Húsfreyjan - 01.04.1962, Blaðsíða 5

gjörbreytt öllum aðbúnaði fólks, flutt
ljós og yl inn á heimilin og hin ótrúleg-
ustu þægindi, sem létta störfin. Hinn ytri
hagur fólksins hefur stórbatnað, og hinar
ógurlegu hörmungar, sem áður dundu yf-
ir landið, aðeins til í minningum hinna
eldri. Glæstar menntastofnanir hafa risið
og veita hverja þá fræðslu, sem hugur-
inn girnist. Þess munu nú naumast dæmi,
að börn eða unglingar þurfi að varpa sér
grátandi niður á milli þúfna, er þau horfa
á eftir jafnöldrum sinum í skólana — að
menntunarþrá þeirra sé fjötruð af fátækt
og ytri aðstæðum líkt og Stephan G. Step-
hanssonar.
Samkomuhús og skemmtistaðir bjóða
upp á hvers kyns skemmtanir, mjög
mishollar að vísu, og hafa leyst af hólmi
kvöldvökurnar á heimilunum. Aflagðir
eru og að mestu húslestrarnir og helgi-
stundirnar, er allir heimamenn skyldu
taka þátt í. Lærður sálfræðingur hefur
meira að segja haldið því fram, að eigi
mætti kenna barninu bænir eða vers fyrr
en það skildi efni og innihald til hlítar.
Þannig á að dæma það úr höndum
mömmu og ömmu að vekja neistann í
sinni og sál.
Tímarnir breytast og mennirnir með.
En hefur verið viðhöfð nauðsynleg gát á
því, að eigi glatist meiri háttar verðmæti
í umrótinu? Er hægt að benda á það, að
breytingin hafi haft í för með sér aukna
lífshamingju og andlegan þroska, hafi
eflt kristna trú og siðgæði? Sé svo, þá er
vel og þá höfum við gengið til góðs göt-
una fram eftir veg. En grun hef ég um,
að erfitt sé að staðhæfa, að svo sé. Og
margir eru þeir, sem halda því fram, að
lífsleiðinn fari sífellt í vöxt með öllum
sínum hættum, jafnhliða því sem sönn
lífshamingja þverri. Hvað sem um þetta
verður sagt, þá er eitt víst og áreiðan-
legt, það að alls ekki má rýra áhrifa- og
mótunarvald heimilanna. Þau eru horn-
steinar voldugrar byggingar, og traustir
skulu hornsteinar hárra sala.
Söderblom erkibiskup var kvöld nokk-
urt á gangi með vinum sínum. Þeir stað-
næmdust fyrir utan húsdyr hans. Þegár*
biskup tók upp lykilinn til þess að ljúka
upp, sagði hann glaður: „Hér er ég með
lykil himnaríkis“.
Það getur ekkert komið í stað góðra
heimila. Óvíða annars staðar finnum við
þann yl, sem séra Matthías talar um. Og
eitt sterkasta uppbyggingarafl í heiminum
er áhrifavald góðra heimila. Minningin
um þau er geymd í hugum einstakling-
anna. Sú minning fölnar ekki eftir því,
sem árin líða, og áhrifin minnka ekki,
þótt fjarlægðin skilji. I draumum nætur-
innar, og á kyrrlátum stundum dagsins,
finnum við að bernskuheimilið á sínar
sterku rætur í innum sálarinnar.
„Kynni betur lífsins lög
lúinn, mæddur drengur,
ef þín góða höndin hög
hefði starfað lengur“.
Svo mælir einn, er hann minnist móð-
ur sinnar. Ferðlúnir öldungar, sem eru
að kveðja þennan heim, tala um það, að
þeir séu á leið heim til mömmu. Úr hin-
um ógnþrungna val stríðsáranna var oft
hróp^ð eða hvíslað eftir engli heimilis-
ins: „Mamma, mamma“. Eða með orð-
um séra Matthíasar:
„Eg hef þekkt marga háa sál,
ég hef lært bækur og tungumál
og setið við lista lindir;
en enginn kenndi mér eins og þú
hið eilífa og stóra, kraft og trú,
né gaf mér svo guðlegar myndir“.
Engar stofnanir, þótt góðar og gagn-
legar kunni að virðast, geta leyst góðu
heimilin af hólmi. Það má aldrei gleym-
ast, allra sízt nú, þegar svo undra margt
virðist togast á um heimilismennina. Því
reiptogi má aldrei lykta svo, að heimilin
verði aðeins köld, lífvana svefnhús, er
engu hlutverki öðru hafi að gegna í lífi
einstaklinganna. Fari svo, er voði á ferð-
um.
Ábyrgðin sem hvílir á heimilunum í
dag, er því meiri en nokkru sinni fyrr.
H úsf r ey jan
5