Saga - 2002, Blaðsíða 14

12
PÁLL BJÖRNSSON RÆÐIR VIÐ JÚRGEN KOCKA
geschichte 1914-1918), bók um þýska launþega í nútímanum frá
1981 (Die Angestellten in der deutschen Geschichte 1850-1980. Vom
Privatbeamten zum angestellten Arbeitnehmer) og bók frá 1990 um
lægri lög þjóðfélagsins (Weder Stand noch Klasse. Unterschichten um
1800). Einnig hefur hann rannsakað borgarastéttina mikið og til
dæmis ritstýrt þriggja binda verki um það efni sem út kom 1988
(Biirger-tum im 19. Jahrhundert. Deutschland im europaischen
Vergleich). Hin síðari misseri hefur hann einbeitt sér að hinu borg-
aralega samfélagi (civil society).
Samræðan fór fram í Norræna húsinu að morgni 1. júní 2002.
- Þú varst kjörinn forseti Alþjóðasamtaka sagnfræðinga tilfimm ára á
heimsþingi samtakanna í Ósló árið 2000. Hefurðu sett þér sérstök
markmiðá kjörtímabilinu?
Aðalmarkmiðið hlýtur að vera það að gera samtökin að raunveru-
legum alþjóðasamtökum sem spanna allan hnöttinn. Nú eru 56
lönd aðilar að þeim þannig að hlutur Evrópu og Norður-Ameríku
er æði stór en mörg lönd í Asíu, Afríku og rómönsku Ameríku
eru ekki með. Þó er Kína meðlimur, og þar var ég einmitt fyrir
skömmu, en á hinn bóginn er Túnis til dæmis eini þátttakandinn
úr Arabaheiminum. Það má segja að við séum nú stödd á þriðja
skeiði í sögu samtakanna. Þau voru stofnuð í kjölfar fyrri heims-
styrjaldar um miðjan þriðja áratuginn með það að markmiði að
vinna gegn fordómum meðal þjóða í Evrópu, til dæmis með því
að fá þýska og franska sagnfræðinga til þess að bera saman
bækur sínar. Á dögum kalda stríðsins gegndu samtökin síðan því
mikilvæga hlutverki að fá sagnfræðinga úr austri og vestri til að
hittast á fimm ára fresti. Og nú þegar þessum átökum er lokið, þá
erum við að reyna að tengja betur saman suðrið og norðrið.
- Þú hefur á ferli þínum haft áhuga á mörgum löndum og meðal ann-
ars lagt stund á samanburðarsögu.
Já, það er rétt og ég tel raunar allan samanburð geysilega mikil-
vægan fyrir sagnfræðina. Síðari doktorsritgerð mín [hin svokall-
aða Habilitation) fjallaði til að mynda um launþega í Bandaríkjun-
um og Þýskalandi. Þegar ég svo árið 1992 hlaut Leibniz-verðlaun
Þýska rannsóknarráðsins [að jafnvirði um 120 milljónir króna],
sem ætluð voru til frekari rannsókna, þá ákvað ég að nota þau
til áð stofna miðstöð í evrópskri samanburðarsögu við Freie