Saga - 2002, Blaðsíða 108

106
HELGA KRESS
eftir að hafa verið sendur til Reykjavíkur til náms, en hefur áður
haldið mikla handritabrennu, ákveðinn í að hætta að skrifa. Það
getur hann þó ekki og tekur til við langa skáldsögu:
Eftir að ég hafði verið sendur suður haustið sem ég var tólf ára,
til þess að nema dráttlist og hljóðfæraslátt, skrifaði ég róman á
móti Endurlausnarkenníngunni. Það er ein sú leingsta skáld-
saga sem samin hefur verið á íslensku, enda miðaði ég stærð
hennar við Eldíngu eftir frú Torfhildi Hólm, sem Þórður Sig-
tryggsson var vanur að nefna Saffó íslands af stríðni við landa
sína. Bók Torfhildar fjallaði um sigur kristninnar á Islandi í
fornöld. Til áréttíngar kallaði ég mína bók Aftureldíngu. (Bls.
148)
Segir Halldór að handritið muni enn hafa verið til um 1930 „því
það ár rendi Erlendur Guðmundsson yfir það augum og sagði að
ég hefði 12 ára dreingur skrifað einsog Kristín Sigfúsdóttir sem
var mikill tískuhöfundur hér á landi þá og kölluð Selma Lagerlöf
íslands" (bls. 148). Líklega hafi svo „þetta mikla ritverk" lent uppá
loftbitum í húsi móður sinnar „eftir að hún fluttist til Reykjavíkur,
og borist burt með rusli" (bls. 149).
Söguna skrifar hann eftir að hafa verið „sendur" að heiman, tólf
ára gamall, til veturdvalar í höfuðstaðnum, samlífið við móðurina
og sveitina rofið. Þannig má líta á sögima sem hans manndóms-
raun og að með henni sé hann á vissan hátt að skrifa sig frá „kerl-
ingum" bernskunnar. Það er ekki aðeins að hann skrifi söguna
gegn fyrsta nafngreinda íslenska kvenrithöfundinum, uppnefndri
„Saffó íslands", heldur kemur „tískuhöfundurinn" Kristín Sigfús-
dóttir þar einnig við sögu, öðru nafni „Selma Lagerlöf Islands", en
að dómi Erlends Guðmundssonar skrifaði Halldór eins og hún
áður en hann varð að manni. Það eru karlar sem kveða upp dóm-
inn, og til íslenskukennara síns, Jakobs Smára, fer Halldór „upp-
belgdur með Aftureldínguna".14
Vorið sem Halldór varð 13 ára kemur hann heim úr Reykjavík
„með rómaninn á móti Endurlausnarkenníngunni undir hend-
inni" (bls. 149). Þessi fyrsta og týnda skáldsaga, skrifuð gegn Torf-
hildi Hólm, er honum mjög hugleikin því að í I túninu heima nefn-
ir hann hana fjórum sinnum, og þar af þrisvar í sambandi við
eyðileggingu hennar. Sjálfum virðist honum blöskra hvað þessi
14 Halldór Laxness, Sjömeistarasagan, bls. 47.