Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1984, Qupperneq 104

102
Friðrik Magnússon
Samkvæmt undanfarandi dæmum virðist eignarfallseinkunn helst ekki
geta staðið á undan því nafnorði sem hún stendur með. Það er að vísu
mögulegt að hafa hana fyrir framan nafnorðið í vissum tilvikum en þá
er hún aldrei nema eitt orð, oftast sérnafn, og flokkast slíkt líklega
undir svokallaðar staðbundnar færslur „local movement“ eða „local
transformations“ (sbr. Eiríkur Rögnvaldsson 1982:216, nmgr. 52):
(67) a Sigga hjól
b *Sigga frœnda hjól
c Jóns bíll
d *Jóns nýi bíll
Ég sé því ekki annað fært en að láta eignarfallseinkunnirnar óhreyfðar
þar sem þær voru í nafnliðarreglunni (1), þ. e. fyrir aftan höfuðorð
nafnliðarins, nafnorðið.
Ef eignarfornöfn eru framan við nafnorðið í djúpgerð en eignarfalls-
einkunnir fyrir aftan þá mætti ætla að hægt væri að fá hvorttveggja með
sama nafnorðinu. Það er hins vegar oftast vont (sbr. (68)a) en það gæti
einmitt stafað af því að eignarfallseinkunnin táknar oftast „eign“ sem
eignarfornafnið gerir einnig og þess vegna væri vont að hafa tvö orð
sem tákna eign með sama nafnorðinu. Eignarfallseinkunn táknar hins
vegar ekki alltaf eign (sbr. Jón Friðjónsson 1978:36) og í slíkum tilvik-
um er mögulegt að hafa bæði eignarfornafn og eignarfallseinkunn með
sama nafnorðinu:
(68) a *Mín bók kennarans
b Minn hluti arfsins
c *Jóns hluti arfsins
d Minn helmingur garðsins
e *Nágrannans helmingur garðsins
í (68)c og e sést að ekki er hægt að hafa tvær eignarfallseinkunnir með
sama nafnorðinu en í (68)b og d sést hins vegar að hægt er að hafa
eignarfornafn og eignarfallseinkunn með sama nafnorðinu.
4.4 Eignarföll af persónufornöfnum?
Iðulega er talað um og tekið skýrt fram að skáletruðu orðin í (69) séu
eignarföll af persónufornöfnum en ekki eignarfornöfn:
(69) Húsið hans/hennar/þess/þeirra/okkar/ykkar er ljótt