Morgunblaðið - 29.07.2010, Blaðsíða 18

Skattheimtan eykst
en tekjurnar lækka
FRÉTTASKÝRING
Halldór Armand Ásgeirsson
haa@mbl.is
S
íðustu ár hefur skattgreið-
endum fjölgað jafnt og
þétt en nú hefur þróunin
snúist við. Skattborg-
urum hefur fækkað um
6.058 á skrá eða um 2,3% og þetta er í
fyrsta skipti sem fækkað hefur á
skattskrá milli ára. Allt frá álagningu
árið 2004 hefur fjölgað á skránni milli
ára; til að mynda fjölgaði framtelj-
endum um 12.567 á árinu 2006 eða
um 5,2% og 10.855 á árinu 2007,
4,3%. Skýringin felst í brottflutningi
fólks, útlendinga að mestu, frá Ís-
landi.
Þessi fækkun framteljenda hef-
ur margvísleg áhrif á niðurstöður
álagningar opinberra gjalda á tekjur
einstaklinga sem nú hafa verið birt-
ar.
Minni tekjur af útvarpsgjaldi
Tekjur vegna útvarpsgjalds
hafa til að mynda dregist umtalsvert
saman. Gjaldið er árlegur nefskattur
upp á 17.200 krónur sem lagður er á
alla landsmenn á aldrinum 16 til 70
ára, sem eru með tekjur yfir skatt-
leysismörkum. Tekjurnar minnkuðu
um 118 milljónir milli ára. Árið 2009
greiddu 187.340 manns gjaldið en í ár
voru það 180.459 eða 6.881 færri.
Tekjurnar af gjaldinu voru nú 3.104
milljónir króna en voru í fyrra um
3.222 milljónir. Starfsemi Ríkis-
útvarpsins er greidd af ríkissjóði en
er fjármögnuð með útvarpsgjaldinu.
Því má segja að áhættan sé ríkisins –
það tekur á sig tapið ef tekjurnar eru
ekki jafnháar upphæðinni sem fer til
Ríkisútvarpsins úr ríkissjóði og það
getur jafnframt hirt gróðann ef svo
ólíklega vill til að of miklar tekjur
fást af gjaldinu einn daginn.
Samkvæmt fjárlögum fyrir árið
2010 fær Ríkisútvarpið fasta upphæð
úr ríkissjóði – 3.218 milljónir króna.
Gert hefur verið ráð fyrir að um
2.800 milljónir króna muni fást fyrir
útvarpsgjaldið í ár og verði því um
418 milljónum lægra en framlagið úr
ríkissjóði.
Mun færri borga tekjuskatt
Fækkun framteljenda skýrir
jafnframt að einhverju leyti mikla
fækkun þeirra sem borguðu tekju-
skatt – þeim fækkaði um 20.918 milli
ára. Tekjuskattur var nú lagður á
158.603 einstaklinga eða 63,4%
þeirra sem öfluðu tekna í landinu.
Síðustu ár hefur talan iðulega verið í
kringum 70%. Helsta skýringin er þó
sú að mun fleiri fullnýta ekki per-
sónuafsláttinn og greiða því ekki
tekjuskatt af umframtekjum.
Greiðendum útsvars fækkaði
jafnframt um 6.950 milli ára.
Sjómannaafsláttur jókst einnig
mikið milli ára eða um 17,4%. 5.720
sjómenn fengu nú 1.297 milljónir í af-
slátt vegna sjómannastarfa. Þessi
hækkun er umtalsvert meiri en síð-
ustu ár og stafar vafalaust af svo-
nefndum strandveiðum sem teknar
voru upp á síðasta ári. Sjómenn fá nú
987 krónur í afslátt fyrir hvern út-
reiknaðan sjómannsdag og það er
um 12,9% meira en í fyrra.
Hærri persónuafsláttur
Tæpum 7,5 milljörðum minna
var lagt á einstaklinga í tekjuskatt og
stafar það að mestu af hækkun per-
sónuafsláttar, sem var hækkaður um
24% við álagningu árið 2009. Kostn-
aður ríkisins af persónuafslætti var í
ár 124,7 milljarðar. 103,9 voru nýttir
á móti reiknuðum tekjuskatti og 8
milljarðar upp í útsvar. Það þýðir að
kostnaður ríkisins við að greiða út-
svar einstaklinga sem ekki fullnýttu
persónuafslátt fyrir tekjuskatt var
um 40% meiri í ár en í fyrra. Fyrir
ári var kostnaður ríkisins af persónu-
afslætti jafnframt um 100 milljarðar.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Útvarp Flutningur fólks frá Íslandi skýrir fækkun skráðra skattborgara.
Tekjur af útvarpsgjöldum hafa meðal annars minnkað fyrir vikið.
18
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 29. JÚLÍ 2010
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Niðurstaðaríkis-stjórn-
arinnar í Magma-
málinu fór eins og
gert var ráð fyrir á
þessum vettvangi.
Því var vísað til nefndar. Sér-
staklega skal rannsökuð einka-
væðing Hitaveitu Suðurnesja.
Og hvað svo? Jafnframt á að
rannsaka skúffuna í Stokk-
hólmi. Og hvað svo? Sjálfsagt
verður sú rannsókn skúffelsi
upp á dönsku. Bent skal á í
fullri vinsemd að fá nýjum um-
boðsmanni skuldara leiðtoga-
hlutverk í nýju nefndinni. Hann
hefur allt til að bera. Enginn
getur að minnsta kosti dregið í
efa að sá starfi í eigin umboði.
Hann hefur óveðtryggt 500
milljóna króna kúlulán til að
sanna það. Og í gegnum það lán
hefur hann beintengingu við
Suðurnesin, sem hlýtur að vera
ávinningur, þar sem rannsóknin
er svona staðbundin. Hann er
líka frjór og hugmyndaríkur.
Gerði laganema að forseta laga-
deildar á Bifröst og tryggði
skólanum veglegt sæti við há-
borð þeirra skuldara, sem hann
er nú í forsvari fyrir. Þessi
lausn myndi vera það sem kall-
að er í hinu íslenska mennta-
málaráðuneyti „T....fín.“
Nefndaskipuninni mætti svo
leka til „Dodda“ og afvegaleiða
aðra fjölmiðla í leiðinni og ef
það kæmist upp má kenna
ómálga barni sínu um. Það er
vísast líka „T....fínt“ að mati
menntamálaráðherrans.
Samfylkingin er að verða
æði-eftirminnilegur flokkur eft-
ir skamman feril í ríkisstjórn.
Sömu dagana og
Össur Skarphéð-
insson lýsir því yfir
erlendis að „rík-
isstjórn Íslands
standi þétt á bak
við umsókn að Evr-
ópusambandinu“ er Magmal-
iðinu smalað í kattholt Sam-
fylkingarinnar og gefið
nefndarmjólk og rannsókn-
arkorn. Hvergi er minnst á það
í Brussel að Ísland sé í könn-
unaleiðangri. Hvergi sagt að
það land langi bara að fá að
„kíkja í pakkann“ og muni svo
gera upp við sig hvort rétt sé að
sækja raunverulega um. Þegar
Össur hintar hikandi og hrædd-
ur að slíku er strax sussað á
hann eins og óþekkan krakka af
„stækkunarstjóranum“. Evr-
ópusambandið veitir „engar
varanlegar undanþágur,“ segir
hann höstuglega á opinberum
blaðamannafundi. Össur
minnkaði strax við þessi orð
stækkunarstjórans og fjöl-
mennt fylgdarlið hans fór hjá
sér. Og þegar Össur kom á
sama fundi fram með kostulegu
kenninguna um að íslenskir
bankar hefðu ekki farið á höf-
uðið, ef evran hefði verið gjald-
miðillinn, þá störðu blaðamenn-
irnir á hann og spurðu hvort
hann þekkti ekkert til að-
stæðna í Evrópu.
Össur lét á sínum tíma af-
henda Svíum aðildarumsóknina
sína tvisvar, svo hann kæmist
örugglega á mynd. Spurningin
er orðin sú hvort ekki væri ráð
að fá að geyma það plagg fram-
vegis í þekktustu skúffu sem
Samfylkingin hefur aðgang að
hjá sænskum.
Enn smalar
Samfylkingin
VG-köttum. Hengir
næst á þá bjöllur}
VG á vondum dögum
Í skjali því semÖssur Skarp-
héðinsson, utan-
ríkisráðherra,
dreifði til kollega
sinna í Brussel og
á að lýsa almennri
afstöðu ríkisstjórnar Íslands
vegna aðildarumsóknar að
Evrópusambandinu, segir:
„Íslenska þjóðin verður upp-
lýst um samningaferlið af heið-
arleika og hreinskilni. Mikil
áhersla verður lögð á að
tryggja gegnsæi eins og þegar
hefur verið sýnt fram á með
birtingu allra lykilskjala. Við
munum skipuleggja hlutlausa
upplýsingamiðlun um Evrópu-
samstarfið, um ferli samninga-
viðræðnanna og væntanlegan
aðildarsáttmála og greiða
þannig fyrir heilbrigðri um-
ræðu um kosti og galla að-
ildar.“
Ætli sá maður sé til sem trú-
ir einu orði af því sem ritað er
innan gæsalapp-
anna hér að ofan?
Dettur einhverjum
í hug að ríkisstjórn
spunastrákanna
muni upplýsa þjóð-
ina af „heiðarleika
og hreinskilni um samn-
ingaferlið“? Finnst ein-
hverjum líklegt að ríkisstjórn
sem helst er þekkt fyrir pukur
og leyndarhyggju muni allt í
einu „tryggja gegnsæi“ í þessu
máli? Hvarflar að nokkrum
manni að ríkisstjórnin ætli að
„skipuleggja hlutlausa upplýs-
ingamiðlun um Evrópusam-
starfið“? Ríkisstjórnin hefur
sýnt að hún vinnur með Evr-
ópusambandinu að kynning-
armálum. Skyldi sá maður
finnast sem trúir því að sendi-
skrifstofa Evrópusambandsins
hér á landi hafi það hlutverk að
veita hlutlausar upplýsingar
en ekki að reyna að tryggja
stuðning við aðild?
Ósannindi og
óheilindi einkenna
aðildarumsókn
ríkisstjórnarinnar}
Gegnsæ óheilindi
T
ölvupóstur aðstoðarmanns
menntamálaráðherra, sem barst
fjölmiðlum fyrir mistök, hefur
varla farið fram hjá neinum. Mis-
tökin eru vissulega neyðarleg
fyrir aðstoðarmanninn en öllu neyðarlegri
eru viðbrögð hans í fjölmiðlum.
Það er ofboðslega pínlegt að horfa á stjórn-
málamenn klóra í bakkann við að leiðrétta
augljós mistök sín og klúður. Dálítið eins og
spriklandi fiskur á árbakka. Kemst ekki neitt
og allir vita að mistökin voru hans að bíta á
agnið, sama hvað hann spriklar.
Fyrstu viðbrögð aðstoðarmannsins voru að
kenna kornungum syni sínum um málið.
Hann hefði slysast í tölvuna og ýtt á einhvern
hnappinn sem hafði þessar vandræðalegu af-
leiðingar. Önnur viðbrögð hans voru að auglýsa að þetta
væri sko ekki orðbragð sem menn af hans kalíberi not-
uðu. Þvert á móti væri hann að „setja sig í stellingar
þeirra sem hann reynir ekki að líkjast“.
Af hverju getur fólk ekki bara játað á sig sökina? Af
hverju er ekki bara hægt að segja „Sorrí, þetta var al-
gert klúður“? Það vita allir að maðurinn mundi aldrei
tala með þessum hætti á opinberum vettvangi. Þetta eru
í sjálfu sér ósköp lítil mistök en honum hefur tekist að
gera þau alveg afspyrnu-neyðarleg. Þetta mál er bara
enn ein haldbær sönnun þess að það er best að koma til
dyranna eins og maður er klæddur.
Þetta er nú samt ekki í fyrsta sinn sem stjórnmála-
maður klúðrar tölvupóstum. Engu að síður
kemur það fólki alltaf jafn ótrúlega á óvart að
stjórnmálamenn velti því fyrir sér hvernig
setja eigi fram málefnin.
Fyrirtæki eyða miklum tíma og peningum í
að spá og spekúlera um hvernig sé nú best að
setja fram vöru og kynna hana. Stjórnmála-
menn, sama hvað fólki finnst um það, þurfa
líka að spá í þetta. Upplýsingafulltrúar og að-
stoðarmenn þeirra eru ekki til þess gerðir að
veita upplýsingum til almennings. Það er ekki
í starfslýsingu þeirra. Þeir eru til þess gerðir
að sortera upplýsingar og setja þær út í smá-
skömmtum á heppilegum tímapunktum.
Raunar er hver einasta fréttatilkynning sem
nokkurn tíma hefur verið send út varfærn-
islega hönnuð til að fegra ímynd og bæta orð-
spor einhvers. Hún er ekki svar við gagnrýnni spurn-
ingu. Hún er auglýsing. Þess vegna forðast blaðamenn
að éta tilkynningar upp gagnrýnislaust og ættu alltaf að
gera það, jafnvel þó þeir fái tilkynninguna senda klukku-
tíma á undan öllum öðrum, í óformlegri útgáfu.
Kosningabarátta er t.d. líka bara auglýsing. Hún
gengur út á það að selja fólki hugmyndafræði og afstöðu
en ekki síst ímynd. Kosningabarátta er samofin lýðræð-
inu en það er óraunhæft að ætla að stjórnmálamenn
hætti að velta vöngum um hvernig þeir komi best fram í
hverju máli um leið og þeir ná kjöri. Því miður munu
stjórnmálamenn bara alltaf koma „tussufínir“ til dyra.
jonasmargeir@mbl.is
Jónas Margeir
Ingólfsson
Pistill
Neyðin og spuninn
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
– 6.058
færri skattborgarar
–7,5
færri milljarðar í tekjuskatt
– 55,2
færri milljarðar
í fjármagnstekjuskatt
124,7
milljarðar í kostnað ríkisins
vegna persónuafsláttar
‹ SKATTHEIMTA ›
»