Morgunblaðið - 19.11.2010, Blaðsíða 24

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. NÓVEMBER 2010
– meira fyrir áskrifendur
Fáðu þér áskrift á
mbl.is/askrift
JÓLABLAÐIÐ
Morgunblaðið gefur út stór-
glæsilegt jólablað laugardaginn
27. nóvember 2010
Í jólablaðinu í ár komum við víða við, heimsækjum
fjölda fólks og verðum með fullt af spennandi efni fyrir
alla aldurshópa.
Pöntunartími auglýsinga er fyrir klukkan 16
mánudaginn 22. nóvember.
Nánari upplýsingar veitir Katrín Theódórsdóttir
í síma 569 1105, kata@mbl.is
Meðal efnis verður :
Uppáhalds jólauppskriftirnar.
Uppskriftir að ýmsu góðgæti til að borða á aðventu og
jólum.
Villibráð.
Hefðbundnir jólaréttir og jólamatur.
Smákökur.
Eftirréttir.
Jólakonfekt.
Grænmetisréttir og einnig réttir fyrir þá sem hafa
hollustuna í huga þegar jólin ganga í garð.
Jólasiðir og jólamatur í útlöndum
Jólabjór og vínin.
Gjafapakkningar.
Tónlistarviðburðir, söfn, kirkjur á aðventu
og í kringum jólahátíðina.
Kerti og aðventukransar.
Jólagjafir.
Heimagerð jólakort.
Jólaföndur.
Jólabækur og jólatónlist.
Jólaundirbúningur með börnunum.
Margar skemmtilegar greinar
sem tengjast þessari hátíð ljóss og friðar.
Ásamt fullt af öðru spennandi efni.
Vigdís Hauksdóttir
alþingismaður varpar
fram spurningum til
undirritaðs í grein
sinni í Morgunblaðinu
17. nóvember sl. varð-
andi kaup lífeyrissjóð-
anna á ríkistryggðum
skuldabréfum af ríkis-
sjóði með milligöngu
Seðlabanka Íslands.
Þingmaðurinn spyr
hvers vegna Seðla-
banki Íslands hafi ekki séð ástæðu
til þess að bjóða ríkistryggðu bréf-
in út á sama hátt og gera á með
aðra eignasölu á vegum ríkissjóðs.
Það gefur augaleið að þessari
spurningu ætti hún að beina til
Seðlabankans frekar en til undir-
ritaðs. Lesendum til glöggvunar
má rifja upp hluta af svari fjár-
málaráðherra við fyrirspurn Vig-
dísar á Alþingi þar sem hún spyrst
fyrir um kaup íslenska ríkisins á
skuldabréfunum en þar segir:
„Viðskiptin fóru fram á kjörum
sem eru mjög hagstæð fyrir ríkis-
sjóð. Með samkomulaginu í Lúx-
emborg náðist að lækka skulda-
stöðu þjóðarbúsins um meira en
3,5%, erlendar krónu-
eignir lækkuðu um
fjórðung og grunnur
var settur fyrir við-
skiptin við lífeyris-
sjóðina sem jók gjald-
eyrisforðann um 17%.
Ekkert fé tapaðist
vegna þessara við-
skipta.“
Það er langt í frá
sjálfgefið að ávöxtun
þeirra erlendu verð-
bréfa sem lífeyrissjóð-
irnir seldu til að fjár-
magna kaupin á
ríkisbréfunum verði hærri í fram-
tíðinni en sú ávöxtun sem lífeyr-
issjóðirnir hafa nú fest sér með
kaupum ríkistryggðu bréfanna til
margra ára. En undirritaður tekur
undir viðhorf þingmannsins sem
endurspeglast í mikilvægi áhættu-
dreifðra eigna lífeyrissjóðanna.
Á grundvelli reynslunnar af
hruni fjármálakerfisins og innlends
hlutabréfamarkaðar á árinu 2008
tel ég mikilvægt að hugað verði að
endurskoðun fjárfestingakafla líf-
eyrissjóðslaganna. Viðmið um há-
markshlutfall erlendra eigna verði
endurskoðað og breytt í lágmarks-
viðmið. Þannig verði lífeyrissjóð-
irnir lagalega skyldaðir til þess að
fjárfesta erlendis sem nemur til-
teknu lágmarki heildareigna þegar
aðstæður til fjármagnshreyfinga
skapast á nýjan leik, samfara af-
léttingu gjaldeyrishafta Það er
staðreynd að lífeyrissjóðirnir 26
sem bréfin keyptu gerðu þarna góð
kaup. Gildir þá einu hvort miðað er
við 7,2% kaupávöxtunarkröfu
skuldabréfanna eða horft til af-
landsgengis í viðskiptum með er-
lenda gjaldmiðla lífeyrissjóðanna.
Þetta er mergur málsins.
Spurningu þingmannsins um
hvort þetta hafi verið eðlileg ráð-
stöfun fjármuna lífeyrissjóðanna
svara ég hiklaust játandi enda ljóst
að Landssamtök lífeyrissjóða
hefðu aldrei komið að þessum við-
skiptum ef samtökin teldu þau
óeðlileg.
Sannleikurinn um hagstæð
kaup lífeyrissjóðanna
Eftir Hrafn
Magnússon » Það er staðreynd að
lífeyrissjóðirnir 26
sem bréfin keyptu
gerðu þarna góð kaup.
Það er mergur málsins.
Hrafn
Magnússon
Höfundur er framkvæmdastjóri
Landssamtaka lífeyrissjóða.
Margir þekkja lög-
mál Suttons, en sá var
bankaræningi sem
sagan segir að hafi
svarað spurningunni:
„Af hverju rænirðu
banka?“ með hnyttnu
svari: „Af því að þar
eru peningarnir.“ Þótt
hinn írskættaði Willie
Sutton hafi síðar neit-
að því að hafa nokkru
sinni sagt þetta hefur
svarið orðið að uppsprettu eins
konar lífsspeki sem margir hafa
síðar tileinkað sér í ýmsum fræði-
greinum.
Læknanemar læra fljótt lögmál
Suttons þegar greina á sjúkdóms-
einkenni sjúklinga og nota fyrst
þær rannsóknaraðferðir sem leiða
til líklegustu greiningarinnar. Einn-
ig segir samkvæmt lögmálinu að
beita eigi þeirri meðferð sem sé lík-
legust til að hjálpa sjúklingnum,
jafnvel þótt ekki sé vitað nákvæm-
lega hvað olli einkennunum.
Tvö ár eru liðin frá mesta efna-
hagshruni Íslendinga og líkist
ástandið því að komið hafi upp
smitfaraldur á spítala og enn viti
enginn hvað gera skuli í málinu.
Hægt er að skilja að starfsfólk spít-
ala frjósi í bráðatilvikum en erf-
iðara er að átta sig á því af hverju
meðferðaraðilarnir standa enn
frosnir í sömu sporum.
Þau meðferðarúrræði sem gripið
hefur verið til beinast að öðru en að
bjarga lífi sjúklinganna. Hrunið
snýst jú um peninga fyrst og síðast.
Hverjir eru með peningana okkar,
hvernig tóku þeir þá og hvernig
fáum við þá aftur? Rannsókn-
arskýrsla Alþingis er dýrmætt
plagg sem enn er verið að vinna úr
og skiljanlegt að slíkt taki tíma. Úr-
ræðin sem beita þarf eru að stórum
hluta þau að fá peningana til baka.
Slíkt er meðal annars gert með
réttarhöldum á borð við þau sem
nú standa yfir í New York gagnvart
nokkrum þekktum leikendum
hrunsins. Meðferðarúrræði á borð
við að stíga í vef alþjóðaköngulóar
ESB sem mun sjúga
úr okkur fiskimiðin og
orkuna, fá 20 lands-
dómendur til að stjak-
setja einn mann,
breyta stjórnarskrá
landsins og að skattp-
ína almenning eru ein-
göngu til að tefja og
valda frekari skaða.
Þessi lánlausu úrræði
líkjast því að brugðist
yrði við farsótt á
litlum spítala með því
að fara í langvarandi
sameiningarviðræður
við stóra spítalakeðju sem ágirntist
sérstöðu okkar, fangelsa þann
lækni sem fyrstur fraus þegar smit-
faraldurinn gaus upp, fara í það að
breyta almennum vinnulagsreglum
spítalans og loks að láta sjúklinga
spítalans borga enn hærra leg-
ugjald, allt þetta á meðan æ fleiri
sjúklingar lægju deyjandi á gjör-
gæslunni.
Í viðtali við Bubba Morthens fyr-
ir nokkrum dögum kom í ljós sú
bjargfasta skoðun hans að svokall-
aðir útrásarvíkingar bæru litla sem
enga ábyrgð á hruninu, heldur
væru það fyrst og fremst stjórn-
málamenn. Margir virðast vera
þessarar skoðunar og vilja síst
áfellast víkingana. Í mesta lagi slá á
löngu fingurna og veifa á eftir þeim
á leiðinni út til Tortola (þið sendið
okkur kort, strákar).
Svona tal leiðir umræðuna frá því
sem máli skiptir, mætti þess vegna
kalla hana smjörklípuaðferðina
hans Bubba en slík aðferð er ein-
mitt í andstöðu við lögmál Suttons
og leiðir okkur frá lausninni á vand-
anum.
Við skulum nota einfalda hag-
fræði til að reyna að skýra stöðuna.
Hvar voru peningarnir sem fóru?
Í bönkunum.
Hver átti peningana?
Við.
Hver átti bankana?
Nokkrir einkaaðilar.
Það er nauðsynlegt að gera skýr-
an greinarmun á því að sá sem á
banka á ekki innistæður bankans –
einföld staðreynd sem, þótt ótrúlegt
megi virðast, á það til að skolast til.
Hver tók ákvörðun um að taka út
peninga sem við áttum?
Nokkrir eigenda bankanna.
Í rannsóknarskýrslu Alþingis er
urmull dæma um alls kyns fléttur
og lán sem margir eigendur bank-
anna nýttu sér auk þess sem allir
muna eftir himinháum launa-
greiðslum margra þeirra. Þegar
öllu er á botninn hvolft virðist þessi
peningaflutningur hafa verið út-
hugsaður og meðvitaður stuldur.
Hafa peningarnir horfið? Já, hluti
þeirra, en stór hluti er geymdur á
bankareikningum erlendis. Hvaðan
koma svo peningarnir sem notaðir
eru til að endurreisa bankana? Frá
okkur. Við eigum peningana. Það
að gluggi á húsinu hafi verið opinn
gerir þjófinn ekki að minni þjófi.
Það að þjófurinn hafi sagt að hann
myndi skila peningunum aftur sem
hann tók gerir hann ekki að minni
þjófi. Við þurfum að fá peningana
til baka. Það er aldrei of seint að
lækna illa haldinn sjúkling. Til þess
að ná þýfi Suttons verðum við að
hugsa eins og Sutton, án þess þó að
verða eins og hann.
Ekki er úr vegi að ljúka pistli
þessum með raunverulegu svari
Suttons, sem gæti eins komið úr
munni íslenskra bankaræningja:
„Af hverju rændi ég banka? Af því
að ég naut þess – blátt áfram elsk-
aði það. Ég fylltist lífsþrótti inni í
bönkunum, rænandi þá, meiri en ég
nokkru sinni fann síðar á ævinni.
Ég naut þess svo mikið að nokkrum
vikum síðar var ég farinn að und-
irbúa næsta rán. Peningar voru
eins og spilapeningar fyrir mér, það
var allt og sumt.“
Farsóttin, smjörklípan
og lögmál bankaræningjans
Eftir Jóhannes
Kára Kristinsson » Þær leiðir sem farn-
ar eru til bjargar
landinu í efnahags-
kreppunni eiga að miða
að því að fá peninga til
baka sem teknir voru
frá íslenskum almenn-
ingi.
Jóhannes Kári
Kristinsson
Höfundur er augnlæknir.