Húsfreyjan - 01.07.1963, Blaðsíða 11

óblandinni virðingu og vináttu sam-
verkamanna sinna og nemenda, og fór
virðingin og álitið, sem hún naut, stöð-
ugt vaxandi. Þó er margt sem bendir til
þess, að hún hafi aldrei notið sín til
fulls, vegna þess að hún fékk ekki að
starfa í ættlandi sínu. Hún kom til Sví-
þjóðar með þeim einlæga ásetningi að
festa þar rætur. Vinarhugur hennar til
lands og þjóðar kemur greinilega fram
í bréfum til vina hennar. I bréfi til próf.
M. Leffler, sem hún skrifar frá París í
fyrsta friinu, sem hún dvelur þar, segir
hún: ,,Ég þakka yður innilega fyrir allt,
sem þér hafið gert fyrir mig. Ég vona
að mér takist að vinna háskólanum í
Stokkhólmi gagn, eina háskólanum, sem
fáanlegur var til þess að opna dyr sínar
fyrir mér. Ég er Svíþjóð þakklátari, en
ég fæ með orðum lýst og vona að mér
takist að finna þar mitt annað föður-
land“. — Það tókst henni samt því mið-
ur ekki því „Römm er sú taug, sem
rekka dregur, föðurtúna til“. Hún þráði
alltaf Rússland og það var henni kvöl,
að þurfa sífellt að rita og tala útlent
mál. „Það bezta og viðkvæmasta í sál-
arlífi mínu, getur ekki komið fram í
neinu tungumáli, nema rússnesku*1, sagði
hún eitt sinn. Hún gat aldrei eirt í Sví-
þjóð, nema þegar hún var bundin við
starf sitt. Óðara og hún fékk frí, lagði
hún af stað í ferðalag. I friunum var
hún mjög oft í París, enda hafði hún
þar ágæta aðstöðu til þess að auka þekk-
ingu sína. Á þessum árum skrifaði hún
mikið, bæði vísindaleg verk og skáld-
sögur. Af skáldsögum hennar er „Rava-
jevskysysturnar" þekktust. — 1888 vann
hún hæstu heiðursverðlaun, sem háskól-
inn í París veitir fyrir stærðfræðilega
ritgerð. Hún stóð nú á tindi frægðar
sinnar. Engri konu hafði hlotnazt slíkur
heiður áður og aðeins örfáum karlmönn-
um. Blöð í flestum löndum Evrópu fluttu
myndir af henni og greinar um hana.
Hver veizlan á fætur annarri var haldin
henni til vegs og í óteljandi skálaræð-
um var hennar minnst.
En sorgir og mótlæti voru enn á
næsta leiti. Árið eftir var Sonja aftur
og aftur kölluð að sjúkrasæng og dán-
arbeði Anjútu systur sinnar. Hún hafði
alltaf unnað henni einlæglega og saknaði
hennar nú mikið. „Nú finnst mér síðustu
böndin vera brostin, sem bundu mig við
æskustöðvarnar“, sagði hún skömmu eft-
ir andlát Anjútu. — En hún lifði hana
ekki lengi. Snemma á árinu 1891 veikt-
ist hún af lungnabólgu. Hún hafði verið
á ferðalagi og farið með næturlest frá
Kaupmannahöfn til Stokkhólms. Svo
varð hún að ganga frá járnbrautarstöð-
inni heim til sín. Það var kalsaveður.
Hún ofkældist og fékk strax háan hita.
Legan var stutt. Eftir viku var hún dáin,
— tæplega fertug. — Starfstíminn var
ekki langur, en mikið var unnið. — Vin-
ir hennar töldu hana hafa eftirlátið sér
ógleymanlegar og dýrmætar minningar.
Bókmenntirnar, og þó einkum vísindin,
auðgaði hún mikið, en samt er ef til vill
brautin, sem hún ruddi fyrir kynsystur
sínar, þýðingarmest. Hún prédikaði
aldrei um kvenréttindi, en í öllu lífi sínu
og starfi sýndi hún það og sannaði, að
konur geta verið jafnokar karlmanna
og hafa engu síður en þeir skarpskyggni
og vinnuþol. Því verður örðugt að neita
með dæmi Sophie Kovalevsky fyrir aug-
um.
Guðrún Björnsdóttir
frá Korntá
Skri fstofn
Kvenfélagasam banils íslands
verður sem áður á Laufásveg 2, en á 2.
liæð, gengið inn frá Laufásvegi. Frá 1. okt.
næstkomandi verður skrifstofan opin kl.
3—5 alla virka daga nenta laugardaga. —
Sími verður sem fyrr 10205.
HÖSPREYJAN
/
11