 2. Pursuit of Honor – Vince Flynn 3. Nine Dragons – Michael Connelly 4. The Help – Kathryn Stoc- kett 5. The Last Song – Nicholas Sparks 6. A Touch of Dead – Char- laine Harris 7. Half Broke Horses – Jeannette Walls 8. Rough Country – John Sandford 9. An Echo in the Bone – Diana Gabaldon 10. The Professional – Robert B. Parker Waterstone’s 1. The Lost Symbol (rafbók) – Dan Brown 2. New Moon – Stephenie Meyer 3. Eclipse – Stephenie Meyer 4. Jamie’s America – Jamie Oliver 5. Twilight – Stephenie Meyer 6. The Lost Symbol – Dan Brown 7. The Time Traveler’s Wife – Audrey Niffenegger 8. The Girl Who Played with Fire – Stieg Larsson 9. Heart and Soul – Maeve Binchy 10. A Most Wanted Man – John Le Carre Íranski rithöfundurinn Kader Abdolah, sem var gestur á bókmenntahátíð í haust, hefur lýst því hvernig hann taldi réttast að segja svo skilið við heimaland sitt að hann lagði tungumálinu og tók upp nýtt; flúði frá Íran og tók að skrifa bækur á hollensku. Fleiri dæmi eru um að menn hafi náð langt sem höfundar á öðru tungumáli en móðurmálinu, stundum með því að skrifa betra mál en aðrir, eins og til að mynda Joseph Conrad, en svo eru þeir líka til sem sveigja og skæla nýja tungu- málið og gera úr því eitthvað nýtt; sjá til að mynda Aleksandar Hemon. Hemon er fæddur og uppalinn í Saraj- evo, sem þá var hluti af Júgóslavíu; faðir hans úkraínskur og móðir hans Bosníu- Serbi. Hann hóf að skrifa á móðurmáli sínu, bosnísku, og var orðinn nokkuð þekktur í heimalandinu, er hann hélt til Bandaríkjanna sem ferðamaður 1992. Um líkt leyti brutust út átök í Bosníu- Herzegóvínu og fyrir vikið varð Hemon innlyksa í Bandaríkjunum. Á næstu árum sá hann sér farborða með allskyns lág- launastörfum, en stundaði samhliða nám í ensku og enskum bókmenntum og svo kom að því að hann fór að skrifa á ensku - fyrsta smásagan á ensku kom út 1995. Sjálfur segist Hemon ekki finna svo mikinn mun á því að skrifa á ensku eða bosnísku, en hann skrifar reglulega á móðurmálinu fyrir tímarit í Sarajevo. Hann segist þó hafa sérstakt dálæti á ensku fyrir það hve löng saga hennar gefur honum mikið svigrúm. Í bókinni The Lazarus Project, sem kom út í fyrra, sést vel að enska er ekki fyrsta tungumál Hemons, enda er málfar á henni stundum gamaldags eða jafnvel rangt ef maður fylgir ströngum reglum, en það gerir bókina bara skemmtilegri fyrir vikið, gerir hana framandlegri sem á vel við þar sem hún fjallar að stórum hluta um fólk sem á erfitt með að fóta sig í framandi landi, innflytjendur í Banda- ríkjunum í upphafi síðustu aldar. Í sem stystu máli segir bókin frá rúss- neskum gyðingi, Lazarus Averbuch, sem heimsækir lögreglustjórann í Chicago og færir honum bréf. Fyrir einhverjar sakir skýtur lögreglustjórinn Lazarus til bana. Hundrað árum síðar langar annan inn- flytjanda í Chicago, bosníska rithöfund- inn Brik, til að komast að því hvað varð þess valdandi að bréfi var svarað með byssukúlum. Fljótlega verður löngunin að þráhyggju og hann heldur til Rúss- lands til að komast að því hvað gerðist í raun og um leið reyna að átta sig á því hvað gerðist eiginlega í hildarleiknum í Sarajevo löngu síðar. arnim@mbl.is Forvitnilegar Bækur The Lazarus Project Bosníski rithöfundurinn Aleksandar Hemon varð landflótta og tók upp nýtt tungumál. Móðurmálið víkur fyrir nýju lífi í nýjum heimi H versu oft höfum við ekki dáðst að því í ljóðagerð Gyrðis Elíassonar hve næmt auga hann hefur fyrir smáatriðum í myndum. Eða hversu mörg lög tilvísana eru í kvæðum hans, hve meðferð ljóss og skugga er snilldarleg og hvernig hann vefur smágerðar grunkveikjur inn í skáldskap sinn. Fáir verða sviknir af því að lesa nýja ljóðabók hans Nokkur almenn orð um kulnun sólar. Stundum virka ljóðin svo áreynslulaus að það er eins og skáldið hafi ekkert fyrir því að yrkja. En ætli reyndin sé ekki sú að þau ljóð hafi krafist mestrar yfirlegu. Það er nefnilega ekki einboðið að skáld fái í senn góða hugmynd og geti útfært hana á jafneinfaldan og glæsilegan hátt og Gyrðir gerir. Hvað efni og blæ varðar er þessi bók á margan hátt svipuð fyrri bókum Gyrðis. Hann á orðastað við frú Melankólíu, sem hann gerir raunar að plöntu í einu kvæðinu, leikur sér með andstæður myrk- urs og ljóss, byggir sum ljóðin upp á snaggaralegri tilvísun og kall- ast á við skáld og listamenn fyrri tíma. Einföld ljóðmynd sem hann kallar „Septembersýningu úti á landi“ umbreytist í frægt málverk eftir Vincent van Gogh. Þar segir frá vegi í gulu grasi sem vindurinn bærir og hverfist í haustsólinni í kornakur undir bláum himni „og hrafnarnir / eru krákur“. Þó að sum ljóðin megi heita þunglyndisleg og dökk er meiri kald- hæðni og kímni í ljóðum þessarar ljóðabókar en í mörgum hinum fyrri. Umfram allt er skáldið meistari myndbyggingarinnar eins og gleggst má sjá í því ljóði sem bókin sækir titil sinn í: Myrkrið leggst að glugganum. Ég sé fjaðurham þess í lampaglætunni, hvernig hann gljáir kolsvartur. Ein fjöður berst inn um opna fagið með golunni. Ég dýfi henni í blekbyttuna og skrifa nokkur orð um sólina, nokkur almenn orð um kulnun sólar. Hér er falleg myndvinnsla, sem stafar frá sér sterkri kennd og kveikir grun um ógn sem fólgin er í nokkrum almennum látlausum orðum. Ef ég ætti hatt tæki ég hann ofan fyrir þessari ágætu bók. Skrifað með fjöður úr fjaður- hami myrkurs Ljóðabók Nokkur almenn orð um kulnun sólar eftir Gyrði Elías- son, Uppheimar 2009 – 104 bls. Skafti Þ. Halldórsson

x

SunnudagsMogginn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: SunnudagsMogginn
https://timarit.is/publication/785

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.