Skólablaðið - 01.12.1958, Blaðsíða 35

Skammdegi !
OrðiS eitt kemur mér til þess að
skjálfa. Ef til vill vegna þess, að ég
heyrði það fyrsta sinn, þá er amma mín
sat og tautaði yfir prjonunum sínum.
Þá var hún vön að hjúfra sig lengra nið-
ur í körfustólinn sinn og sveipa betur
ullarsjalinu um herðar sér.
Skammdegi !
Vetur í bæ og borg, og kuldinn ræð-
ur ríkjum. Vindurinn hvín, og það þýtur
í gamla skólahúsinu í brekkunni. Snjón-
um kyngir niður, og frostið bítur mig í
andlitið.
En það er ekki þessi hamslausi
brunagaddur, sem færir penna mínum líf
og fjör, heldur skammdegið, sem ríkir í
huga mér. Og þess vegna fer ég að
dæmi fvars Ingimundarsonar, sem gerði
sorgina útlæga úr huga sér með því að
tala um hana.
I.
Dapur, svo angurvær og dapur sem
vængbrotinn svanur á tjörn situr ungur
drengur 1 aftanskininu og skrifar, skrif-
ar um skammdegið.
Hví er hann dapur ? Hví er hjarta-
blómið hans visnað? Eru það veðurguð-
irnir og myrkrið, sem valda honum á-
^yggjum? Eða er það hin tilbreytingar-
lausa skólaganga? Nei, það er hvorugt.
Það er einmitt tilbrey tingin sjálf !
II.
Skólapiltur á leiksviði! Ef til vill
hlægilegt. En í huga hans er það alvara,
stærsta stund lífsins. Að baki liggur
löng vinna og mikið erfiði, - en ánægju-
legt erfiði.
Starf hans er eins og blóm, sem vex
í huga hans. Þegar úrslitastundin rennur
upp, springur blómið út, og aldrei hafa
augu hans litið jafndýrlegt blóm. Angan
þess breiðist út yfir nóttina, og það er
marglitt sem regnboginn. Þetta unaðs-
lega blóm eru laun piltsins. Einnar nátt-
ar gleði. Eilíf nótt, unaðsnótt. Áþess-
ari nóttu gæti hann dáið með blóm í
hönd og bros á vör.
III.
"Úti er ævintýr." Barnið hrekkur
við og neitar endalokunum, en amma
samdi ekki söguna, og Ijúflingur verður
að sofna.
Morgunn næsta dags, og pilturinn
hrekkur við. Við rúmstokkinn liggur vis-
ið blóm. Hvar er gleðin, sem vafði hann
örmum í gærkveldi? Hvar er hin eilífa
nótt? Allt er horfið : gleðin, nóttin,
blómið. Það voru hverful laun. Blómið
var að vísu fagurt á yfirborðinu, en
hver hreppir regnbogann?
Og uppi stendur skólapilturinn í
aftanskininu með visið hjartablóm og á
að skrifa um skammdegið.
IV.
í hönd fara rótlausar hugsanir og
andvökur, og hægláti drengurinn líkist
stjórnlausri skútu, sem reikar um reg-
inhöf. Hann grípur í hvert hálmstráið á
fætur öðru til þess að rífa sig upp úr
þessum vonbrigðum og lífsleiða. Eitt
þessara stráa, sem ekkert duga, er
fvar gamli Ingimundarson.
Þó að barnið eigi erfitt með að
sætta sig við svo skjótan endi á ævin-
týrinu, sofnar það að lokum. Og hið
sama mun pilturinn gera. Hans bíður
hinn tilbreytingarlausi svefn, sem er
eins daufur og leiðinlegur og hin úrelta
latína.
En þegar hann festir blund að end-
ingu og þessi tilbreyting er orðin að
fjarlægum atburði, byrjar nýtt blóm að
skjóta rótum. Það vex stöðugt og blómg-
ast fram á hinztu stund, veitir honum
gleði og ánægju með ilmi sínum og út-
liti. Það er traust og haldgott og verður
á endanum fegurra en allar næturfjól-
urnar, því að "fjarlægðin gerir fjöllin
blá og mennina mikla".
Það er blóm minninganna.
Frh. á bls. 83.