Húsfreyjan - 01.07.1961, Blaðsíða 9

RÉTTINDI
BARNSINS
Yfirlýsing S. Þ.
Síðan að Sameinuðu Þjóðirnar sam-
þykktu mannréttindayfirlýsingu sína á
allsherjarþinginu í París hinn 10. desem-
ber 1948, hefur oft og víða verið til henn-
ar vitnað. Þjóðir, kynþættir og einstakl-
ingar hafa kallað á rétt sinn í skjóli henn-
ar.
Mannréttindayfirlýsingin þótti marka
mikilvægt spor. Fulltrúar fjölmargra
þjóða komu sér saman um, hvað telja yrði
frumskilyrði þess að maðurinn — ein-
staklingurinn — fengi notið sín í sambúð-
inni við aðra menn, og viðurkenndu að
án þess, að tekið væri slíkt tillit til ein-
staklingsins, myndi hvorki þróast frelsi
né friður í mannheimi.
Hinn 20. nóvember s. 1. var samþykkt
á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna
önnur yfirlýsing, sem miklu hefur verið
hljóðara um manna á meðal, þótt hún sé
ekki ómerkari en hin fyrri. En þögnin
stafar af því, að þeir aðilar, sem sú yfir-
lýsing f jallar um, eru þess sjaldnast megn-
ugir sjálfir að ákalla réttlætið og mann-
úðina í heyranda hljóði. Þeir vita ekki
einu sinni, að þeim sé heimil hlutdeild í
mannlífinu, nema að því leyti, sem lífs-
hvötin blæs þeim því í brjóst.
Þessi síðari yfirlýsing fjallar um rétt-
indi barnsins og hljóðar á þessa leið:
1. atriði. Barnið skal njóta allra þeirra
réttinda, sem fram eru tekin í þessari
yfirlýsingu: Hvert barn, án undantekning-
ar, skal eiga kröfu á þessum réttindum
án tillits til kynþáttar, hörundslitar, kyns,
þjóðtungu, trúarbragða, stjórnmálaskoð-
ana og annarra skoðana, uppruna, eigna,
þjóðfélagsstöðu þess sjálfs eða fjölskyldu
þess.
2. atriði. Barnið skal njóta sérstakrar
verndar og því skulu gefin tækifæri með
lagasetningum og á annan hátt til að
þroskast líkamlega, andlega, siðgæðislega
og þjóðfélagslega á heilbrigðan hátt, við
frelsi og fulla virðingu. Þegar framfylgt
er lögum, sem að þessu lúta, skal um-
fram allt tekið tillit til þess, hvað barninu
er fyrir beztu.
3. atriði. Barnið skal njóta félagslegs
öryggis. Það á rétt á að vaxa og þróast
til heilbrigði og í því augnamiði skal bæði
barnið og móðir þess njóta verndar og
sérlegrar umönnunar, þar á meðal skal
móður séð fyrir fullnægjandi umönnun
fyrir og eftir barnsburð. Barnið á rétt á
nægu viðurværi, húsaskjóli, dægradvöl og
læknishjálp.
5. atriði. Hvert barn, sem er andlega,
líkamlega eða félagslega vanþroska, skal
njóta þeirrar sérmeðferðar, menntunar
og umönnunar, sem ástand þess krefst.
6. atriði. Barnið þarfnast kærleika og
skilnings til þess að ná heilbrigðum per-
sónuþroska. Allsstaðar þar sem ástæður
leyfa, skal barnið alast upp í umsjá og
ábyrgð foreldra sinna og ætíð í andrúms-
lofti alúðar og öryggis, siðferðilega og
efnalega. Ungbarn skal ekki skilið frá
móður sinni nema af nauðsyn. Þjóðfélagið
og aðrir opinberir aðilar skulu skyldir til
að sjá þeim börnum fyrir sérlegri umönn-
un, sem eru munaðarlaus, sem og þeim,
sem ekki hafa nægilegt lífsviðurværi.
Æskilegt er að ríki eða aðrir aðilar styrki
barnmargar fjölskyldur.
7. atriði. Barnið á rétt á ókeypis mennt-
Framhald á bls. 12.
H ú s f r ey j an
9