Morgunblaðið - 09.12.2010, Qupperneq 6

FRÉTTASKÝRING
Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
Frá haustinu 2008 hafa gjöld sem rík-
ið innheimtir af eldsneyti hækkað
verulega og samkvæmt fjárlagafrum-
varpinu fyrir árið 2011 verða þau
hækkuð enn frekar. Ríkið gerir ekki
ráð fyrir að þessar hækkanir leiði til
minni sölu á eldsneyti, raunar þvert á
móti, því í forsendum fjárlaga er gert
ráð fyrir að sala á bensíni og dísilolíu
aukist talsvert. Þar með er reiknað
með að sá dæmalausi samdráttur sem
orðið hefur á umferð hér á landi snú-
ist snarlega við.
Í fjárlagafrumvarpinu er gert ráð
fyrir að sala á bensíni aukist um 3,2%
og á olíu um 5%. Aukin sala og hærri
gjöld leiði til aukinna tekna upp á 1,6
milljarð.
Upplýsingar um eldsneytissölu
liggja ekki á lausu hjá olíufélögunum.
Á hinn bóginn kemur fram í fjárlaga-
frumvarpinu að skattstofn vörugjalda
af bensíni og olíu hafi dregist veru-
lega saman en hafi engu að síður skil-
að meiri tekjum sökum gjaldahækk-
ana á árunum 2009 og 2010. Í ljósi
þess að umferð hefur stórminnkað á
þessu tímabili kemur þessi niður-
staða ekki á óvart. Raunar hefur
Vegagerðin aldrei mælt svo mikinn
samdrátt í umferð frá því mælingar
hófust árið 1975.
Hagsveiflur í umferðinni
Friðleifur Ingi Brynjarsson, verk-
efnisstjóri hjá Vegagerðinni, bendir á
að í mörgum löndum, s.s. í Dan-
mörku, fylgist stjórnmálamenn
grannt með umferðartölum. Dragi úr
umferð, jafnvel lítilsháttar, geti það
verið merki um samdrátt í efnahags-
lífinu. Nánast öll umsvif í hagkerfinu
mælist í umferðartölum, þær séu eins
konar rauntímamæling á hagsveifl-
um.
Mælingar Vegagerðarinnar sýna
að nú stefnir í mesta samdrátt sem
orðið hefur í umferð um hringveginn,
eða um 4,2% á milli ára, þ.e. á milli
2009 og 2010. Samdrátturinn hófst
strax haustið 2008 og ekkert lát virð-
ist ætla að verða á honum. Umferðin
er nú svipuð og árið 2005.
Nýjar mælingar á þremur stöðum
innan höfuðborgarsvæðisins sýna að
samdráttur í umferð milli 2008 og
2010 nemur 4,5%. Minni akstur á höf-
uðborgarsvæðinu hefur veruleg áhrif
á tekjur af umferð enda er um helm-
ingur allrar umferðar á landinu ýmist
um höfuðborgarsvæðið eða Suðurnes.
Runólfur Ólafsson, framkvæmda-
stjóri Félags íslenskra bifreiðaeig-
enda (FÍB), telur að áætlun um
aukna sölu á bensíni og dísilolíu sé
óraunhæf. „Það eru engin teikn í hag-
kerfinu um þessa aukningu,“ sagði
hann. Auðvitað voni hann að hjól at-
vinnulífsins fari að snúast á nýjan leik
en aukin gjöld á eldsneyti vinni gegn
því markmiði að auka umferð.
Í samantekt FÍB kemur fram að nú
um mundir er um helmingur af út-
söluverði eldsneytis opinber gjöld en
Runólfur segir að svo hafi verið um
langa hríð.
Krónurnar safnast saman
Birgir Ármannsson, þingmaður
Sjálfstæðisflokks, gagnrýndi hækk-
anirnar í fyrirspurnartíma á Alþingi í
gær.
Steingrímur J. Sigfússon sagði
m.a. að ekki væri vaninn að tala um
skattahækkanir þegar gjöldin væru
aðeins látin fylgja verðlagi, líkt og
væri raunin. Undantekningin væri
hækkun á kolefnisgjaldi en sú hækk-
un væri hófleg.
Birgir sagði í sjálfu sér rétt að í
krónum talið væru hækkanirnar ekki
miklar. „En allt þetta litla, hóflega,
smálega, sem ráðherra var að vísa til
hér, það safnast nú saman.“
Hækka eldsneytisgjöld og
reikna með meiri umferð
 Í fjárlagafrumvarpinu er gert er ráð fyrir að sala á bensíni og dísilolíu aukist
 Umferð um hringveginn aldrei minnkað meira  Færri aka um höfuðborgina
Hækkaðar álögur á eldsneyti
Vörugjald á
bensíni
Bensíngjald
(95 oktan)
Bensíngjald
(annað bensín,
s.s. 98 oktan)
Kolefnisgjald
á bensín
Olíugjald
(gas- og dísilolía)
Kolefnisgjald á
gas- og dísilolíu
9,28 kr. 32,95 kr. 34,92 kr. 2,90 kr. 41,00 kr. 2,60 kr.
Bensín Olía
Fyrir desember 2008 Breyting í desember 2008 Breyting í júní/júlí 2009 Breyting í janúar/febrúar 2010 Fjárlög 2011
10,44 kr.
20,44 kr.
22,94 kr.
23,86 kr.
37,07 kr.
38,55 kr.
40,85 kr.
39,28 kr.
4,35 kr.
41,00 kr.
46,12 kr.
52,77 kr.
54,88 kr.
3,80 kr.
Desember 2008
Júlí 2009
Febrúar 2010
Fjárlög 2011
Desember 2008
Fjárlög 2011
Desember 2008
Fjárlög 2011
Janúar 2010
Fjárlög 2011
Janúar 2010
Fjárlög 2011
Desember 2008
Júní 2009
Febrúar 2010
Fjárlög 2011
6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. DESEMBER 2010
Eignaleigufyrir-
tæki hafa samtals
afskrifað kröfur á
einstaklinga upp
á 27 milljarða
króna vegna bíla-
samninga og bíla-
lána í kjölfar
dóms Hæsta-
réttar. Heildar-
afskriftir krafna
eignaleigufyrir-
tækja á einstaklinga vegna dómsins
eru metnar á 44,5 milljarða króna.
Þar fyrir utan höfðu ríflega 5
þúsund einstaklingar nýtt sér það
úrræði eignaleigufyrirtækja að
lækka höfuðstól á erlendum bílalán-
um og bílasamningum gegn því að
færa þau yfir í íslenskar krónur.
Heildarlækkun vegna þessa úrræðis
nam tæpum þremur milljörðum
króna.
Afskriftir bílalána og bílasamn-
inga vegna greiðsluaðlögunar eru
metnar á 226 milljónir króna og
sambærileg tala fyrir sértæka
skuldaaðlögun er tæpar 54 milljónir
króna.
Samtals nema því afskriftir vegna
bílafjármögnunar einstaklinga nú
þegar rúmum 30 milljörðum króna.
Því er ljóst að þegar endur-
útreikningum á erlendum bílalánum
og samingum lýkur verður heildar-
lækkun þeirra rúmlega 48 millj-
arðar króna.
Guðjón Rúnarsson, fram-
kvæmdastjóri SFF, segir að þessar
tölur sýni að afskriftir til ein-
staklinga og heimila nemi nú 52
milljörðum kr. vegna fasteignaveð-
lána og bílalána. Samtök fjármála-
fyrirtækja birtu í nóvember tölur
yfir afskriftir fasteignaveðlána ein-
staklinga hjá bönkum og sparisjóð-
um og námu þær 22 milljörðum.
Afskrifa 27
milljarða
vegna bíla
 52 milljarðar vegna
bíla og fasteigna
Guðjón Rúnarsson
Ingunn AK kom til Vopnafjarðar í
fyrrinótt með um 750 tonna loðnu-
farm. Að sögn Magnúsar Róberts-
sonar, vinnslustjóra hjá HB Granda,
er verið að frysta stærstu loðnuna úr
aflanum og var reiknað með að því
verki lyki seint í gærkvöldi eða í
nótt. Á vefsíðu HB Granda í gær
kom fram að Faxi RE væri á leiðinni
til Vopnafjarðar með um 260 tonna
afla og haft eftir Albert Sveinssyni
skipstjóra að veiðarnar væru erf-
iðar. Loðnan hefur staðið djúpt og
verið mjög dreifð, jafnvel á nóttunni.
Loðna fryst
á Vopnafirði
Tæplega 1.300 fjölskyldur leituðu á náðir hjálpar-
samtaka í Reykjavík í gær en þá fór fram síðasta venju-
lega matarúthlutun fyrir jól hjá bæði Mæðrastyrksnefnd
og Fjölskylduhjálp Íslands. Þá varð nokkur fjöldi frá að
hverfa hjá Fjölskylduhjálpinni.
Ragnhildur Guðmundsdóttir, formaður stjórnar
Mæðrastyrksnefndar, segir að um 630 fjölskyldur hafi
fengið úthlutað mat í gær og sé það meira en á sama tíma
í fyrra. „Þróunin er þannig að fjöldinn sígur upp á við
þegar líður á mánuðinn. Það segir manni það að fólk
klárar ekki dæmið, bæði vegna lágra launa og hvernig
hlutirnir snúast hinum venjulega launamanni í óhag,“
segir Ragnhildur.
Mikil röð myndaðist fyrir utan hús Fjölskylduhjálpar-
innar í Eskihlíð og þurfti töluverður hópur frá að hverfa
sem gat ekki beðið eða vegna kulda að sögn Ásgerðar
Jónu Flosadóttur, formanns samtakanna. Alls fengu 665
fjölskyldur aðstoð hjá Fjölskylduhjálpinni í gær og segir
Ásgerður það mjög mikið fyrir byrjun mánaðar. „Ég
yrði ekki hissa ef fjöldinn færi upp í þúsund fjölskyldur á
næsta ári. Það eru alltaf fleiri og fleiri sem stíga fram og
leita sér aðstoðar sem hafa reynt að þreyja þorrann og
ekki komið.“ kjartan@mbl.is
Fjölskyldur í neyð
 Á annað þúsund fjölskyldur fengu mataraðstoð í gær
 Síðustu venjulegu matarúthlutanirnar fyrir jólin
Morgunblaðið/Ernir
Nóg að gera Verkefnin voru ærin hjá starfsfólkinu.
Runólfur Ólafsson, framkvæmdastjóri FÍB, hefur heyrt í mönnum sem
hafa áhyggjur af því að síhækkandi bensínverð geti dregið úr félagslífi í
hinum dreifðari byggðum, s.s. kóra- og leikhússtarfi.
Víða þurfa menn og konur að aka langar vegalengdir til að sinna
áhugmálum sínum og köllun, t.d. í Skagafirði þar sem um 60 félagar í
karlakórnum Heimi æfa söng tvisvar í viku. Jón Sigurðsson, formaður
kórsins, segir að þeir sem komi lengst að þurfi að aka um 100 kílómetra
til að komast á æfingar í menningarhúsinu Miðgarði og aftur til baka.
Í hverri viku þurfa þeir því að aka 200 kílómetra eða um og yfir 800
km í mánuði. Séu menn á bifreið sem eyðir um 15 lítrum á hundraðið,
þarf viðkomandi að eyða 25.000 krónum í bensín á mánuði. Í janúar
2008 hefði bensínið í þessar ferðir kostað um 16.000 krónur.
Jón segir að enginn hafi hætt í karlakórnum af þessum sökum, menn
borgi einfaldlega meira fyrir eldsneytið. Algengt sé að kórfélagar safn-
ist saman í bíla og skiptist á að aka. „Þetta hefur áhrif á allt þjóðfélag-
ið. Ég er vörubílstjóri og verktaki og þetta setur okkur mjög þröngar
skorður með allar framkvæmdir,“ segir Jón. Honum líst afar illa á aukin
gjöld á eyðslufreka bíla enda þurfi margir á landsbyggðinni á öflugum
bílum að halda. „Það á að reyna að koma okkur í einhverjar pútur.“
Kórfélagar skiptast á að aka
SÍFELLT DÝRARA AÐ KOMAST Á KÓRÆFINGAR
Hraustir Kraftur er í starfi karlakórsins Heimis.
Opið til
22
til jóla
ALLAR VERSLANIR
FULLAR AF JÓLAVÖRUM