Morgunblaðið - 19.11.2010, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. NÓVEMBER 2010
FRÉTTASKÝRING
Einar Örn Gíslason
einarorn@mbl.is
„Við höfum ekki verið nógu dugleg
síðustu fimm til tíu ár að berjast fyrir
hlutdeild Landspítalans miðað við
aðrar stofnanir,“ sagði Björn Zoëga,
forstjóri Landspítala – háskóla-
sjúkrahúss, á fundi með starfsmönn-
um í gær. Björn hélt alls átta fundi á
starfsstöðvum spítalans og fór yfir
áhrif boðaðs niðurskurðar á starf-
semina.
Sé rekstrarhagræðing frá og með
árinu 2007 tekin saman sést að heild-
argjöld spítalans, umfram sértekjur,
hafa dregist saman um tæp 19%.
Samkvæmt fjárlögum næsta árs er
enn boðað að skorið skuli niður.
Kröftug mótmæli vegna skerðingar
fjárframlaga til heilbrigðisstofnana á
landsbyggðinni hafa gert það að
verkum að endanleg niðurskurðar-
tala liggur ekki fyrir, en líklegt er
talið að hún verði hærri á Landspít-
alanum en fram kemur í fjárlögum
eins og þau líta út nú.
Óvissa um flutning verkefna
Björn segist ekki vita neitt um-
fram aðra um áform ríkisstjórnar-
innar hvað breyttar áherslur varðar.
Guðbjartur Hannesson heilbrigðis-
ráðherra hefur sagt að ein þeirra
leiða sem verið sé að skoða sé hvort
hægt sé að færa niðurskurðinn til
innan málaflokksins, það verði með
öðrum orðum skorið frekar niður á
Landspítalanum. Björn segir áætl-
anagerð ekki geta beðið þar til end-
anleg fjárlög liggja fyrir. Gert hafi
verið ráð fyrir 850 milljón króna
samdrætti miðað við árið 2010.
Starfsmönnum fækkað
Niðurskurðarkröfunni verður
meðal annars mætt með hagræðingu
í launum og rekstrarkostnaði stoð-
sviða. Fækkun starfsmanna er óhjá-
kvæmileg, en reiknað er með að þeim
fækki um 70 til 100. Þeirri fækkun
verður reynt að ná fram í gegnum
starfsmannaveltu, þ.e.a.s. að ekki
verður ráðið í stað þeirra sem hætta.
Starfsmannaveltan er nú um
9%, en starfsmenn eru í
dag tæplega 4.600.
Jafnframt verður
stefnt að lækkun
kostnaðar við kaup á
lyfjum og rekstrarvör-
um, og dregið úr verk-
takakostnaði.
„Þetta er ekk-
ert auðvelt,“
sagði einn
starfsmannanna sem sátu fundinn
við Morgunblaðið. „Maður skilur al-
veg þegar fólk er að kvarta. Það eru
allir að taka sig á, en samt þurfum
við að spara meira. Ég veit að þetta
er staðan eins og hún er í dag, þannig
að maður verður bara að taka því. En
það er rosalega óþægilegt að vinna í
svona óvissu. Það er komið fram í lok
nóvember og maður veit ekki ennþá
hvernig fjárlög næsta árs líta út.“
„Frábær árangur“ á árinu
Landspítalanum var gert að skera
niður um 3,4 milljarða í ár. Stöðu-
gildum hefur fækkað um 327 frá því í
ársbyrjun 2009, dregið úr yfirvinnu
um fjórðung og rúmum fækkað um
90. Fyrstu tíu mánuði ársins tókst að
lækka heildarlaunakostnað um rúm-
lega 1,1 milljarð á milli ára.
Samhliða þessum árangri hefur
traust almennings til Landspítalans
aukist, og starfsánægja starfsfólks
sömuleiðis. „Þetta er frábær árang-
ur sem allir hérna eiga í,“ sagði
Björn á fundinum í gær. „Það er frá-
bær árangur að við höfum náð öllu
þessu á þessum erfiðu tímum, miðað
við þessar forsendur, og verið innan
fjárheimilda. Það hefur oft verið tal-
að um að Landspítalinn hafi verið í
mínus. En við erum ekki í mínus
núna.“
Ekki í mínus lengur
 Forstjóri Landspítalans segist ekki vita hvernig endurskoðuð fjárlög muni líta
út með tilliti til heilbrigðisgeirans  Segir frábæran árangur hafa náðst á árinu
Morgunblaðið/Golli
Niðurskurður Björn Zoëga, forstjóri Landspítala háskólasjúkrahúss, fór yfir stöðu mála með starfsmönnum í matsal spítalans við Hringbraut í gær.
Jóhanna Sigurð-
ardóttir forsætis-
ráðherra tekur
þátt í leiðtoga-
fundi Atlantshafs-
bandalagsins,
sem að þessu
sinni er haldinn í
Lissabon í Portú-
gal. Fundurinn
hefst í dag og
stendur fram á
laugardag.
Meginefni fundar leiðtogaráðsins
verður ný grundvallarstefna Atlants-
hafsbandalagsins og áherslur. Einn-
ig verður fundur í NATO-Rússlands-
ráðinu, svo og fundur leiðtoga þeirra
50 ríkja sem taka þátt í alþjóðlegum
öryggis- og uppbyggingarsveitum í
Afganistan (ISAF).
Jóhanna sækir leið-
togafund NATO
Jóhanna
Sigurðardóttir
Kostnaður skipulags- og bygging-
arsviðs Reykjavíkurborgar vegna
undirbúnings samgöngumiðstöðvar
í Vatnsmýri nam 6,3 milljónum
króna á árunum 2008-2010. Þetta
kemur fram í svari borgarinnar við
fyrirspurn fréttavefjar Morgun-
blaðsins, mbl.is. Hætt hefur verið
við bygginguna.
Mestallur kostnaður borgarinnar
féll til vegna vinnu arkitekta eða
5,4 milljónir og 650.000 krónur
vegna vinnu verkfræðinga.
Þegar hefur komið fram að
Isavia, áður Flugstoðir, eyddu 55
milljónum í verkefnið.
Borgin skipulagði
fyrir 6,3 milljónir
Danska kjúklingnum sem til sölu
er í verslunum Bónuss var slátrað
að sið múslima, með svokallaðri
halal-slátrun.
Á frosnu kjúklingunum er lítið
áberandi merki; Islamic Cultural
Center of Scandinavia. Við-
skiptavinur sem keypti kjúkling
fór að athuga þetta og sá að með-
al verkefna miðstöðvarinnar er
að votta mat þar sem dýrum hef-
ur verið slátrað að sið múslima.
Viðskiptavinurinn er kristinn og
segist ekki kunna við að kaupa
mat sem þannig er tilkominn.
Guðmundur Marteinsson, fram-
kvæmdastjóri Bónuss, fékk þær
upplýsingar hjá danska slát-
urhúsinu að öllum kjúklingum
væri slátrað með sama hætti, það
er að segja að þeir væru sviptir
meðvitund með raflosti og haus-
inn síðan skorinn af. Eini mun-
urinn væri sá að múslimi læsi
bænir á meðan halal-slátrunin
færi fram.
Danskur kjúklingur
úr halal-slátrun
Egill Ólafsson
egol@mbl.is
Búast má við að sýslumannsembættin fái all-
margar beiðnir um að greiða út fyrirfram-
greiddan arf fyrir áramót því að eftir áramót
hækkar erfðafjárskattur úr 5% í 10%. Eyrún
Guðmundsdóttir, deildarstjóri sifja- og skipta-
deildar sýslumannsembættisins í Reykjavík,
segir að hægt verði að afgreiða allar umsóknir
þó að þeim fjölgi í lok ársins.
Fjármálaráðherra hefur lagt fram á Al-
þingi frumvarp sem felur í sér að erfða-
fjárskattur hækkar úr 5% í 10%. Samhliða
hækka skattfrelsismörk skattsins á hvert dán-
arbú úr einni milljón í 1,5 milljónir. Gert er
ráð fyrir að þetta skili ríkissjóði einum millj-
arði til viðbótar í skatta og heildartekjur af
skattinum verði 2.350 milljónir á næsta ári.
Þessi skattlagning vekur þá spurningu
hvort fólk geti eitthvað flýtt því að gera upp
þennan skatt til að losna við skattahækkunina.
Breytingin hefur engin áhrif á skipti á dán-
arbúum. Eyrún sagði
að væntanleg laga-
breyting tæki gildi um
áramót og þá yrði ein-
faldlega miðað við að
dánarbú þeirra sem
dæju fyrir áramót
greiddu 5% skatt en
þeirra sem féllu frá
eftir áramót 10%
skatt.
Tiltölulega einfalt mál
„Hins vegar breytir þetta stöðu þeirra
sem ætla að greiða erfingjum sínum fyr-
irframgreiddan arf. Það er ákvörðun þeirra
sem í hlut eiga að taka ákvörðun um hvenær
þeir ákveða að framkvæma slíkt,“ sagði Ey-
rún.
Eyrún sagði að að jafnaði fjölgaði um-
sóknum um fyrirframgreiddan arf í lok árs, en
hún sagðist reikna með að umsóknirnar yrðu
enn fleiri nú vegna boðaðrar skattahækkunar.
Hún sagði að það væri tiltölulega einfalt mál
að greiða út arf fyrirfram og sýslumenn legðu
áherslu á að afgreiða þessi mál hratt. Hún
sagðist því ekki eiga von á öðru en hægt yrði
að afgreiða allar umsóknir sem bærust fyrir
áramót. Fólk þarf að fylla út sérstakt eyðu-
blað vilji það greiða út arf fyrirfram.
Samkvæmt lögunum ber að greiða erfða-
fjárskatt við uppgjör á dánarbúi. Ef dánarbúið
á eignir sem þarf að selja til að erfingjar geti
greitt skattinn getur fólk óskað eftir að fresta
uppgjöri. Miðað er við að uppgjöri sé lokið
einu ári eftir andlát, en hægt er að óska eftir
að fá framlengingu á þessum fresti.
Ekki eru nema sex ár síðan erfða-
fjárskattur var lækkaður úr 10% niður í 5%,
en nú er verið að breyta því aftur. Lögin voru
einfölduð árið 2004, en áður tók skattlagning
mið af skyldleika, þ.e. þeir sem voru lögerf-
ingjar greiddu lægri skatt en þeir sem voru
fjarskyldir. Ekki er fyrirhugað að breyta
þessum þætti laganna því áfram er miðað við
einfalda skattprósentu sem nær jafnt til allra.
Spá því að margir greiði arf fyrir áramót
 Þeir sem ætla að greiða út arf fyrirfram ættu að gera það fyrir áramót því að um áramót hækkar
skatturinn úr 5% í 10%  Sýslumenn búast við að margir komi á næstu vikum til að greiða út arf
275 fengu greiddan arf fyrirfram
» Alls voru 782 erfðafjárskýrslur
gerðar hjá sýslumanninum í Reykjavík í
fyrra. Þar af voru 507 vegna dánarbúa og
275 vegna fyrirframgreidds arfs.
» Fjármálaráðuneytið reiknar með að
fá einn milljarð í tekjur með því að hækka
erfðafjárskatt úr 5% í 10%.
» Erfðafjárskattur er lagður á eignir
eins og þær voru verðmetnar á dán-
ardegi. Dæmi eru um einstaklinga sem
létust fyrir hrunið haustið 2008 og áttu
hlutabréf sem urðu verðlaus í hruninu.
Dánarbúin þurftu að greiða skatt af verð-
mæti bréfanna eins og þau voru við and-
lát þótt þau væru verðlaus þegar uppgjör
á dánarbúinu fór fram.
„Það er auðvitað ákveðin þver-
sögn í því að biðja fólk um að
vera að spara, til þess eins að
biðja það svo um að spara
meira á næsta ári,“ segir Björn.
Hann segist þó vonast til þess
að bráðlega sjái fyrir endann á
niðurskurðinum. Hann hafi, líkt
og aðrir forsvarsmenn rík-
isstofnana, fengið þau skilaboð
frá fjármálaráðherra að næsta
ár verði líklega það síðasta í
þessum mikla samdrætti rík-
isins.
Björn lagði áherslu á mik-
ilvægi „starfsmanna á gólfi“ á
fundinum með starfsfólki í
gær. Ábendingar þeirra um það
sem betur mætti fara, og leiðir
til niðurskurðar, væru mik-
ilvægar í þeim erfiðu aðgerðum
sem farið hefur verið í und-
anfarin misseri. „Hugsunin er
sú að við ætlum að spara krón-
urnar og aurana. Margt smátt
gerir eitt stórt í þeim efn-
um.“
Síðasta árið
NIÐURSKURÐUR
Björn
Zoëga