SunnudagsMogginn - 20.06.2010, Qupperneq 31

20. júní 2010 31
Þ
essi gömlu timburhús eru gjarnan töluð niður með því að kalla þau kofa og fúa-
spýtur auk þess sem því er iðulega haldið fram að það þurfi að gera svo mikið fyrir
umhverfi þeirra. Umhverfið í sjálfu sér býður hins vegar upp á svo mörg tækifæri
að það þarf engar stórkostlegar hrossalækningar,“ segir Snorri Freyr Hilmarsson í
fróðlegu viðtali Bergþóru Njálu Guðmundsdóttur í Sunnudagsmogganum í dag.
Snorri Freyr hefur sent frá sér bókina 101 tækifæri, en þar er farið í máli og myndum yfir
byggingararfleifðina í miðborginni, hvers vegna hún sé okkur mikils virði og hvernig hug-
myndir um varðveislu gamalla húsa hafa breyst. Það kemur fram í máli Snorra hversu mikil
viðhorfsbreyting hefur orðið í þjóðfélaginu frá aðalskipulagi borgarinnar árið 1962, sem hann
kallar „mikið niðurrifsskipulag“, þó að þar hafi að vísu komið fram fyrstu hugmyndirnar um
varðveislu byggðar.
„Menn voru þó fyrst og fremst að hugsa um að varðveita góð dæmi um byggingarsöguna en
rífa annað til að rýma fyrir götum og nýbyggingum. Þarna átti að taka einhver hús til hliðar og
varðveita eins og verið væri að setja þau á safn en ekki hugsað um hvernig byggingarnar gætu
gætt borgina lífi og verið hluti af Reykjavík sem nútímaborg. Sú hugsun hefur ekki enn verið
tekin inn í aðalskipulag þótt nágrannaborgir okkar hafi gert það.“
Ástæða er til að taka undir það með Snorra Frey að æskilegt er að gömul og falleg timburhús
fái að standa á sínum upprunalega stað. Í hringiðu borgarlífsins er næsta víst að umhverfið er í
stöðugri mótun, en við megum ekki skera alveg á ræturnar, því þá tapast tengingin við söguna
og arfleifðina. Ekki verður framhjá því horft, að ef húsin eru rifin upp og gerð að safngripum,
þá missa þau að verulegu leyti gildi sitt í borgarlandslaginu.
Og það er eftirtektarvert að Snorri Freyr rekur ákveðna hugarfarsbreytingu sem orðið hefur
í borginni til þess þegar nýtt skipulag fyrir Laugaveginn var kynnt árið 2002. „Ég held að
margir eins og ég hafi bara haldið að þessi mál væru í lagi allt þar til bæklingnum um verndun
og uppbyggingu við Laugaveg var dreift í öll hús,“ segir hann.
„Þótt þar væri rætt um verndun var það bara til að rugla fólk í ríminu – í raun var í und-
irbúningi að rífa meira eða minna öll timburhús við Laugaveginn. Við það vöknuðu margir
upp við að þetta væri ekki alveg eins og menn héldu. Til að gera málið sýnilegt fórum við
nokkur og hengdum upp svarta borða á þau hús við Laugaveginn sem mátti rífa og ég held að
það hafi orðið til þess að margir kveiktu á perunni. Í framhaldi af því fór þessi húsvernd-
arumræða aftur af stað.“
Snorri Freyr kallar þau hús „ljóta andarunga“, sem taka stakkaskiptum þau eru gerð upp og
fegra borgina. Gott dæmi um það, þegar vel tekst til við að gæða gömul hús lífi, er svæðið við
smábátahöfnina, sem fjallað var um í síðasta Sunnudagsmogga. Þá var birtur myndaþáttur
sem sýndi vel gróskuna í mannlífinu og frumkvæðið sem dafnar í bröggunum, sem áður stóð
til að rífa. Þar hefur skapast vettvangur, sem rímar vel við þau orð Snorra Freys, að bærinn
þrífist á og byggist á einstaklingsframtaki og framtaki fjölskyldu- og smærri fyrirtækja. Það er
undirstaða fjölbreytts borgarsamfélags, þar sem hver finnur eitthvað við sitt hæfi.
Og það er eftirtektarvert sem Snorri Freyr segir, að enn sé ekkert því til fyrirstöðu að húsin
sem urðu tilefni svörtu borðanna verði rifin, því skipulaginu hefur ekki verið breytt. Þar verð-
ur að stíga varlega til jarðar.
Tækifærin í borgarlandslaginu
„Djók.“
Árni Tryggvason er hann tók við heiðurs-
verðlaunum Leiklistarsambands Íslands fyrir
framúrskarandi ævistarf í þágu leiklistar. Einni
andrá áður hafði hann lýst því yfir að hann hygðist
bjóða sig fram til forseta árið 2024, en þá yrði
hann 100 ára.
„Og þeir spádómar, jafnvel pró-
fessors í stjórnmálafræði, um að ég
myndi ekki vísa Icesave-lögunum til
þjóðarinnar vegna þess að þeir, sem
prófessorinn kallaði vini forsetans,
og þeir, sem voru með honum í flokki
áður fyrr – sem er nú sérkennileg
stjórnmálafræði – væru á
móti því, reyndust stað-
lausir.“
Ólafur Ragnar Grímsson í
viðtali í Morgunblaðinu um
ummæli Gunnars Helga
Kristinssonar, prófessors í
stjórnmálafræði, sem sagði
í viðtali líklegt að forsetinn
staðfesti Icesave-lögin, því
annars stæði hann uppi
vinalaus í hinu pólitíska
landslagi á Íslandi.
„Þetta hefur auðvitað einhver
þjóðhagsleg áhrif en ég fæ nú ekki
betur séð en að mestu séu þau bara til
góðs.“
Gylfi Magnússon efnahags- og viðskiptaráðherra
um dóm Hæstaréttar, en í honum felst að verð-
trygging lána með tengingu við gengi krónunnar er
ólögleg.
„Ég varð kannski aldrei
trúður í sirkus Billy
Smart, en ég náði að
verða borgarstjóri í
Reykjavík.“
Jón Gnarr er hann tók við af
Hönnu Birnu Kristjánsdóttur sem
borgarstjóri í Reykjavík.
„Ég held að við
séum í meiri hættu
hér á Reykjavík-
ursvæðinu en þarna
á þessum slóðum.“
Margrét Hallgrímsdóttir
sem hyggst ganga þvert yf-
ir landið á 30 dögum
ásamt Önnu Láru Eðvarðs-
dóttur.
Ummæli vikunnar
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Stofnað 1913
Útgefandi: Óskar Magnússon
Ritstjórar: Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri: Karl Blöndal
svo grænn. Er það þekkingarleysið öllu alvarlegra
en það sem féll til Dýrafjarðar á þjóðhátíðardaginn.
En ágreiningurinn í Evrópu snýst ekki einvörð-
ungu um hversu miklu af illseljanlegum skulda-
bréfum Evrópski seðlabankinn á að sanka að sér til
að endurvekja traust á aðildarlöndunum sem
skuldabréfaútgefendum. Deilan er enn meiri um
þær kvaðir sem ESB og AGS setja á þau lönd sem
leita þangað eftir aðstoð í neyð. Sú deila harðnar
með degi hverjum. Nú síðast sendu 100 ítalskir
hagfræðingar frá sér yfirlýsingu, þar sem þeir
fundu aðgerðunum flest til foráttu og fullyrtu að
þær myndu í raun hafa öfug áhrif við það sem til
var stofnað. Þeir halda því fram að niðurskurð-
araðgerðirnar sem krafist væri í skiptum fyrir að-
stoð myndu leiða til niðursveifluspírals sem tæki
stjórnlaus að lúta sínu eigin lögmálum. Slík at-
burðarás væri fjarri því fallin til þess að halda
evrusvæðinu saman. Þvert á móti myndi hún leiða
til þess að hin veikari ríki myndu slöngvast út úr
myntsamstarfinu. Önnur ríki myndu þá hraða sér
þaðan í þeim tilgangi að tryggja sjálfstæði sinna
eigin seðlabanka og leitast af fremsta megni við að
tryggja atvinnu heima hjá sér.
Gegn betri vitund?
Í ljósi alls þessa sem nú er að gerast í Evrópu er
neyðarlegt að lesa ummæli þau sem höfð eru eftir
íslenska utanríkisráðherranum. Vitað er að hann
hefur ekki fylgst náið með því sem er að gerast í
þeim málaflokki sem undir hann heyrir. En hin al-
menna þróun í Evrópu getur ekki hafa farið svo
fullkomlega fram hjá honum sem viðtalið gefur til
kynna. Þá er einungis annar kostur augljós. Hann
er sá að ráðherrann sé hiklaust að tala gegn betri
vitund. Það verður ekki sagt um dýrafjarðarræðu
Jóhönnu. Hún og ráðuneytið voru ekki betur að
sér í sögu og landafræði Íslands en þetta. Það er
bara leiðinlegt, en hitt er alvarlegt.
Þjóðhátíðarstemmning
17. júní á Arnarhóli.
Morgunblaðið/Eggert