Organistablaðið - 01.07.1971, Page 33

Fyrir 200 árnm gerði Henry Melchior Muhlenberg sér iþegar vonir
um, að eilt sinn yrði i Ameríiku ein lútliersk kirkja og ein sameiginleg
t'íðagerð — „onc church, one book.“ Slíkt ihefur enn ekki orðið, en
sá tími nálgast stöðugt að það muni gerast.
Við skulum nú líta á þróun í helgisiðum og sálmasöng í Ameríku.
Árið 1748 gaí Muh'lenberg út kirkjusiðabók á þýzku handa The
Pennsylvania, Ministerium, grundvallaða á þýzkum helgisiðum um
1500.
Helgisiðareglur á ensku komu ekki fram fyrr en hundrað árum
siðar. Þær endurspegluðu bæði kirkjusiðabók Muhlenbergs sem og
viðleitni til endurnýjunar í tíðagerð. Þær voru teknar upp í Thc
Church Book, 'hina fyrstu ensku oálmabók fró 1868. Ennfremur varð
þessi skipan grundvöllur að vlíðtækari tíðagerðaendurnýjun, sem kom
fram í The Conimon Service frá 1888. Þessi endurnýjun, sem grund-
vallaðist á „hinum ihreinu lúthersku tíðagerðum frá 16. öld“, varð
mikilvægt skref til samræmdra helgisiða. Síðar rann Common Service,
nieð ]>ro])rium*) fyrir allt kirkjuárið, saman við The Common Servicc
Book (1917), sálmnbók, er tengdi hinar gömlu lút'hersku kirkjur i
austurríkjunum. Sameining hinna lútJhersku kirkna í austurríkjunum
ásamthinni íslenzku kallaðist The United Luthcran Church in America
(ULCA).
Samfara þessari þróun í austurrí'kjunum varð mikill innflutningur
fólks frá 'Skandinavíu og Þýzkalandi. Þessir innflytjendur stofnuðu
sina eigin söfnuði, héldu guðsþjónustu á móðurmóli sínu og notuðu
sálma'bækur þjóða sinna ásamt helgisiðum. En vandamál komu upp,
þar sem nauðsynlegt reyndist að nota ensku við guðsþjónustu. Menn
reyndu að þýða hinar þjóðlegu belgisiðareglur, oftast með lélegum
árangri.
Utgáfa af Tlie Common Service Book varð þannig mjög mi'kilvæg,
þar sem hún kom út um þær mundir, er menn sáu, að nauðsynlegt
Var að hafa tíðagerð á ensku, er bæði styddist við hefð og gott málfar.
Á fyrstu 30 árum þessarar aldar gáfu nær allar lútherskar kirkjur
* Proprium, þ. e. þeir liðir messunnar, sem liafa sérstakan texta fyrir hvern
sunnudag, |>. e. Introitus, Gradúale, Hallelúja (eða Tractus), Offertorium og
Gommunio. — Ordinarium-liðirnir — Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus og Agnus Dei
(Gloria in exeleis er þó ekki sungin á aðventu og föstutímanum) — hafa sama
texta fyrir allt kirkjuárið. (Aths. ritn.).
ORGANISTABLAÐIÐ 33