SunnudagsMogginn - 15.08.2010, Blaðsíða 14

14 15. ágúst 2010
gera upp, var rifið og sagt vera ógeðslegt.“
Ertu pólitísk?
„Ég hef mátulegan áhuga á málefnum líðandi stund-
ar og hef ágætlega gaman af þrasi og þrefi. En ég les
ekki blöðin nema örsjaldan og horfi ekki á fréttir.
Auðvitað stendur mér samt ekki á sama og hef tekið
þátt í tónleikum og uppákomum sem tengjast vitund-
arvakningu eða pólitískum málefnum, þegar sannfær-
ing mín eða réttlætiskennd hefur boðið mér svo. En ég
er hikandi hvað þetta snertir, fyrst og fremst vegna
þess að það er svo gríðarlega mikil vinna að vera póli-
tískur. Fólk þarf að setja sig inn í alls konar stað-
reyndir og hafa næstum ómanneskjulega yfirsýn til að
standa í því með sannfærandi hætti. Mér finnst það
aðdáunarvert þegar listamenn eru tilbúnir að leggja
það á sig því pólitík er allt annað og mun leiðinlegra
hugarástand heldur en listsköpun.
Þú átt eitt barn, son, breytti það einhverju í sam-
bandi við þína tónlist að eignast barn?
„Það hefur gert mig einbeittari og skipulagðari. Þeg-
ar maður eignast barn verður maður að hugsa fram í
tímann og lærir að skipuleggja sig því maður getur
ekki gert hlutina þegar manni dettur í hug.“
Hvað um einkalífið, ertu bara ein?
„Já.“
Kanntu vel það við?
„Það hentar mínum aðstæðum ágætlega eins og er.“
Lítuðu á það sem millibilsástand?
„Það verður að fá að koma í ljós.“
Hef reynt að hætta í tónlistinni
Oft er talað um að það sé nokkur óregla í tónlist-
arbransanum, brennivín og dóp. Hver er þín
reynsla?
„Áfengi og dóp er til staðar meðal tónlistarmanna
rétt eins í öðrum stéttum. Fólk er missterkt að upplagi
en það telst fáheyrt að manneskja, sem hefur atvinnu
sína af því að koma fram, komist lengi upp með að
brenna kertið í báða enda án þess að líf hennar breyt-
ist í tragidíu og ferillinn um leið.“
Þú ert mikið á tónleikaferðalögum og færð afar lof-
samlega dóma. Skiptir frægð þig máli?
„Ég vil spila og syngja fyrir fólk. Og ég á það undir
því að eiga unnendur að tónlistinni minni. Það sem er
mikilvægast fyrir mig er að hafa tækifæri til að sinna
þörf minni til að æfa, semja og flytja tónlist.
Trúirðu því að þér hafi verið ætlað að fara þessa
braut?
„Mér líður svolítið eins og ég sé í tónlist af því að ég
geti ekki að því gert. Stundum hef ég fengið mig full-
sadda af henni og reynt að hætta og ætlað að gera eða
læra eitthvað annað, því ég á mér mörg áhugasvið, en
hingað til hef ég aldrei getað hætt í músík nema bara í
stuttan tíma. Tónlistin er stóra ástríðan í lífi mínu.
Hún er svo magnað fyrirbæri. Sama hvað maður lærir
mikið eða nær góðum tökum á einhverju sem snýr að
henni þá lifir hún samt sínu eigin lífi og lýtur ein-
hverjum lögmálum sem hönd verður aldrei fyllilega á
fest. Meðan mig langar ennþá að komast nær tónlist-
inni verð ég víst að halda þessu brölti mínu áfram en
ef það breytist þá hætti ég þessu bara.“
þessi reynsla sem ég bý að í tónlistarsköpun minni
núna.“
Hvert sækirðu innblástur?
„Í fólk. Í samræður og félagsskap, vináttu og
tengsl.“
Sækirðu frekar innblástur í fólk en tónlist?
„Góðar samræður eru oftar en ekki kveikjan að nýj-
um stefjum hjá mér. En sú tónlist sem ég hef borið
mig mest eftir er sungin tónlist frá ólíkum menning-
arsvæðum og gamlar upptökur af alþýðutónlist. Svo
hefur örugglega fullt af áhrifum síast inn af tónlist sem
ég hef heyrt hér og þar, án þess að ég geri mér bein-
línis grein fyrir því. En ég set ekkert mjög oft músík á
heima hjá mér, enda á ég ekki svo gott með að gera
eitthvað annað meðan ég er að hlusta. Annars bý ég
líka að því að eiga góða vini sem eru miklir tónlist-
argrúskarar og kynna mig fyrir alls konar nýrri músík
sem ég myndi sennilega annars missa af.“
Einlægni tónlistarkvenna
Þú semur eigin lög og texta og syngur. Hvaða máli
skiptir einlægni í listsköpun?
„Mér finnst þessi eilífðar umræða um einlægni og
tilgerð frekar takmörkuð og ekki beint uppbyggileg.
Tónlistarmenn finna tjáningu sinni mismunandi farveg
sem samanstendur í raun af fullkomlega tæknilegum
atriðum eins og samsetningu hljóma, hljóðfæraskipan,
raddbeitingu og svo framvegis. En svo er notkun
þeirra á þessum fyrirbærum tekin og rædd á grund-
velli þess hvort um tilgerð eða einlægni sé að ræða.
Auðvitað eru ólíkar og misgöfugar ástæður fyrir því að
fólk leggur fyrir sig tónlist og stundum skína þær í
gegn, stundum ekki. En mér finnst öll tónlist fasiner-
andi, bara fyrir það eitt að fólk sé að búa hana til.
Ég hef sérstaklega tekið eftir því að brillíant konum
í tónlist á Íslandi er lýst sem einlægum. Í aðra röndina
hljómar það eins og lof, að því gefnu að einlægni sé
dyggð, en hins vegar finnst mér þetta hugtak líka vera
til þess fallið að draga úr þeim tennurnar, ekki ósvipað
hinni undarlegu krúttregnhlíf sem sett var á hóp lista-
manna af minni kynslóð, eins og smækkunarending
aftan við árangur þeirra ytra.“
Já, þín kynslóð hefur verið kölluð krúttkynslóðin,
hvað finnst þér um það?
„Það er synd að þetta heiti krúttkynslóðin hefur
sumpart dregið úr vægi þess sem ýmsir áorkuðu með
mikilli vinnu, dugnaði og listrænni leit. Það er ekki
beint uppörvandi að vera kallaður krútt. Fyrir utan
það að þessi krúttkynslóð var ekkert séríslenskt fyr-
irbæri, heldur bara lítill angi af miklu stærri bylgju
sem var að gerast úti í heimi. Pönkið var reitt og op-
inskátt og kynslóðin sem kom á eftir pönkkynslóðinni
þurfti eðlilega að hverfa frá því og gera eitthvað sem
var inn á við og viðkvæmt. Þessi ár voru líka tími
brjálaðrar efnahagsuppsveiflu og áhugi krúttanna á
gömlu dóti og drasli, hvort sem það voru föt eða inn-
anstokksmunir, stakk í stúf og kom við kaunin á sam-
félagi þar sem stór hópur fólks fylgdist í andakt með
sjónvarpsþáttum sem gengu út á að endurgera íbúðir,
þar sem allt sem var gamalt, sumt jafnvel upprunalegt
og þar að leiðandi hugsanlega vert að varðveita eða
Ó
löf Arnalds stefnir á tónleikaferð um Evr-
ópu og Bandaríkin í haust. Síðasti diskur
hennar, Við og við, er í alþjóðlegri dreif-
ingu og önnur breiðskífa hennar, Innundir
skinni, kemur út 13. september næstkomandi.
Söngkonan fær gríðarlega góða dóma fyrir söng sinn
og lagasmíð og á aðdáendur víða um heim. Um þessar
góðu viðtökur segir Ólöf: „Ég lít svo á að það sé ekki í
mínum verkahring að bregðast við hóli eða neikvæðri
gagnrýni. Ef góðir dómar birtast í víðlesnum blöðum
reyni ég hvað ég get að halda ró minni. Fólkið sem ég
vinn með getur séð um að fagna fyrir mína hönd en ég
þarf að viðhalda jarðsambandinu. Ég forðast eins og ég
get að vera með einhverjar væntingar því maður veit
aldrei hvað á eftir að gerast, hlutirnir geta farið á
hvaða veg sem er.“
Ertu viðbúin hverju sem er í því sambandi?
„Mér finnst mikilvægt fyrir mig að vera viðbúin því
að þetta gæti allt verið búið á morgun. Það er líka
mikilvægt fyrir mig að finna að ég geti hætt hvenær
sem er. En auðvitað er það draumur minn að gera
tónlistina að ævistarfi mínu og ég stefni í þá átt.“
Sambandsleysi við tíðarandann
Þú fékkst klassískt tónlistaruppeldi, lærðir ung á
fiðlu og lærðir sömuleiðis klassískan söng. Þú ert að
ná miklum árangri í dægurtónlistarbransanum. Hafa
kynnin af klassíkinni haft áhrif á lagasmíð þína og
söng?
„Í mínu nánasta umhverfi sem barn var enginn að
spá í dægurmenningu og sjónvarp og útvarp lítið í
gangi. Heima hjá mér var bara spiluð klassísk tónlist
og mikið sungið og spilað. Þetta sambandsleysi við
tíðarandann hefur fylgt mér, ég veit til dæmis aldrei
hvað er í bíó eða hverjir eða hvað er efst á vinsælda-
listum. Ég missti af þeirri lest og veit ekki hvort ég næ
henni nokkurn tíma. Ég er búin að sætta mig við það.
Lengi vel átti ég erfitt með að hlusta á eitthvað nýtt
í of stórum skömmtum. Ég hafði svo ríka þörf fyrir að
greina alla tónlist niður í smæstu smáatriði. Svolítið
eins og þegar maður ætlar að lesa og finnst eins og
maður þurfi að muna hvert einasta orð. En undanfarið
hafa eyru mín verið að opnast mjög mikið og ég get
hlustað á músík án þess að líða eins og ég þurfi að
skilja allt sem er í gangi. Mér finnst ég vera búin að ná
nægilegum tökum á þeirri fagurfræði sem mig langar
að þróa áfram í lagasmíðum mínum og er því tilbúnari
að hleypa alls konar músík í gegnum mig.
Hvað tónlist og nám varðar þá er ég í raun jafn mik-
ið sjálfmenntuð og tónlistaskólamenntuð. Einhvern
veginn bögglaðist ég í gegnum framhalds- og há-
skólanám í tónlist, en ég hef alltaf átt mjög erfitt með
nótnalestur og hef þess vegna neyðst til að treysta
mjög mikið á eyrað. Ég lærði til dæmis á gítar ein-
göngu eftir eyra, notaði hann svolítið eins og mótvægi
við klassíska námið. Ég safnaði líka ótrúlega miklu í
sarpinn með því að æfa og spila með ólíkum hljóm-
sveitum, semja og æfa upp alls konar lög og texta fyrir
brúðkaup, afmæli, jarðarfarir, leiksýningar og annað
utanskólabrall. Ég hef líka lært ógrynni af lögum með
því að spila undir söng í partíum. Það er alls ekki síður
Viðtal
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@mbl.is
Stóra ástríðan
í lífinu
Ólöf Arnalds vekur mikla athygli fyrir tónlist sína og söng,
ekki einungis hér á landi heldur einnig erlendis. Í viðtali
ræðir hún um ferilinn, „krúttkynslóðina“ og einlægnina
sem oft er sögð einkenna íslenskar tónlistarkonur en Ólöf
gerir athugasemdir við þá skilgreiningu.