Teningur - 01.05.1988, Page 6

Langartil að.... langa ekki til neins.
Herra, ég bendi á þig bannfærandi*
fingri mínum:
stundum langar mann að hafa fæöst
án hjarta.
í Ijóðum sínum sér skáldið manninn
sem veikbyggða og viðkvæma veru
sem berst ein síns liðs og varnarlaus í
heimi sem er fjandsamlegur og ógn-
andi. Vallejo finnst hann búa undir
óheillastjörnu og vera eins og
sjáandinn í myrkrinu: hann sér þótt
aðrir sjái ekki að í heiminum ríkir myrkt
og ógnandi afl sem býr yfir illsku og
ásækir manninn og veitir honum þung
högg - eins og guð í almætti sínu beini
öllu sínu hatri að manninum.
César Vallejo var alinn upp í strangri
kaþólskri trú og það stóö jafnvel til að
láta hann læra til prests. Og þótt hann
kasti síðan barnatrúnni er af staða hans
lituð af fyrri trúrækni. í bókinni
Sendiboóarnir svörtu gerir hann upp-
reisn gegn guöi en þó er viðhorfið til
hans blendið. Stundum finnst honum
guö vera fjandsamlegur, óréttlátur og
grimmur. í öðrum Ijóðum virðist hann
vera jafnveikur og maöurinn er, hann
er góðviljaður, en reynist ófær um að
stjórna gangi lífsins, hann skortir vald
til að gera hið góða sem hann vill.
Jafnvel guð sleppur ekki fremur en
skáldið undan hinum illu örlögum
og hann sleppur ekki fremur en
mennirnirundan þjáningunni. Hann
axlar hana en verður þó aumkunar-
verður.
Vorið kemur aftur, þaö kemur og fer.
Og guð sem álútur gengur sinn veg
síendurtekinn ítímans eilífu rás
fetar einstigi með hryggsúlu
alheimsins
á herðum sér.
í fyrstu bókinni verður þannig
augljóslega vart lífsangistar skáldsins
* Spænska orðið er í raun mun sterkara en
íslenska orðiö að bannfæra (sem aö auki
er verknaður mjög bundinn við kaþólska
kirkju), þ.e. deicida: guðsmyröandi.
en í Trilce birtist hún nánast í sérhverju
atkvæði hennar. Málið sjálft, venjuleg
orð, duga ekki alltaf til að tjá hugsun og
tilfinningar skáldsins. Til að það megi
takast býr hann til orð, eða endingar á
orðin, eða hamrar á sama hljóðinu svo
útkoman líkist einna helst urri eða ópi,
merkingarlaust í sjálfu sér en samt
sem áður hlaðið merkingu í óvæntu
samhengi Ijóðanna:
999 calorías
Rumbbb... Trraprrr rrach... chaz
Serpentínica u del bizcochero
engirafada al tímpano.
(Hér verður merkingin ekki síst ráðin af
hljómi orðanna, hörðum og hnökr-
óttum.) Nafn bókarinnar ertilbúningur
og merkir eitthvað í ætt við þrenningu
eöa það sem þrennt er, að því er
fræðimenn telja. Raunar ber mikið á
töluorðum í bókinni, en annaðhvort
standa þau án merkingar, eða þau
hafa sérstakar skírskotanir sem
skáldiö hefur sjálft skapað. Talan einn
merkir til að mynda hina djúpstæðu
einsemd einstaklingsins, og talan fjórir
táknar fjóra veggi fangelsisins og tak-
mörkun mannsins, en mörg Ijóðanna
orti Vallejo á meðan hann var inni-
lokaður í fangelsinu í Perú.
í mörgum Ijóðanna vekur Vallejo upp
minningu móður sinnar og kallar hana
á sinn fund. Trúin bjargar honum ekki
lengur, átakanlegri en missir guðs
virðist honum vera missir móðurinnar.
Þegar hann bjó í Lima, fjarri fjölskyld-
unni leið honum eins og munaðar-
leysingja. Viö dauða hennar er eins og
hann hafi enn frekar glatað tilgangi
sínum í lífinu. Meðmóðurinni erendan-
lega horfið öryggið og kjölfestan,
heimurinn breytist í botnlausa og
merkingarlausa óreiðu, ægilega
ringulreið af hlutum og orðum sem
engin leiö er að greiða úr.
í merkingarlausum heimi ríkir eilíft
sambandsleysi milli mannsins og
veruleikans sem Vallejo sýnir fram á
með því að slíta hluti og orð úr sínu
venjulega samhengi. Þannig standa
þau í Ijóöum hans líkt og varnarlaus og
villuráfandi, á sama hátt og
einstaklingurinn sem leitar að slitnum
rótum sínum og finnur ekki. Vallejo
4