Saga - 2002, Blaðsíða 293

RITDÓMAR
291
kvíarnar árið 1937 og fór einnig að sinna slysavörnum á landi. Slysa-
varnafélagið átti því erindi við alla landsmenn og gat með réttu kall-
ast landsfélag enda munu sjálfboðaliðar hafa komið hvaðanæva og
gjafir til félagsins borist úr öllum landshlutum, jafnt sveitum og sjávar-
byggðum. Ætla má að það hafi styrkt félagið mikið og glætt áhuga
fyrir starfsemi þess þegar farið var að stofna björgunarsveitir á 5. ára-
tug 20. aldar, en þær tóku til starfa víða um land og tengdu fjölda fólks
við starfsemi Slysavarnafélagsins. Það var hins vegar ekki fyrr en árið
1993 að Slysavarnafélagið tók að halda fastráðna starfsmenn úti á
landi og aðeins til reynslu (sjá bls. 91). Það læðist að manni grunur um
að ef til vill hafi forráðamenn Slysavarnafélagsins ekki þekkt sinn
vitjunartíma hvað þetta snerti, að þeir hafi ekki gætt þess nægilega vel
að mynda og halda tengslum við hinn almenna félagsmann úti á landi
og þess vegna hafi fjarað undan félaginu. Það hefði verið ágætt að
Einar hefði tekið afstöðu til þessa atriðis og annarra ámóta.
Þetta er nefnt vegna þess að það má kalla stærsta ókost þessarar
bókar hversu ógagnrýninn höfundurinn er á athafnir forráðamanna
Slysavarnafélagsins. Það er í sjálfu sér auðvelt að hrífast af dugnaði
þeirra, elju og ósérhlífni og víst er að málstaður Slysavarnafélagsins
var alla tíð bæði þarfur og göfugur. Það er því erfitt að lá Einari hrifn-
ingu hans á söguhetjum sínum en vegna þess hve mikið honum þykir
til þeirra og félagsins koma fellur hann í þá gryfju að breiða yfir það
sem augljóst er af lestri bókar hans, að á stundum logaði félagið í inn-
byrðis deilum sem manni virðast hafa verið djúprættari en svo að sú
ályktun standist að landsþing Slysavarnafélagsins hafi líkst samveru-
stundum skapríkra fjölskyldumeðlima sem væri „umhugað að ná að
lokum farsællega landi í viðkvæmum málum svo heimilisfriðurinn
spilltist ekki til frambúðar" (bls. 54).
Þegar kemur að samskiptum Slysavarnafélags íslands og annarra
björgunar- og slysavarnasamtaka er Einar hins vegar opinskár og seg-
ir lesendum óhikað að lengi vel hafi gætt þar „töluverðrar samkeppni
og afbrýðisemi" og má víst til sanns vegar færa. Deilur Slysavarna-
félagsins og örðug samskipti þess við aðra aðila á sama vettvangi eru
raktar nokkuð sem aðfari að því að björgunar- og slysavarnafélög sam-
einuðust í Landsbjörg. Sú atburðarás verður vel ljós í riti Einars og
hjálpar til að skýra hvernig björgunarsveitarmenn gátu eytt miklum
kröftum í langvinnar deilur og samkeppni sín á milli í stað þess að
taka höndum saman um verkefni sitt og hvernig þeir að lokum báru
giftu til að hætta þessum hanaslag, sem án efa var málstað þeirra skað-
legur enda fullkomlega óskiljanlegur fyrir allan almenning sem fylgd-
ist með álengdar.
Einar S. Arnalds hefur samið ágæta bók um Slysavarnafélag íslands.
I formála (bls. 10) er frá því greint að upphaflega hafi verið áformað að