Teningur - 01.05.1988, Page 26

vitnaóir líka í Beðió fyrir Marilyn
Monroe eftir hann. Ef marka má þessi
dæmi þykirþér meira koma tilástaljóóa
Cardenal en baráttuskáldskapar
hans. Sagt er aó Maceo hafi þótt
meira koma til Gustavo Adolfo
Bécquer en annarra Ijóóskálda.
Hvernig má skýra aó mikilmenni
sögunnar hafi Ijóórænan smekk?
Sem mikilmenni sögunnar hafði
Maceo Ijóðrænan smekk. Af hverju
ættu mikilmenni sögunnar ekki að
hafa Ijóðrænan smekk? Ljóð Ernesto
Cardenal, Epigrammas, eru mikill
skáldskapur. Það sagði ég. Ég sagði
það vegna þess að ef til vill er ég svo-
lítiö afbrýðisamur. Það er dapurlegt að
vita til þess að ég verð aldrei Ijóðskáld
á borð við Ernesto.
Mér finnst að í dag séum við að valda
okkur sjálfum vonbrigðum. Við erum
að gera úr okkur misheppnuð Ijóð-
skáld, því við höfum engan tíma til
sköpunar. Stærstu verk sín á Ernesto
Cardenal enn eftir að skrifa. Hann á
eftir mörg ár til að færa okkur fegurri
verk byggingarlistar hins talaða orös,
af stórfenglegri alvöru, magnaða sið-
feröilega og fagurfræðilega lærdóma.
Það sem á sér stað hjá Cardenal er
sama og á sér stað hjá Sergio Ram-
irez, sem hefði getaö orðið góður
rithöfundur. Bókmenntir ásamt næm-
leika hans gerðu hann að góðum
byltingarmanni. Nú eigum við ágætan
varaforseta, en sennilega minnkar
rithöfundurinn í honum með hverjum
degi sem líður.
Á hverjum degi hrjáir tímaskorturinn
okkur, því dagurinn er bara tuttugu og
fjórar klukkustundir. Til dæmis gef ég
Omar Cabezas ekki mikiö svigrúm.
Ég eyði tímanum í að krefjast einhvers
af honum og hann, sem er einlægur
verkamaöur, uppfyllir alltaf skyldur
sínar gagnvart innanríkisráðuneytinu
og heldur samt áfram að skrifa. Mér
hefur verið sagt að hann sé búinn með
eða um þaö bil að Ijúka við aðra bók.
Ég veit ekki hvernig hann fer að því
þegar hann hefur varla tækifæri til að
jafna útlínurnar á yfirvaraskegginu og
halda sér snyrtilega til fara.
Myndataka sem listgrein, tengd kvik-
myndum, myndataka sem sýnir veru-
leikann í Nicaragua, kom fram eftir
lokasóknina vorió 1979 og kannski
nokkuó fyrr. Hvernig viltu meta
þennan tjáningarmióil sem stendur?
Það er satt. Á vissan hátt hefur
myndataka endurfæðst. Við megum
ekki gleyma því að með byltingu
fæðist Ijósið. Því miður er kvikmyndun
listgrein þar sem hæfileikamenn og
jafnvel snillingar eru á framfæri
milljónera, og við erum fátæk þjóð.
Nokkrar heimildamyndir og nokkrar
leiknar kvikmyndir hafa verið gerðar.
Bræður og systur frá öðrum vin-
veittum löndum hafa komið til að
kvikmynda með okkur. Kvikmyndir
verða að vera meðal forgangs-
verkefna okkar. Ef Kúbanir hafa gert
eitthvað af litlum efnum, getum við
tekist á við okkar verk af næstum
engum. Þannig gengur það nú og
kannski finnum við olíuppsprettu á
morgun - þetta er mögulegt. Með
hugmyndaflugi, hæfileikum, næm-
leika og kærleika er hægt að flytja
heiminn úr stað, sem er miklu erfiðara
en að búa til kvikmynd. Innanríkis-
ráöuneytið hefur gert fjórar eða fimm
kvikmyndir. Og ég hef ekki viljað
hvetja til þess, hreinlega af efna-
hagsástæðum. Aftur á móti er
sjónvarp ódýrara og sennilega sú leið
sem við munum þróa við okkar
sérstöku kringumstæður.
Ég hef alltaf verió gagntekinn af þeim
gífurlega fjölda Ijóóskálda, og þaó
góðra Ijóðskálda, sem land þitt státar
af. En í frásagnaritun...
Hún er næstum það sama í öðrum
skilningi. Skáldsaga krefst þess að
henni sé helgaöur líkami og sál, en
Ijóð er hægt að skrifa milli eins fundar
og hins næsta, milli einnar orrustu og
þeirrar næstu. í grundvallaratriöum er
Ijóðagerð innblástur, þar sem skáld-
saga - þú getur bara spurt José
Coronel Urtecho - er gufubað, nægur
tími og hæfileikar. Ég er viss um að ef
Sergio Ramirez helgaði bókmenntum
allan tíma sinn, yrði hann stax mikill
skáldsagnahöfundur.
Hver getur skrifað skáldsögur í
Nicaragua ef yfirþyrmandi ábyrgð
hvílir á öllum sem eai hæfir til þess?
Lizandro Chávez erupptekinn, Sergio
er varaforseti lýðveldisins, Omar
Cabezas fær ekki tíma til að draga
andann - mér hefur verið sagt að
Ijóðskáldið Julio Valle hafi lokið við
skáldsögu, ég held að það sé eitthvað
um Frjálslyndu byltinguna 1893.
Fernardo Silva fæst við að skrifa Ijóö
milli naflastrengja og sogandi hósta-
hviða, og öðru hverju smásögur. Það
er satt, þeir sem geta skrifað skáld-
sögur í mínu landi eru framkvæmda-
stjórar á sjúkrahúsum eða eiga aðild
að forsetaembættinu.
Nicaraguanskur veruleiki hefur her-
tekiö alla rithöfundana. Það er
óvenjuleg tilviljun að allir mennta-
mennimir eru byltingarmenn, nema
Pablo Antonio Cuadra, sem vætir
rúmið þegar hann heyrir minnst á
heimsvaldastefnuna. Á hverjum
morgni vaknar hann gegndrepa af
hræðslu. Aumingja Pablo Antonio,
sem er mikiö skáld. Þar sem við
geröum landareignir, hallir eða
auöæfi, upptæk hjá öðrum, tókum við
Ijóðlistina frá honum.
Ég held að einhver ætti að elta
Fernando Silva, sem skrifar stundum
en er sítalandi, með segulband til að
taka upp allt sem hann segir. Það væri
vert að gefa það út. Þetta er eintal,
þrungið gneistum og djúpum
hugsunum, en því miður hefur engum
dottiö í hug að taka Fernando upp.
Hann getur sagt sögu á tíu mínútna
fresti, en hann ertíu mánuði aðskrifa
þó ekki sé nema eina.
fíáóherra, óvinurinn talar um embætti
þitt aó hætti Dante: kúgunartæki,
ömurleg fangelsi, lögreglu sem
pyntar. Mig langar til að þú ræóir um
menningarstörf ráóuneytis þíns.
Ja, við höfum lagt fram ákveðnar
viðmiðanir fyrir baráttufólk innanríkis-
ráðuneytisins. í grundvallaratriðum er
það kúgunartæki. Við kúgum gagn-
byltinguna og vondan smekk, sem er
eitt og hið sama. Félagar okkar
misþyrma aldrei gagnbyltingarsinnuð-
24