Skólablaðið - 01.03.1984, Síða 15

Á sóttarsæng þráir Jóhann fegurð
vorsins og biður þess að fá að njóta
hennar einu sinni enn. í kvæðinu Vor-
kveðja segir hann:
III.
Því er þannig farið um listamenn eins
°g annað fólk að skoðanir þeirra og
hugsanir mótast af því umhverfi og þeim
högum er þeir eiga við að búa. Jóhann
Gunnar Sigurðsson var ekki gæfumað-
ur heldur einkenndist líf hans af sífelld-
um vonbrigðum og draumum sem ekki
rættust. Þetta sýna kvæði hans. Þau eru
aldrei gáskafull. Stundum má þó í æsku-
iíóðum Jóhanns finna gleði yfir fegurð
náttúrunnar og sælu ástarinnar en sú
gleði er sjaldnast tregalaus. Heilsuleysi
hans, fátækt og sorg vegna föðurmiss-
is eru aldrei langt undan.
Þegar Jóhann Gunnar var í öðrum
bekk í Latínuskólanum orti hann svo
um sælu sumarsins:
Blíða sól og sumar
sœlan fylla dal.
Fjallalœkir Ijúfir
Ijúflings mœla hjal.
Á skólaárum sínum varð Jóhann ást-
fanginn af ungri stúlku. Nú urðu ljóð
hans að eldheitum ástaróðum. Þessi orð
helgar hann unnustu sinni:
Þér á ég að þakka
þessar fögru vonir,
alla ástarsælu
og unaðsríka drauma.
En sæla Jóhanns Gunnars varð
skammvinn. Stúlkan, sem sá fram á ó-
trygga framtíð með fátækum berkla-
sjúklingi, sleit trúlofuninni og stuttu
síðar giftist hún öðrum manni. Nú fyll-
ast Ijóð Jóhanns trega. Hann er bitur
gagnvart almættinu sem honum finnst
hafa brugðist sér og spyr:
Hvort hefur guð hinn góði
gaman afheitum tárum,
er hann okkur vakti
ást, er veldur harmi?
í kjölfar ástarsorgarinnar hrakar
heilsu Jóhanns. Honum verður ljóst að
hann á ekki langt eftir ólifað og fyllist
örvæntingu og kvíða eins og fram kem-
ur í kvæðinu Óyndi:
Lifi ég Ijóðvana,
lifi ég hugstola,
hrœrist varla hjartað.
Ástlaus, vonlaus
og óskalaus
bíð ég svefns og bana.
Um stund róast Jóhann Gunnar og'
lítur yfir farinn veg. Honum verður
hugsað til foreldra sinna og yrkir til
þeirra stöku:
Ættgöfgi mín var aldrei stór,
og ekki er ég þar um fróður.
En getinn var ég af góðum dreng,
og guðhrœdda átti ég móður.
Ég veit þú ert komin, vorsól.
Vertu ekki að fela þig.
Gœgstu nú inn um gluggann.
ÍGuðs bœnum kysstu mig.
En síðan verður Jóhanni Gunnari
ljóst að hann muni ekki framar fá not-
ið geisla vorsólarinnar. Því biður hann
draumgyðjuna að færa sig burt úr þess-
um heimi yfir í annan fegurri heim.
Kvöldbæn hans er þannig:
Gyðja sœlla drauma,
gœttu að barni þínu.
Lokaðu, andvaka,
auganu mínu.
Að lokum eru skáldinu þrotnir kraft-
ar og hann kveður með þessum bitru
orðum:
Ég elskaði lífið og Ijósið ogylinn.
Nú liggur það grafið í djúpa hylinn.
Og vonirnar mínar, sem voru fleygar,
sumar dánar en sumar feigar.
Seltjarnarnesi, 26. febrúar 1984,
Einar Heimisson.
Heimildir:
Jóhann Gunnar Sigurðsson:
Kvæði og sögur. Helgi Sæmundsson
annaðist útgáfuna. Reykjavík 1943.
Hannes Pétursson: Fjögur Ijóskáld.
Reykjavík 1957.
Þorsteinn Thorarensen:
Eldur í æðum, 8. - 25. bls.
Reykjavík 1967.
Um skáldið
Jóhann Gunnar Sigurðsson
15