Morgunblaðið - 19.11.2010, Blaðsíða 10

Ég vék að því hér á sama stað í júní síðast-liðnum að minn helsti ótti við efnahags-lægðina væri að hér yrði ekki nóguskemmtilegt að búa lengur. Flestir geta
sætt sig við að kaupa aðeins minna af óþarfa á borð
við stærri sjónvörp eða golfferðir til útlanda þar til
birtir til á ný, því að slíkir hlutir eru eðli málsins
samkvæmt ekki nauðsynlegir. Nýlegt skattahækk-
anaútspil ríkisstjórninar er einmitt í þeim anda er ég
óttaðist mest. Nú er ætlunin að ekki lengur verði
hægt að kaupa ódýrt sprútt í fríhöfninni. Með hlið-
sjón af því að verulegar takmarkanir eru á magni
þess áfengis þess ferðalangar geta gripið með sér í
fríhöfninni í Keflavík, getur hreinlega ekki verið að
skattlagning á fríhafnarbjórnum muni ráða úrslitum
um tekjujöfnuð ríkissjóðs. Þar af leiðandi hljóta þeir
sem halda hér um stjórnartauma að hafa það mark-
mið að kæfa allar þær litlu ljósglætur sem leynast þó
enn í daglegu lífi landsmanna með svartnætti skatt-
lagningar.
Ráðagóðum ferðalöngum mun þó eflaust
fljótlega koma til hugar að kaupa sprúttið
á Kastrup eða Heathrow og ná sparn-
aðinum fram með þeim hætti. Þá liggur
beint við að leita í töskum hvers einasta
farþega sem kemur í gegnum Leifsstöð,
til að innheimta þau áfengisgjöld sem ber
að greiða samkvæmt lögum. Stórefla
þyrfti landamæra- og tollaeftirlit í kjöl-
farið, en þær tekjur sem fengjust
með hinum nýja fríhafnaráfeng-
isskatti myndu eflaust duga til
að standa undir þeim auknu út-
gjöldum sem auknu eftirliti
myndi fylgja. Þá væri
hringnum endanlega lokað
og ríkissjóður að sjálf-
sögðu ekkert betur sett-
ur í kjölfarið, hvað varð-
ar auknar tekjur. En
ákveðnu markmiði væri hins vegar náð, því sá lúxus
að geta keypt tvær rauðvínsflöskur ódýrt á leiðinni
heim frá útlöndum væri úr sögunni. Sem er í takt við
þá stefnu sem hér virðist vera rekin og felst í því að
allir þessir litlu hlutir sem gleðja, skuli víkja á brott
úr lífi landsmanna sem allra fyrst. Enda er kreppa og
engin ástæða til að vera að lyfta sér upp, nú er öllum
hollt að dúsa í tilvistarlegu fangelsi samhliða hinu
efnahagslega.
Í anda skattlagningar jafnaðarmanna væri mögu-
lega snjallt að ganga enn lengra í syndaskattlagningu
Nýja-Íslands, en fríhafnaráfengisskatturinn er fyrsta
skrefið í þá veru. Þekkt er að einstaklingar hafa mis-
mikið áfengisþol. Því liggur beinast við því að þeir
sem hafi mikið þol gegn áfengi njóti skattfríð-
inda vegna þess, enda óþolandi að þurfa að
leggjast í aukin útgjöld af þeim sökum að lifrin
er vinnusamari en gengur og gerist. Hugs-
anlega væri hægt að ná fram sömu áhrifum með
því að skattleggja áfenga gosdrykki sérstaklega,
enda neytendur slíkra drykkja gjarnan miklar
mélkisur. Í öllu falli þarf ríkisstjórnin
einhvern veginn að takast á við hinu
hrópulegu ósanngirni sem felst í
mismunandi áfengisþoli íslenskra
einstaklinga. Að vísu er fyr-
irsjáanlegur mælingarvandi í
þessum efnum, en hið alvitra,
alsjáandi ríkisvald mun eflaust
finna lausn á því eins og öllu
öðru.
thg@mbl.is
»Ráðagóðum ferðalöngum mun þó ef-laust fljótlega koma til hugar að
kaupa sprúttið á Kastrup eða Heathrow og
ná sparnaðinum fram með þeim hætti.
HeimurÞórðar
Reuters
Regnbogafiðrildi Það geislar af fyrirsætunni Maryna Linchuk.
10 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. NÓVEMBER 2010
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Með lesandanum ferðastLoðmar um bókina oghittir fyrir nýja bókbúa;þar á meðal má nefna
Lúpu, hjárænulega sundlaugarvörð-
inn, mannvitsbrekkuna Gnótt og síð-
ast en ekki síst Gímaldið ógurlega.
Einn tilgangur bókarinnar er að
vekja börn og fullorðna til umhugs-
unar um fjölbreytileika íslensks máls
og sýna að það eru oft til nokkur orð
yfir sama hlutinn eða gjörðina.
Bókin um Loðmar er nýkomin
út hjá Sölku forlagi en upphaf hennar
má rekja til verkefnis sem Auður og
Embla unnu í námi í vöruhönnun í
Listaháskóla Íslands.
„Verkefnið snerist um að finna
eitthvað í samfélaginu sem við vildum
bæta eða vekja athygli á. Við vildum
vekja athygli á íslenskri tungu sem
okkur finnst sjálfum mjög skemmti-
legt að skoða enda erum við báðar
miklir lestrarhestar,“ segir Embla
spurð hvernig bókaskrifin komu til.
„Þetta byrjaði þannig að við
bulluðum allskonar skrítin nöfn og út
frá þeim fórum við að hugsa hvernig
persónuleiki bæri nafnið Lúpa eða
hvað myndi Gímald gera ef það byggi
í bók og þannig varð þetta eiginlega
óvart bók. Þetta spannst eiginlega
allt út frá þessum skrítnu nöfnum.
Okkur fannst mjög rökrétt að þessar
verur byggju á blaðsíðu, væru að ves-
enast í bókbandinu og myndu falla of-
an í kjölinn og stroka út textann,
þannig að allt á blaðsíðunni er leikur
hjá þeim. Bókin er sögusviðið, bókin
er heimili þeirra,“ segir Embla.
Hún og Auður eru nýútskrifaðir
vöruhönnuðir en þær héldu áfram
með verkefnið eftir útskrift.
„Við kláruðum söguna fyrst en
fengum svo Rannís-styrk til að vinna
hana eitt sumar og þá teiknuðum við
myndirnar aftur og aftur og breytt-
um og bættum textann. Síðan fengum
við styrk frá Bókmenntasjóði til út-
gáfu,“ segir Auður en þær stöllur
ræða við blaðamann í gegnum hátal-
arakerfi farsíma þar sem þær eru
staddar í bíl einhvers staðar á höf-
uðborgarsvæðinu.
Bókbúatal og orðskýringar
Bókin er flokkuð sem barnabók
en er fyrir mjög víðan hóp, fimm ára
og upp úr að sögn höfundanna. Henni
er skipt í kafla, á eftir sögunni um
ferðalag Loðmars um bókina kemur
Bókbúatal en þar er sagan á bak við
persónurnar sögð og svo koma
Óhefðbundnar orðskýringar þar sem
orðin sem koma fyrir í sögunni eru
útskýrð.
„Okkur fannst Bókbúatalið vera
nauðsynlegt því það var svo mikil
baksaga komin, hvað þessar persónur
höfðu gert áður og hvernig þær urðu
til. Eins og með Lúpu sem vill hvorki
hafa áhrif á framvindu eigin lífs né
bókarinnar sjálfrar en áður hafði hún
unnið sem frímerki og ætlar í fram-
tíðinni að starfa sem bókamerki,“
segir Auður og Embla bætir við:
„Orskýringarnar komu meira
eftir á. Til þess að kenna eitthvað
þurftum við að útskýra merkingu
orðanna. Það er hægt að fletta aftast
og lesa skýringu á orðinu sem kemur
fyrir í textanum.“
Orðin sem koma fyrir í sögunni
segja þær eiginlega hafa komið fram
við gerð bókarinnar en önnur séu
uppáhaldsorð hjá þeim. Þær séu líka
ævinlega þakklátar fyrir útgáfu
Samheitaorðabókarinnar, hún hafi
verið mikið notuð.
„Við reynum að nota önnur orð
en þau sem eru algeng í tungumálinu,
t.d. í staðinn fyrir að segja að einhver
sé hugrakkur segjum við að hann sé
hugprúður, eða í stað orðsins afrek er
það frægðarverk eða hetjudáð,“ segir
Auður og Embla grípur fram í:
„Stundum notum við líka þrjú mis-
munandi orð sem þýða það sama, t.d.
að vera rennvotur, gegnblautur og
vatnsósa, til að koma því frekar til
„Orð eru eins og tísku-
sveiflur í klæðaburði“
Loðmar er einmana persóna sem býr á opnu eitt í bókinni Loðmar eftir þær
Auði Ösp Guðmundsdóttur og Emblu Vigfúsdóttur. Loðmar lifnar þó allur
við þegar lesandinn kemur til sögunnar og leggur upp í ferðalag um síður
bókarinnar með lesandanum, ef hann þorir.
Morgunblaðið/RAX
Upplestur Auður og Embla lesa upp í vikunni fyrir 4. bekk í Háteigsskóla.
Það getur verið gott að létta af sér
þegar maður hefur gert fáránleg mis-
tök eða klúðrað einhverju svo herfi-
lega að það nær ekki nokkurri átt.
Vefsíðan fmylife.com (Fuck My Life)
er einmitt ágætur vettvangur til að
deila klúðri sínu með heiminum, en
þar getur fólk sett inn frásagnir af at-
vikum þar sem allt fór úrskeiðis eða
var bara fáránlega mislukkað, var
hrikalega neyðarlegt eða snerist svo í
höndum viðkomandi að hann gat ekki
annað en hrópað upp yfir sig:
Fuck My Life!
Það er hin besta skemmtun að lesa
um ófarir annarra og kannski léttir
fyrir þá sem ekki hafa þörf fyrir að
setja inn sitt eigið klúður að finna
eitthvað sem er svo miklu verra en
það sem viðkomandi lenti í sjálfur að
það verður eins og hvert annað grín.
Dæmi um klúður sem finna má undir
flipanum topp tíu er eftirfarandi:
Manneskja sem sá gamlan mann
detta við gangbraut og hún hentist af
hjólinu sínu til að hjálpa honum upp
og studdi hann yfir. Á meðan hún
beið eftir að aftur kæmi grænt ljós
svo hún kæmist til baka, horfði hún á
einhvern stela hjólinu.
Fyrir þá sem langar að gefa eða
eiga á prenti: FML fæst líka á bók.
Vefsíðan www.fmylife.com
Neyðarlegt Á fmylife eru margar sögur af því hvernig kemst upp um framhjáhald.
Klúður lífsins og önnur mistök
Nú eru miklar annir hjá framhalds-
skóla- og háskólanemum í verk-
efna- og ritgerðaskilum enda er
lokaspretturinn í kennslu núna áð-
ur en haustannarprófin hefjast.
Það er betra að taka öllu með ró,
yfirvegun og einbeitingu í staðinn
fyrir að farast úr prófkvíða sem
getur birst í líkamlegum einkenn-
um eins og spennu, ógleði, svita-
köstum, vanmáttarkennd og
áhyggjum.
Óraunhæfar kröfur eru stór þátt-
ur í að viðhalda prófkvíða, gerið
ykkur því grein fyrir því hvar þið
standið. Það þarf að geta greint
aðalatriðin frá aukaatriðunum. Ekki
raska daglegum venjum, það verður
að passa að borða og sofa, hreyfa
sig og slaka á. Að taka sér hvíld
frá lestri skiptir líka miklu máli.
Endilega …
… ekki farast
úr prófkvíða
Morgunblaðið/Ernir
Kvíði Prófalestur í Háskólanum.