Morgunblaðið - 29.07.2010, Blaðsíða 14

14 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 29. JÚLÍ 2010
FRÉTTASKÝRING
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Vísitala neysluverðs í júlí mældist
361,7 stig og lækkaði um 0,66% frá
því í júní sl. Þetta er mesta lækkun
neysluverðsvísitölunnar milli mán-
aða frá því í mars 1986, samkvæmt
upplýsingum Hagstofu Íslands. Í
júní sl. lækkaði vísitala neysluverðs
einnig á milli mánaða eða um 0,33%
frá því í maí sl. Samanlagt hefur vísi-
tala neysluverðs því lækkað um
0,99% á tveimur mánuðum.
Vísitala neysluverðs án húsnæðis
mældist 343,6 stig í júlí og lækkaði
um 0,78% frá því í júní. Á síðustu tólf
mánuðum hefur neysluverðsvísital-
an hækkað um 4,8% en vísitala
neysluverðs án húsnæðis um 6,1%. Á
undanförnum þremur mánuðum hef-
ur vísitala neysluverðs lækkað um
0,6% en það jafngildir 2,3% verð-
hjöðnun á ári og 3,8% verðhjöðnun
fyrir vísitöluna án húsnæðis.
Útsölurnar skila sér
Lækkun neysluverðsvísitölunnar
nú í júlí má að mestu rekja til verð-
lækkunar á fötum og skóm um 10,3%
á milli mánaða, þökk sé sumarútsöl-
um. Vísitöluáhrif lækkunar á fötum
og skóm eru -0,68% þannig að ein-
hverjir aðrir liðir hafa hækkað.
Guðrún Ragnheiður Jónsdóttir,
deildarstjóri vísitöludeildar Hagstof-
unnar, sagði ljóst að þrýstingurinn á
neysluverðsvísitöluna sé niður á við.
Hún benti á til dæmis að auk lækk-
unar á fötum og skóm hafi reiknuð
leiga af eigin húsnæði lækkað um
0,7% á milli mánaða. Þá lækkuðu t.d.
ýmsir liðir sem heyra undir ferðir og
flutninga, svo sem flugferðir, kaup á
nýjum bílum og rekstrarkostnaður
bíla. Rekstur ökutækja lækkaði t.d.
um 0,7% á milli mánaða. Matur og
drykkur lækkaði í síðasta mánuði en
liðurinn var óbreyttur nú. Hins veg-
ar hækkuðu hiti og rafmagn frá júní
til júlí og hefur áhrif á hækkun
neysluverðsvísitölunnar um 0,05%.
Útsöluáhrifin á vísitöluna eru meiri
nú en þau voru á sama tíma bæði í
fyrra og hitteðfyrra. Þau eru heldur
minni nú en þau voru sumarið 2007.
Talið er að veiking gengis krónunnar
hafi dregið úr útsöluáhrifunum bæði
í fyrra og hitteðfyrra.
Verðupplýsingum var safnað tvo
fyrstu daga hvers mánaðar þangað
til í janúar 2008. Þá var lögum breytt
og síðan hefur verðlag verið mælt í
miðjum mánuði. Síðan breytingin
var gerð hafa áhrifin af útsölum á
vísitöluna að mestu komið fram í jan-
úar og júlí.
Höfuðstóll lána lækkar
Styrking krónunnar er talin eiga
þátt í niðurstöðu vísitölumælingar-
innar nú, að sögn Guðrúnar. Hún
segir að gengisáhrif megi m.a. greina
í lækkun á lyfjum, varahlutum bíla
og fleiri vara sem bendi til þess að
styrking krónunnar sé að hafa áhrif
til lækkunar vísitölunnar.
Lækkun vísitölunnar kemur þeim
til góða sem skulda verðtryggð lán.
Lækkun vísitölunnar í júní gildir til
verðtryggingar í ágúst þannig að
höfuðstóll verðtryggðra lána lækkar
þá um 0,3%. Lækkunin nú um 0,66%
mun hafa áhrif til lækkunar höfuð-
stólsins í september. Á tveimur mán-
uðum mun höfuðstóll verðtryggðu
lánanna því lækka um nær 1%.
Vísitala neysluverðs lækkar
 Vísitala neysluverðs lækkaði um 0,66% í júlí og 0,33% í júní  Lækkunin nú er þökkuð sumarútsölum
á fötum og skóm  Lækkun vísitölunnar hefur áhrif til lækkunar höfuðstóls verðtryggðra lána
Mánaðarleg breyting neysluverðsvísitölu
Síðustu 12 mánuði
1,20%
1,00%
0,80%
0,60%
0,40%
0,20%
0,00%
-0,20%
-0,40%
-0,60%
-0,80%
Jú
lí
Ág
ús
t
Se
pte
mb
er
Ok
tób
er
Nó
ve
mb
er
De
se
mb
er
Ja
nú
ar
Fe
brú
ar
Ma
rs
Ap
ríl Ma
í
Jú
ní Jú
lí
Lækkunin
» Vísitala neysluverðs í júlí
var 0,66% lægri en í júní.
Þetta er mesta lækkun vísi-
tölu milli mánaða frá í mars
1986.
» Neysluverðsvísitalan lækk-
ar nú annan mánuðinn í röð.
Í júní lækkaði hún um
0,33%.
» Vísitala neysluverðs hefur
hækkað um 4,8% sl. 12 mán-
uði.
» Lækkunin í júlí er að
mestu rakin til sumarútsala.
» Styrking krónunnar er
einnig talin hafa haft áhrif til
lækkunar vöruverðs.
Morgunblaðið/Ómar
Lækkun Útsölur í júlí eiga stóran þátt í lækkun neysluverðsvísitölu.
Lækkun vísitölu neysluverðs er ánægjuleg tíðindi en
„allt of sjaldgæf“, að mati Gísla Tryggvasonar, tals-
manns neytenda. Hann sagði það vera tíðindi í sjálfu sér
að þetta væri mesta lækkun vísitölunnar frá í mars 1986.
„Ég tel að það sé orðið löngu tímabært að fara að
framfylgja þeirri stefnu ríkisstjórnarinnar að draga úr
vægi verðtryggingarinnar,“ sagði Gísli. „Ég held að
þetta sé í fyrsta sinn sem ríkisstjórn hefur það skýrt á
stefnuskrá sinni að draga úr vægi verðtryggingar en
ekki einungis að athuga hvort það eigi að gera. Mér
finnst orðið tímabært að stigin verði markviss skref til
að framfylgja þessu loforði ríkisstjórnarinnar.“
Gísli minnti á að lækkun vísitölunnar í júlí yrði að mestu rakin til út-
salna. Hann kvaðst vona að gengi íslensku krónunnar færi að styrkjast því
það ætti að skila sér í lægra verðlagi. „Ég vona að það tækifæri verði nýtt
til að draga úr vægi verðtryggingar. Æ fleiri eru komnir á sömu skoðun og
ég hef talað fyrir í mörg ár að verðtrygging sé ekki aðeins afleiðing verð-
bólgu heldur að hluta til orsök,“ sagði Gísli
Mikilvægt að draga úr vægi verðtryggingar
Gísli
Tryggvason
„Maður vonar að þetta sé komið til að vera en ekki bara
bóla vegna útsala,“ sagði Elín Björg Jónsdóttir, formað-
ur BSRB, um lækkun vísitölu neysluverðs. Hún sagði
sannarlega kominn tíma til að verðbólgan lækki. Hún sé
nú komin undir 5% og það þyki okkur Íslendingum lágt,
þótt sumum öðrum þjóðum þætti eflaust nóg um.
Elín kvaðst binda vonir við að verðbólgan muni lækka
til frambúðar og verða svipuð og hjá þeim þjóðum sem
við berum okkur gjarnan saman við. Vonandi muni mat-
vælaverð lækka og verð á öðrum nauðsynjum sem hafi
hækkað vegna gengisþróunar og verðbólgu.
Elín sagði að BSRB hafi lengi haft það á stefnuskrá
sinni að endurskoða verðtryggingu lána. Verðtryggingin verður skoðuð
sérstaklega með sérfræðingum á komandi hausti.
„Það er gegndarlaust hvernig verðtryggðu lánin hafa farið undanfarna
mánuði og ár þegar verðbólgan var í tveggja stafa tölu,“ sagði Elín. „Það
getur ekki nokkurt heimili búið við þetta. Það er full ástæða til að fara vel í
gegnum þessi mál.“
Endurskoða þarf verðtryggingu lána
Elín Björg
Jónsdóttir
„Við erum ánægð með þessar fréttir, lækkun á lánum og
allt sem styrkir kaupmáttinn hjá almenningi,“ sagði
Margrét Kristmannsdóttir, formaður Samtaka versl-
unar og þjónustu (SVÞ). Hún sagði þróun vísitölunnar
geta verið vísbendingu um að botni kreppunnar sé náð
og ferðin upp á við hafin. Hún sagði að SVÞ hefðu alltaf
bent á að verðlag væri nátengt gengi krónunnar.
„Það getur tekið svolítinn tíma áður en vörur lækka
því þær eru oft fluttar inn með nokkurra vikna eða mán-
aða millibili. Gengisstyrking getur því verið nokkurn
tíma að koma fram í lægra verðlagi,“ sagði Margrét.
Hún sagði að fyrirtæki í verslun og þjónustu og önnur
atvinnufyrirtæki þyrftu að kljást við ýmislegt fleira en gengið.
„Það eru ýmsar skattahækkanir og þessi gríðarlega hækkun sem varð á
tryggingagjaldinu. Í sumarbyrjun komu kauphækkanir sem gera fyrir-
tækjum erfiðara um vik að fylgja styrkingu krónunnar nákvæmlega. Það
er ekki hægt að horfa bara til eins þáttar þegar fyrirtækin verðleggja sína
vöru og þjónustu,“ sagði Margrét.
Vísbending um að botninum sé náð
Margrét
Kristmannsdóttir
Upplýsingagjöf aðstoðarmanns
menntamálaráðherra til fjölmiðla um
niðurstöðu ríkisstjórnarinnar í
Magma-málinu svonefnda ber vott
um undarlega stjórnsýslu, að mati
stjórnsýslufræðings, enda málið ekki
á forræði umrædds ráðherra né
ráðuneytis hans. Stjórnarráðslögin
segja fátt um stöðu pólitískra aðstoð-
armanna ráðherra og í skýrslu
nefndar um endurskoðun stjórn-
arráðslaga er lagt til að hlutverk
þeirra verði skilgreint.
„Hlutverk hvers ráðuneytis er
mjög skýrt og það er mjög vandað
ákvæði um samstarf og samþættingu
verkefna [í lögum um Stjórnarráð Ís-
lands]. Þannig að í rauninni, eins og
skipulag stjórnarráðsins er, þá er
mjög óeðlilegt að menn blandi sér í
málefnasvið hvers annars,“ segir
Haukur Arnþórsson, stjórnsýslu-
fræðingur.
Elías Jón Guðjónsson, aðstoð-
armaður Katrínar Jakobsdóttur
menntamálaráðherra, starfaði áður í
fjármálaráðuneytinu og þá sem upp-
lýsingafulltrúi. Spurður hvort lesa
megi úr tölvubréfi Elíasar, að hann
hafi tekið verkefni úr fjármálaráðu-
neytinu með sér yfir í mennta-
málaráðuneytið og hvort skilin séu
nægilega skýr segir Haukur: „Eitt-
hvað hefur alla vega samstarfið auk-
ist milli ráðuneyta frá því sem verið
hefur, svo mikið er víst. Og verka-
skiptingin er orðin eitthvað óskýrari
en maður hefði mátt búast við.“
Staða aðstoðarmanna óljós
Nefnd um endurskoðun stjórn-
arráðslaganna segir í skýrslu sinni til
fjármálaráðherra, frá því í maí sl., að
ýmislegt þurfi að skýra varðandi að-
stoðarmenn ráðherra. „Ekki er ljóst
hver staða hans innan ráðuneytis er,
hvaða umboð hann hefur, hvernig
tengslum og samvinnu hans við ráðu-
neytisstjóra skal vera háttað, hver
ábyrgðartengsl hans eru við aðra
starfsmenn ráðuneytis eða hvort að-
stoðarmaður hafi boðvald. Þetta þarf
að skýra,“ segir í skýrslunni.
Ekki náðist símleiðis í Katrínu
Jakobsdóttur vegna málsins í gær né
svaraði hún fyrirspurnum í tölvu-
pósti.
Tölvubréf ber vott um
„undarlega stjórnsýslu“
Tölvubréfið
» Aðstoðarmaður mennta-
málaráðherra ritaði tölvubréf
og varpaði fram þeirri spurn-
ingu hvernig „prjóna“ ætti nið-
urstöðu ríkisstjórnarinnar.
» Jafnframt var í póstinum til-
laga að texta um niðurstöðuna
sem ætlaður var nafngreindum
blaðamanni til að „skúbba.“
Ýmsar kynjaverur rokksögunnar
hafa sést á kreiki umhverfis menn-
ingarhúsið Hof á Akureyri að
undanförnu og sumar meira en lítið
gefnar fyrir framandi augu.
Maður að nafni dr. Frank N. Fur-
ter hefur verið þar fremstur í flokki
og skrautlegt fylgdarlið hans.
Eins og rokkunnendur vita er
Furter miðdepill rokkóperunnar
The Rocky Horror Picture Show en
það er einmitt Leikfélag Akureyrar
(LA) sem hyggst frumsýna þetta
klassíska verk í Hofi hinn 10. sept-
ember nk og var leikmyndin sem
Egill Sigurþórsson framkvæmda-
stjóri LA stendur við, flutt þangað í
gær. Leikstjóri er Jón Gunnar
Þórðarson og tónlistarstjóri Andr-
ea Gylfadóttir.
Morgunblaðið/Þorgeir Baldursson
Rokkaður hryllingur