Saga - 2002, Blaðsíða 13

VIÐTAL
Sagnfræðin stendur í miðjum
straumi menningarinnar
Páll Björnsson ræðir við Júrgen Kocka, forseta
Alþjóðasamtaka sagnfræðinga
Júrgen Kocka hefur um alllangt skeið verið í hópi þekktustu
sagnfræðinga í Þýskalandi og mjög áhrifamikill í þýsku fræða-
samfélagi. Hann er nú prófessor við Freie Universitát í Berlín en
þar fyrir utan gegnir hann fjölmörgum stjórnunarstörfum. Má þar
nefna að hann er forseti Alþjóðasamtaka sagnfræðinga og for-
stöðumaður stærstu rannsóknarstofnunar á sviði félagsvísinda í
Evrópu, Wissenschaftszentrum Berlinfur Sozialforschung (WZB), sem
hefur um 90 fastráðna vísindamenn innan sinna vébanda, einkum
félagsfræðinga, hagfræðinga og stjórnmálafræðinga, fyrir utan
um það bil 60 fræðimenn sem starfa að einstökum verkefnum.
Hver er þessi maður sem gaf sér tíma til að skjótast til íslands til
að taka þátt í 2. íslenska söguþinginu?
Hann fæddist árið 1941 í þorpi í Súdetahéruðunum í Tékkó-
slóvakíu. Menntun sína í sagnfræði sótti hann til þýskra háskóla
en einnig til Bandaríkjanna þar sem hann tók meistarapróf í
stjórnmálafræðum. Hann varð prófessor við hinn nýstofnaða há-
skóla í Bielefeld árið 1973, sem varð eitt helsta vígi félagssögunn-
ar í Þýskalandi. Frá 1988 hefur hann starfað í Berlín jafnframt því
sem hann hefur verið gistikennari eða styrkþegi við fjölmarga há-
skóla og rannsóknarstofnanir, bæði austan hafs og vestan. Hér er
ekki rúm til að gera grein fyrir þeim sæg bóka og tímaritsgreina
sem liggja eftir Kocka. Þó er óhætt að segja að hann hafi mikið
fengist við rannsóknir á stéttum, bæði þróun þeirra og sjálfsmynd.
Nægir þar að nefna bók hans um skipan Siemens-samsteypunn-
ar frá 1969 (Unternehmensverwaltung und Angestelltenschaft am
Beispiel Siemens 1847-1914), bók frá 1973 um þýskt stéttaþjóðfélag
í fyrri heimsstyrjöld (Klassengesellschaft im Krieg. Deutsche Sozial-
Saga XL : 2 (2002), bls. 11-20.