Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1979, Qupperneq 202

182
Jörgen Pind
var búið að fjarlægja. Var honum bætt inn í orðið (aftan við 32 msek
a-ið) fyrst einu sinni (af því hlaust orð með 40 msek langt /a/),
síðan tvisvar o. s. frv., alls 16 sinnum. Þegar hér var komið sögu voru
orðin 17 að tölu er höfðu 17 mislöng /a/ en voru eins að öðru leyti.
Stysta a-ið var 32 msek að lengd svo sem fyrr er getið en hið lengsta
32 + (16X8) = 160 msek að lengd. Þetta kann að virðast flókin
aðferð við að ná settu marki. En með henni vinnst sú vissa að áreitin
17 eru sambærileg að öllu leyti nema hvað lengd /a/ varðar. Ef áreit-
in hefðu t. a. m. verið búin til með þeim hætti að stytta upphaflega
a-ið (t. d. í 5 eða 10 msek þrepum) þá hefðu áreitin ekki verið sam-
bærileg hvað hljóðróf (formanda) áhrærir þar eð það er breytilegt
frá upphafi að lokum sérhljóðsins (er nálgast A:-lokunina lækkar tíðni
1. og 3. formanda, en tíðni 2. formanda hækkar). Með því að notast
ætíð við sömu a-bylgjuna er tryggt að hljóðrófið er sambærilegt í öllum
orðunum.
Að lokum var sneitt aftan af þessum 17 orðum ýmist eitt eða tvö
atkvæði og þannig búnar til 34 orðmyndir til viðbótar. Þær höfðu
sömu sérhljóðalengd og fyrrgreind orð en aðeins eitt eða tvö atkvæði
(flagg/flak, flagga/flaka). Mælingar á þessum tilbúnu orðum sýndu
að stysta útgáfan af „flagg“ var 310 msek að lengd, stysta útgáfan af
„flagga“ 361 msek að lengd og stysta gerðin af „flaggaði“ 761 msek.
Lengsta gerð hverrar orðmyndar var 128 msek lengri en hin stysta.
Hvert áreitanna 51 var leikið (í handahófskenndri röð) 8 sinnum
inn á segulband (enn var notast við myndbreyti til að ná orðunum
úr tölvunni). Liðu 2 sek. milli áreita í upptöku. Tíu nemendur í Há-
skóla íslands hlýddu á þessa upptöku og var þeim gert að merkja við
á þar til gerð svarblöð eftir hvert áreiti hvort þeim heyrðist sérhljóðið
vera langt eða stutt. Sérstaklega var spurst fyrir um heym hlustenda
(kváðust allir hafa eðlilega heyrn). Einnig var spurst fyrir um uppruna
þeirra og reyndust tveir að norðan en hinir af Suður- og Suðvesturlandi.
Upptakan var leikin af Tandberg 3400X segulbandi um Tandberg
TL 2520 hátalara. Styrkur var með þeim hætti að öll viðföng kváðust
heyra röddina á bandinu mjög greinilega.
3.2. Niðurstöður
Að tilraun lokinni voru talin saman öll svör viðfanga við sérhverju
áreiti og sjást þær niðurstöður á mynd 2. Greinilegt er af myndinm