SunnudagsMogginn - 01.11.2009, Page 54

54 1. nóvember 2009
E
yþór Árnason hlaut á dögunum Bók-
menntaverðlaun Tómasar Guðmunds-
sonar fyrir þessa frumraun sína í ljóðaút-
gáfu, Hundgá úr annarri sveit. Ég hygg
að þeir sem leita að verðlaunahöfum í innsendum
handritum séu ekki alltaf svo lánsamir að finna
þetta gott verk í bunkanum.
Á kápu kemur fram að höfundurinn hafi alist
upp í sveit og það kemur ekki á óvart. Afslöppuð
og hlý nálgunin við náttúruna, landið og söguna
sem birtist í mörgum ljóðanna sprettur úr vitund
sem þekkir og skilur þann heim. Þegar skáldinu
tekst best upp dregur það upp fallegar og tærar
myndir:
Yfir Vötn
Hljótt, svo hljótt kom hrafninn
svífandi yfir Vötnin
rauf strenginn með glaðlegu krunki –
leystist síðan upp í vindinum
og hvarf
svo ekkert varð eftir
nema ein svört fjöður og krunkið
sem stóð kyrrt með sinn kankvísa hljóm
eins og daufur ómur af harmonikku eða
hundgá úr annarri sveit
Í bókinni er á sjötta tug ljóða og þau eru römm-
uð inn af ljóðum sem heita Morgunn og Kvöld. Í
því fyrra vaknar ljóðmælandinn „á miðjum /
sandinum // Að mér / liggja / engin spor.“ Og í
hinu sofnar hann á sama stað og engin spor liggja
frá honum. Þessi rammi gefur þá tilfinningu að
ljóðheimurinn birtist sem á einum degi, en þó er
víða komið við og vitnað í upplifanir og aðrar
bókmenntir – til að mynda Gyrði Elíasson sem
stendur ljóðheiminum nærri sem áhrifavaldur;
honum er líka tileinkað eitt ljóðið, um útmán-
aðablús. Alfinnur álfakóngur og Nilli Hólmgeirs-
son koma við sögu, Clint Eastwood og Peter Sell-
ers og veiði með byssu og stöng verður iðulega að
yrkisefni eða myndum í ljóðum. Stangveiðimenn
þykjast þekkja Kolbein heitinn Grímsson í ljóðinu
Flugnahöfðinginn, hvar „líður fiskur úr lófa /
með léttum vink í kveðjuskyni / sporður í lófa //
Hylurinn bjartur af fiski“, og í Veiðitúr í Svartá
birtist Björn Blöndal, sagnaþulurinn og veiði-
maðurinn úr Borgarfirði, í framsætinu „meðan ég
laxera niður dalinn“.
Í Júnínætur smýgur „himnaljósið mjúka“ inn í
mann „eins og fiskur gegnum vatn“:
spriklar þar
líkt og nýrunninn
lax í neti
sleppur út aftur
undir morgun …
Eftir situr silfurhreistur
í hjartamöskvunum
Og þú leggur netin næstu nótt
Helsti galli bókarinnar er að hún er nokkuð
sundurlaus en það kemur ekkert á óvart að skáld
sem er að gefa út fyrstu bók virðist leitandi á
stundum og óvisst með tóninn. Þá eru ljóðin
misáhrifarík. Hundgá úr annarri sveit er þó afar
áhugaverð og persónuleg frumraun og hrífandi
þar sem Eyþóri tekst best upp.
Silfurhreistur í
hjartamöskvunum
Ljóðabók
Hundgá úr annarri sveit
eftir Eyþór Árnason
Uppheimar, 2009
bbbmn
Einar Falur Ingólfsson
Það er viðeigandi, í kjölfar flensu sem framdi fjandsamlega yf-
irtöku í nýliðinni viku, að hefja helgina á myndlistarsýningunni
Lífróður - Föðurland vort hálft er hafið í Hafnarborg. Síðasti
sýningardagur er sunnudagurinn 1. nóvember og því ekki seinna
vænna að sjá fjölskrúðug verk ólíkra listamanna, sem fjalla um
hafið en út frá ólíkum sjónarhornum.
Egill Sæbjörnsson opnar sýningu í Hafnarhúsi Listasafns
Reykjavíkur í vikunni og hana þarf maður að sjá strax; hún er á
stóra helgarplaninu.
Myndlistarhátíðin Sequences, sem í ár einblínir á gjörningalist,
er líka á því plani en hluta af dagskrá hennar má meðal annars
finna í Regnboganum klukkan 4 á laug-
ardaginn, þar sem sýnd verða fjögur
verk, meðal annars Vitaskuld, Auðvit-
að! frá sýningu Gjörningaklúbbsins í
Garðskagavita á Listahátíð í Reykjavík
síðastliðið sumar og tvö verk eftir
Curver Thoroddsen.
Ég ætla líka að kíkja á sýningu á
verkum Svavars Guðnasonar, sem
verður opnuð í Listasafni Ís-
lands um helgina. Þó að
Svavar eigi orðið sinn fasta
stað í kanónunni var
hann frumkvöðull í ís-
lenskri myndlist sem
hneykslaði íslenska
góðborgara með sýn-
ingu í Lista-
mannaskálanum um
miðja síðustu öld.
Það verður a.m.k.
gaman að spá í þræð-
ina á milli frumkvöðla
myndlistarinnar á síð-
ustu öld og þeirra sem
nú er að finna í íslenskri
gjörningalist.
Helgin mín Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir
framkvæmdastjóri Listahátíðar í Reykjavík
Spáð í þræðina
Á
hugamál stjórnmálamanna geta verið af ýms-
um toga en þeir ná ekki alltaf jafngóðum
árangri á því sviði og Rudolf Schuster, fyrr-
verandi forseti Slóvakíu. Schuster var annar
forseti þjóðar sinnar, gegndi embættinu á árunum 1999
til 2004. Á þeim tíma ferðaðist hann víða um heim, eins
og tilheyrir starfinu, og ætíð var myndavélin með í för –
hann hefur nefnilega lengi verið kappsamur áhuga-
ljósmyndari.
Linsum myndavéla er sífellt beint að þjóðhöfðingjum,
og sú var einnig raunin með Schuster. Það vakti þó iðu-
lega athygli að hann var með sína eigin myndavél og
myndaði fólk sem hann hitti og staði sem hann heim-
sótti á vegum embættisins.
Eftir að Schuster tapaði í forsetakosningum árið 2004
gafst honum aukið svigrúm til að sinna áhugamálum;
ferðalögum, skriftum og ekki síst ljósmynduninni.
Schuster kom hingað til lands í embættiserindum og
hefur heillast af náttúrunni. Hann sneri aftur, og aftur,
ferðaðist víða um landið og tók mikið af myndum. Af-
raksturinn, eða úrval þess besta úr myndatökuleiðöngr-
unum, má sjá í nýrri og veglegri ljósmyndabók sem kom
nýverið út í Slóvakíu, Farby Islandu.
Í litríkri bókinni má segja að for-
setinn fyrrverandi hylli einmitt lita-
dýrð og litapalettu íslenskrar nátt-
úru, jafnframt því að sýna
fjölbreytileika og á tíðum hrikaleika
landsins. Ljósmyndirnar eru allar í lit og liturinn magn-
aður upp í vinnslunni; áhrifin eru þau að á stundum er
sem gróðurinn glói, hvort sem um iðagræna sumarliti er
að ræða eða rauðgul haustlauf á Þingvöllum.
Schuster fer víða og sýnir margt. Nærmyndir af dýr-
um brjóta reglulega upp flæðið; hesthausar, vanin-
hyrndir hrútar, kría á flugi, en annars er það víðáttan
sem virðist heilla: mosabreiður, fjallsranar, jökul-
sporðar, veiðiárnar sem jökulfljótin, slegin tún og sól-
arlag. Yfirferðin kemur vissulega á óvart. Schuster er
hálfáttræður en þessi bók birtir sýn manns sem er fullur
af orku og forvitinn um heiminn sem hann ferðast um.
Bókin er falleg hylling landsins.
Á fyrstu fjörutíu síðunum skrifar Schuster um kynni
sín af landi og þjóð; fyrst sem forseti og þær móttökur
sem hann fékk þá, og síðar sem óbreyttur ferðalangur.
Hann segir frá fólkinu sem byggir landið en tæpir líka á
sögu þjóðarinnar, jarðfræðinni og rekur ferðir sínar um
landið með myndavélina.
Í Farby Islandu fer lítið fyrir Íslendingum, fyrir utan á
einni síðu er hann birtir myndir af íslenskum kollegum
og erlendum stjórnmálamönnum sem hann hitti hér á
landi. Við sjáum á þessum 120 ljósmyndum þorp og bæi,
hús, báta og önnur mannvirki; þetta er bók um landið
og umgjörðina sem við hrærumst í. Kannski hefur
Schuster fengið nóg af samskiptum við annað fólk öll
þau ár sem hann var stjórnmálaleiðtogi, borgarstjóri og
síðan forseti í Slóvekíu. Hann hefur eignast framhaldslíf
eftir stjórnmálin með myndavél í hendi.
Forseti með
myndavél
Rudolf Schuster, fyrrverandi forseti
Slóvakíu, sendi á dögunum frá sér
stóra ljósmyndabók, Farby Islandu,
með á annað hundrað Íslandsmynda.
Eftir Einar Fal Ingólfsson efi@mbl.is
Schuster hef-
ur tekið myndir víða
land.
Lesbók