Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1984, Side 102

100 Friðrik Magnússon
nafnorðið. í (61)b er greinirinn kominn aftur fyrir nafnorðið en þessi
nafnliður er ómögulegur og töluorðið verður einnig að stökkva aftur
fyrir nafnorðið. Þetta töluorð lendir hins vegar ekki næst á eftir grein-
inum eins og ætla mætti, sbr. (61)c sem er vondur nafnliður, heldur
aftan við eignarfornafnið. Nú er spurningin þessi: Hvernig er einfaldast
að gera annars vegar grein fyrir því að þegar eignarfornafnið er flutt
fram fyrir nafnorðið lendir það á milli óákveðnu fornafnanna og tölu-
orðanna (ófn . . . efn . .. to) og hins vegar því að þegar greinirinn og
töluorð stökkva aftur fyrir nafnorðið þá lenda þau sitt hvorum megin
við eignarfornafnið (no-gr efn to)1 Ef gert er ráð fyrir því að eignar-
fornafnið sé fyrir aftan nafnorðið í djúpgerð þá þarf tvær reglur, eina
til að færa greininn og töluorðið aftur fyrir nafnorðið og aðra sem flytur
eignarfornafnið fram fyrir nafnorðið og engin skynsamleg skýring fæst
á því af hverju þessi orð lenda einmitt á þeim stöðum sem þau lenda á.
Ef hins vegar gert er ráð fyrir því að eignarfornafnið sé í djúpgerð ekki
fyrir aftan nafnorðið heldur framan, þ. e. . . . (gr) (efn) (to) ..., þá þarf
sennilega ekki nema eina reglu til að sjá um flutningana og einnig fæst
skýring á því af hverju greinirinn og töluorðið „lenda sitt hvorum
megin við eignarfornafnið“. Það er einfaldlega vegna þess að eignar-
fornafnið er flutt líka og öll lenda þessi orð í sömu röð fyrir aftan nafn-
orðið og þau voru í fyrir framan það (þ. e. gr efn to):
(62) 1 2 3 1 2 3
hinir þínir þrír stólar stólarm'r þínir þrír
Ekki verður farið neitt nánar út í það hér hvers konar regla þetta er
eða hvort um er að ræða eina reglu eða fleiri hvað þá heldur af hverju
þetta er flutt aftur fyrir nafnorðið. Það ber þó að athuga að nú ætti
samkvæmt nafnliðarreglunni að vera hægt að fá áfn-gr-efn í einni runu
fyrir framan nafnorðið sem ég hins vegar þekki engin dæmi um: *Þessi
hinn minn penni, *sú hin mín aldna amma. Þetta gæti stafað af merk-
ingu þessara orða sem öll fela í sér „ákveðni“ og þess vegna væri vont
að hafa þau öll fyrir framan nafnorðið.
Athugum nú aðeins nánar samband greinis, eignarfornafns og nafn-
orðs:
(63) a minn penni
*penni minn
*minn penninn
penninn minn
b *mín dóttir
dóttir mín
*mín dóttirin
*dóttirin mín