Morgunblaðið - 15.12.2010, Blaðsíða 11

ef þyngdaraflið heldur okkur ekki
niðri. Þetta eru heimspekilegar
vangaveltur.
Það hafði blundað í mér lengi
að skrifa en svo lærði ég bók-
menntir og ritlist í Bandaríkjunum
í fjarnámi og síðan þá er ég búin
að vera að skrifa eitt og annað. Ég
gaf út fyrstu bókina mína í fyrra,
kisusögu sem heitir Mjallhvítur.
Ég þurfti eiginlega að losa mig við
Þyngdaraflið núna svo það mynd-
aðist rými fyrir eitthvað nýtt.“
Anna og Elísabet gefa bókina
út sjálfar. Ástæðan fyrir því, segir
Anna, er að þær hafi ekki viljað
láta stoppa sig af.
„Ég held að mjög margir sem
vinna skapandi vinnu láti aðra
stoppa sig. Við vildum gera þetta
sjálfar og hvorki láta fálæti né
mótlæti stoppa okkur,“ segir Anna
og bætir við að það hafi gert mikið
fyrir hana að koma bókinni út.
„Það hefur troðið slóð fyrir
mig og sýnt mér og sannað fyrir
mér að maður getur sjálfur haft
svo mikil áhrif á hvað maður vill
láta gerast í lífi sínu. Það hefur
breytt miklu fyrir mig persónulega
að hafa gert þetta. Við eigum öll
drauma en hvað eru margir sem
láta þá aldrei rætast? Það er búið
að renna upp fyrir mér að kannski
er stærsta skyldan okkar í lífinu
að nýta hæfileika okkar.
Það er eins og þessi saga hafi
lyft þyngdaraflinu í mínu lífi og
hún hefur líka lyft þyngdaraflinu í
annarra lífi,“ segir Anna leyndar-
dómsfull en lætur svo söguna
fylgja: „Bókin er búin að koma
ástarsambandi til leiðar sem nær
frá Noregs til Mexíkó. Ég hafði
samband við ungan jarðeðlisfræð-
ing sem er núna við nám í Noregi
og bað hann að lesa textann yfir. Í
gegnum mig hitti hann manneskju
frá Mexíkó sem var í heimsókn
hér á landi. Þessar tvær mann-
eskjur eru par í dag. Sagan er í
rauninni búin að gera sig, hefur
haft sitt þyngdarafl,“ segir Anna
glöð í bragði að lokum.
DAGLEGT LÍF 11
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 15. DESEMBER 2010
„Uppáhalds-
jólasveinninn
minn er Gátta-
þefur og er það
út af nefinu. Það
er gott að hafa
gott nef í ýmsum
skilningi, t.d. að
hafa gott nef fyr-
ir hlutunum,“
segir Atli Þór Al-
bertsson leikari
kankvís, spurður hver sé uppá-
haldsjólasveinninn hans. Hann
myndi líka vilja vera Gáttaþefur í
augnablikinu. „Það segir í vísunni
að hann fái aldrei kvef,“ segir Atli
Þór nefmæltur, en hann finnur enga
lykt af laufabrauði þessa dagana.
Um Gáttaþef segir í Jólasveina-
vísu Jóhannesar úr Kötlum:
Ellefti var Gáttaþefur
- aldrei fékk sá kvef,
og hafði þó svo hlálegt
og heljarstórt nef.
Hann ilm af laufabrauði
upp á heiðar fann,
og léttur, eins og reykur,
á lyktina rann
Atli Þór segist hafa trúað lengi á
jólasveinana sem krakki.
„Ég gerði það náttúrlega því það
hentaði mér. Því lengur sem ég hélt
því fram að ég tryði á jólasveininn
því lengur kom hann í heimsókn til
mín,“ segir hann og kveðst enn
vera spenntur fyrir jólasveinunum í
gegnum börnin sín.
„Ég er þakklátur þeim fyrir að
vera ennþá starfandi svo þau fái að
upplifa þetta.“
Það er honum líka ofarlega í huga
að ekki sé gert upp á milli svein-
anna þrettán.
„Þegar maður spyr börn hver sé
uppáhaldsjólasveinninn nefna þau
oftast Stúf og Kertasníki. Stúf því
hann er lítill og þau sjá sig sjálf í
honum og Kertasníki því hann er sá
sem gefur þeim mest.
Við þurfum samstillt átak til að
jafna þetta aðeins út, það er ekki
drengilegt gagnvart hinum jóla-
sveinunum að gleyma þeim. Ég
styð jafnrétti meðal jólasveinanna,
þetta eru bræður sem vinna í sama
tilganginum,“ segir Atli Þór að lok-
um.
Uppáhaldsjólasveinn Atla Þórs Albertssonar
Ljósmynd/Ragnar Th. Sigurðsson
Jólasveinn Þessi sperrileggur býr í Mývatnssveit.
Öfundar Gáttaþef af nefinu
Atli Þór
Albertsson
Kristín Heiða Kristinsdóttir
khk@mbl.is
„Það er eitthvað í kreppunni sem
kallar á nánara samfélag og hlýrra
og því færði ég mig inn á heimilin í
hönnuninni þetta árið, þar sem
jólatréð ilmar og jólalög og sálmar
hljóma um stofuna,“ segir Ólöf
Erla Bjarnadóttir og á þar við nýj-
ustu jólakúluna sem frá henni
kemur, sem er græn og í hana
grafinn texti úr þjóðvísunni „Hátíð
fer að höndum ein“. „Þetta er
fyrsta kúlan í nýrri seríu hjá mér
og næstu fjögur ár bætist ein lína
við á ári úr sálminum,“ segir Ólöf
og bætir við að nýu kúlurnar teng-
ist þó gömlu postulíns-jólakúlunum
sem hún hefur hannað og unnið
undanfarin 7 ár. „Þær kúlur voru
allar hvítar og hugsaðar út frá ís-
lenskri vetrarstemningu þar sem
snjór, ís, krap, norðurljós og
stjörnur gáfu tóninn. Núna vildi ég
hafa þetta hlýlegra og græni litur
íslensku sígrænu trjánna heldur
svolítið utan um mann. Þessar
fimm kúlur með sálmalínunum
verða allar í grænum tón en þó
verða engar tvær eins.“
Ólöf segist hvetja fólk til að
kaupa sér gott íslenskt jólatré og
styðja þannig íslenska skógar-
bændur, hengja svo þessa þjóðlegu
kúlu þar á, en einnig sé hægt að
hengja kúlurnar hennar í glugga
eða hvar sem fólki hentar. Hún
segist verða vör við að fólk safni
kúlunum.
Vildi allar kúlurnar
„Þetta eru safngripir og það
er ákveðinn fjöldi fólks sem ég veit
að kaupir alltaf nýja kúlu á hverju
ári. Ég fékk pöntun um daginn þar
sem manneskja vildi kaupa allar
sjö á einu bretti.“
Vísan er fornt viðlag úr fórum
Grunnavíkur-Jóns (1705-1779). Jó-
hannes úr Kötlum orti svo fjögur
erindi við þessa vísu en saman
mynda þau sálminn „Hátíð fer að
höndum ein“.
Þjóðvísan er svona:
Hátíð fer að höndum ein
hana vér allir prýðum,
lýðurinn tendri ljósin hrein,
líður að tíðum,
líður að helgum tíðum.
Línur úr sálmi á jólakúlu
Jólaúlan fæst í
Kirsuberjatrénu og Epal.
Hlýlegt Texti úr
sálmi er grafinn í
nýju kúluna.
Eftirlit með salmonellu í kjúklingum
á Íslandi felst í því að allir eldis-
hópar eru rannsakaðir bæði fyrir
slátrun og við slátrun. Niðurstöður
úr slátursýnum liggja fyrir þremur
dögum eftir slátrun. Þá er óheimilt
að flytja hrátt kjöt til landins, en
hægt er að fá heimild til þess og er
leyfi til að flytja frosinn kjúkling til
landsins háð vottorði um að hann
sé laus við salmonellu.
Ísland hóf markvissar aðgerðir
gegn salmonellu í kjúklingum fyrir
um 20 árum og tókst að ná tíðni
salmonellu undir 1% á fimm árum. Í
12 ár var tíðnin undir 1% og í þrjú
ár samfleytt (2005-2007) fannst
engin salmonella í alifuglum. Árið
2008 byrjaði salmonella að greinast
að nýju og hefur nú færst verulega í
aukana. Færa má fyrir því rök að
uppsprettan hafi verið í fóðri og
borist þannig inn á kjúklingabúin.
Þegar salmonella er einu sinni kom-
in inn í kjúklingabú er erfitt að út-
rýma henni og verjast frekari út-
breiðslu. Sama á við um sláturhús
og fóðurverksmiðjur. Til að ná tök-
um á salmonellu eins og náðist fyrir
15 árum þurfa allir að leggjast á
eitt. Nýta þarf þá þekkingu sem afl-
að hefur verið í gegnum árin í sam-
ræmdu átaki á öllum vígstöðvum og
viðhalda góðu samstarfi milli fram-
leiðenda og opinberra eftirlitsaðila.
Ef salmonella finnst fyrir slátrun
er öllum eldishópnum fargað og
hann urðaður því ekki er heimilt að
slátra slíkum hópum. Það sem af er
þessu ári hefur þurft að farga 30
eldishópum vegna þessa. Ef salmon-
ella finnst síðan við slátrun vegna
mengunar sem fram kemur í lok
eldistíma er allur sláturhópurinn
innkallaður (sérhver hópur hefur
sitt rekjanleikanúmer sem er prent-
að á verðmiðann) og hefur þurft að
innkalla 22 hópa það sem af er
þessu ári.
Þrátt fyrir aukningu á salmonellu
í kjúklingum í eldi og í slátrun hefur
það ekki komið fram í auknum sýk-
ingum í fólki. Skýringin liggur vænt-
anlega í því að þær salmonellu-
tegundir sem um ræðir sýkja síður
fólk og að fólk passar sig á að
steikja kjúkling í gegn og bera ekki
smit frá hráu kjöti í salöt eða annað
meðlæti með höndum, hnífum eða
skurðbrettum. Einnig verður að hafa
í huga að þrátt fyrir að salmonella
hafi greinst í þeim eldis- og slát-
urhópum sem tilgreindir eru að
framan þá er mestur hluti fram-
leiðslunnar án salmonellu og aðeins
hluti þeirra kjúklingahópa sem
mengast kemst á markað áður en
innköllun á sér stað. Þegar litið er
til allra 606 sláturhópa sem fram-
leiddir voru fyrstu 11 mánuði ársins
voru 22 mengaðir hópar innkallaðir
eða dreifing þeirra stöðvuð, alls
3,6%. Þó svo að tilfellum hafi fjölg-
að á Íslandi er tíðnin lág borið sam-
an við önnur Evrópuríki. Engu að
síður verður að ítreka að ætíð skal
meðhöndla hrátt kjöt þannig að
ekki verði hætta á sýkingum.
Eftirlit með salmonellu og að-
gerðir hér á landi eru með svip-
uðum hætti og í Noregi, Svíþjóð,
Danmörku og Finnlandi. Önnur Evr-
ópuríki grípa ekki til eins umfangs-
mikilla aðgerða þegar salmonella
greinist í kjúklingum. Árið 2003 var
sett markmið innan Evrópusam-
bandsins (ESB) um að ná tíðni á
tveimur algengustu salmon-
ellutegundum, Salmonella Typhim-
urium og Salmonella Enteritidis,
undir 1% fyrir lok árs 2011. Þess
má geta að yfir 2000 tegundir af
salmonellu eru þekktar og ef salm-
onella finnst hér á landi er ætíð
gripið til aðgerða, óháð tegund.
Ekkert ríki bannar slátrun á salmon-
ellumenguðum fuglum nema Ísland.
Salmonellutíðni er mjög misjöfn
milli landa innan ESB. Þar hefur
löggjöf verið sett um aðgerðir gegn
salmonellu með það að markmiði að
lækka jafnt og þétt tíðni salmonellu
í afurðum og hafa mörg aðildarríki
náð umtalsverðum árangri síðustu
ár.
Sigurborg Daðadóttir,
gæðastjóri hjá Matvælastofnun
Örugg matvæli – allra hagur!
Salmonella og eftirlit með kjúklingum
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Kjúklingur „Ísland hóf markvissar að-
gerðir gegn salmonellu í kjúklingum
fyrir um 20 árum og tókst að ná tíðni
salmonellu undir 1% á fimm árum.“
Virðing
Réttlæti
VR | KRINGLUNNI 7 | 103 REYKJAVÍK
S. 510 1700 | F. 510 1717 | WWW.VR.IS
Minnum á
desember-
uppbótina
Desemberuppbót á að greiða
ekki seinna en 15. desember.