SunnudagsMogginn - 13.03.2011, Blaðsíða 21

13. mars 2011 21
Alexander, sonur Rosdestvenskíjs og Postnikovu, hefur
sjálfur skapað sér nafn í tónheimum sem fiðluleikari, eins
og gestir Sinfóníuhljómsveitar Íslands fengu að kynnast
síðastliðinn fimmtudag.
Spurður hvort hann hafi aldrei hikað við að feta í fótspor
hinna frægu foreldra sinna setur hann upp undrunarsvip.
„Ég er ekkert að feta í fótspor þeirra, ég er fiðluleikari,“
segir hann brosandi. Hefur bersýnilega erft skopskyn föður
síns.
Alexander stendur á fertugu og kveðst ekki iðrast þess
eitt augnablik að hafa valið tónlistina. „Ég lít ekki svo á að
ég hafi valið tónlistina, hún valdi mig. Ég get ekki hugsað
mér að fást við neitt annað.“
Ætla mætti að aldrei hafi annað komið til álita en að Al-
exander yrði tónlistarmaður. Móðir hans upplýsir þó að tón-
listinni hafi ekki verið haldið sérstaklega að honum. „Við
vildum ekki að hann yrði tónlistarmaður en varð ekki að
ósk okkar. Tveggja ára gamall byrjaði hann að biðja um
fiðlu og við létum það eftir honum. Hann prófaði mörg hljóð-
færi í æsku en sneri sér loks alfarið að fiðlunni. Í fyrstu
kunni hann vitaskuld engar nótur en var fljótur að ná tökum
á hljóðfærinu enda umlukinn tónlist alla daga. Ætli megi
ekki segja að hann sé með hana í blóðinu.“
Spurð hvers vegna þau hafi ekki viljað að sonurinn fetaði
þessa braut svarar Postnikova því til að þetta sé mjög erf-
itt líf. „Við vildum að hann lifði frjálsara lífi. Líf tónlistar-
mannsins er gríðarlega bindandi og vinnudeginum lýkur í
raun aldrei. Fólk í flestum öðrum greinum kemur heim úr
vinnu eftir klukkan fimm og snýr sér að fjölskyldunni og
áhugamálunum,“ segir hún.
„Jafnvel þótt menn séu bankastjórar,“ skýtur Rosdest-
venskíj eldri sposkur inn í.
Dátt er hlegið.
Alexander Rosdestvenskíj var ungur gefinn fiðlunni.
Morgunblaðið/Ómar
Vildu ekki að sonurinn
yrði tónlistarmaður
Postnikova var aðeins níu ára þegar Prokofíev féll frá
en Rosdestvenskíj er spurður hvort hann hafi kynnst
tónskáldinu. „Nei, því miður. Ég sá hann stjórna á tón-
leikum og mætti honum á götu en kunni aldrei við að
ónáða hann.“
Þekkti ekki Beethoven
Rosdestvenskíj og Sjostakovitsj var á hinn bóginn vel til
vina og Alfred Schnittke var um árabil heimagangur hjá
fjölskyldunni en sonur hjónanna, Alexander Rosdest-
venskíj, lék einleik í fjórða fiðlukonsert hans á tón-
leikum SÍ á fimmtudaginn var. „Já, já, þetta voru góðir
vinir mínir og mér þykir það alltaf jafnmikill heiður að
flytja verk þeirra,“ segir Rosdestvenskíj eldri. „En ég vil
taka það skýrt fram að ég þekkti ekki Beethoven, svo
gamall er ég ekki!“
Rosdestvenskíj leikur við hvurn sinn fingur í þessu
spjalli, eins og kýrnar forðum.
En hversu gamall er hann?
„Ég verð áttræður 4. maí næstkomandi, sama dag og
nýja tónlistarhúsið ykkar verður tekið í notkun,“ segir
hann.
Merkileg tilviljun.
Margir eru sestir í helgan stein á þessum aldri en
Rosdestvenskíj kveðst ekki einu sinni hafa íhugað þann
möguleika. „Það er alltof snemmt að draga sig í hlé um
áttrætt,“ segir hann.
„Otto Klemperer [hljómsveitarstjórinn frægi, innsk.
blm.] var vanur að segja að undrabörn þekktust ekki í
tveimur greinum, hljómsveitarstjórnun og kvensjúk-
dómalækningum,“ skýtur Postnikova inn í hlæjandi.
„Því eldri sem menn verða, þeim mun betri verða
þeir.“
Það er vitaskuld akademískt að spyrja Rosdestvenskíj
hvort hann geti ímyndað sér lífið án tónsprotans en ég
læt samt vaða.
Hann baðar út öngum. „Nei, nei, nei. Það er óhugs-
andi.“
Tónlistin áfram í öndvegi
Margt hefur breyst frá því Rosdestvenskíj hóf feril sinn í
Bolshoj árið 1951. Ég býð honum í langferð aftur í tím-
ann en hann afþakkar kurteislega. Hefur líklega rætt
þau mál einum of oft.
„Leyfðu mér að orða þetta svona,“ segir hann. „Ég
var beðinn um að stjórna, fyrir vikið hlýtur starfs-
umhverfið að hafa verið gott.“
Hann brosir góðlátlega.
„Allt hefur breyst en um leið ekkert,“ segir hann síð-
an eftir stutta þögn. „Þetta er annað land og annað
stjórnarfar en tónlistin er eftir sem áður í öndvegi. Það
skiptir mestu máli.“
Allt öðruvísi er umhorfs í tónheimum nú en árið 1951.
Þegar hjónin eru spurð hvort þau beri kvíðboga fyrir
framtíð sígildrar tónlistar verður Postnikova fyrir svör-
um. „Tónlist, eins og við þekkjum hana í dag, hefur
gert líf okkar nær óbærilegt. Hún er alls staðar. Maður
getur ekki lengur farið út að borða án þess að heyra
tónlist, það er tónlist leikin í öllum verslunum og meira
að segja í strætó. Þetta væri svo sem allt í lagi ef obbinn
af þessari tónlist, ef tónlist má þá kalla, væri ekki bara
hávaði á hávaða ofan. Það er engin leið að víkja sér
undan þessu. Það er áhyggjuefni.“
Rosdestvenskíj kinkar kolli til að samsinna eiginkonu
sinni. „Veistu á hvað þetta minnir mig mest?“ spyr
hann svo. „Tyggigúmmí. Þessi tónlist er eins og tyggi-
gúmmí.“
Hann hlær dátt.
Hjónin búa í Rússlandi en eru mikið á faraldsfæti
vegna tónleikahalds. Í seinni tíð ferðast þau alfarið
saman, auk þess sem Alexander slæst stundum í hóp-
inn. „Við erum eins og sígaunar. Stöðugt á flandri,“
segir Postnikova. „Samt höfum við aðeins dregið úr
tónleikahaldi undanfarin ár, einkum á sumrin, til að
njóta þess að vera heima.“
Hún segir gott að leika undir stjórn eiginmanns síns,
ekki bara vegna náinna persónulegra tengsla þeirra,
heldur líka vegna þess að þau gjörþekki hvort annað
faglega.
Hefur lesið Laxness
Talið berst að áhugamálum. „Ég hef mest yndi af
hokkíi,“ segir Rosdestvenskíj óvænt.
„Maðurinn minn er að fíflast,“ flýtir Postnikova sér
að segja og eyðir þessari áhugaverðu mynd þegar í stað
úr höfði mínu. „Ástríða hans er bækur og bókasöfnun.
Hann hefur safnað bókum allt sitt líf.“
Spurður hvort hann leggi einkum áherslu á rússneska
höfunda hristir Rosdestvenskíj höfuðið. „Nei, áherslur
mínar í bókasöfnun eru alþjóðlegar. Ég þekki Halldór
Laxness,“ segir hann eins og hann hafi alist upp austur
á Héraði.
„Ég kynntist verkum Laxness fyrst eftir stríðið og
heillaðist af þeim. Hann var mjög vinsæll í heimalandi
mínu á þeim tíma. Ég vildi óska að ég gæti lesið bæk-
urnar hans á íslensku.“
Spurður hvernig honum gangi að máta persónurnar í
verkum Laxness við fólkið sem hann hefur kynnst á Ís-
landi fórnar Rosdestvenskíj höndum. „Ég þarf meiri
tíma til að svara þessari spurningu. Gefðu mér frest til
haustsins, ég kem aftur þá.“
Mikið rétt, aðalgestastjórnandi Sinfóníunnar snýr
aftur í september og þá verður Harpan komin í gagnið.
„Ég hlakka mikið til að koma fram þar.“
Spurð hvort framhald verði á heimsóknum þeirra
hjóna eftir það svarar Rosdestvenskíj: „Þeir vilja fá mig
til að koma árlega. Ég er orðinn gamall maður og veit
ekki hvort ég get orðið við því – en sagði samt já!“
Gennadíj Rosdestvenskíj kann hvergi betur
við sig en með tónsprotann í hendinni.