Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1984, Side 165

163
Af hassistum og kontóristum
Eins og sjá má af þessari töflu er munurinn milli safnanna það mikill að
nokkur vafaorð til eða frá breyta þessum hlutföllum ekki að ráði. Enda
yrði það aðallega um tilfærslu milli samsettra og afleiddra orða en
mestur munurinn liggur hins vegar í fjölda ósamsettra orða á móti hin-
um flokkunum tveimur. Athygli vekur hátt hlutfall ósamsettra orða í
Slangurorðabók. Það stafar trúlega af því að í slangrinu er mikið um að
erlendir stofnar séu teknir upp svo og að íslenskum orðum sé gefin ný
merking.
Einnig var hugað að eignarfallssamsetningum í samsettum orðum:
(29) Hagfrœðiorðasafn Slangurorðabók
eignarf.-sams. 2100 eða 67,7% 542 eða 47,2%
Hagfræðiorðasafnið hefur fleiri samsett orð og hlutfallslega fleiri eign-
arfallssamsetningar en Slangurorðabók. í þessu sambandi má benda á
grundvallarmun safnanna: Hagfræðiorðin eru ritmál en slangrið talmál.
Þegar verið er að íslenska hugtök hagfræðinnar reyna menn að búa til
eins gagnsæ og lýsandi orð og hægt er. íðorðið verður m. ö. o. nokkurs
konar skilgreining. Þess vegna verða hagfræðiorðin oft löng og marg-
samsett. Slangrið er aftur á móti talmál og í því falla oft niður áherslu-
lausar endingar inni í samsettum orðum. Því kann að vera að fólk noti
ósjálfrátt stofnsamsetningar í talmáli eða beri ekki fram eignarfallsend-
ingu inni í orði af því að það er erfiðara í framburði.
En Hagfræðiorðasafnið hefur ekki bara fleiri samsett orð og eignar-
fallssamsetningar. Það hefur líka lengri orð. Ég lét tölvuna athuga
meðallengd orða í hvoru safni. Þá kom þetta í ljós:
(30) Hagfrœðiorðasafn Slangurorðabók
meðallengd orðs 13,5 stafir 8,44 stafir
Orðin í Hagfræðiorðasafninu eru m. ö. o. 5 bókstöfum lengri að meðal-
tali en í Slangurorðabókinni. Það kemur heim við muninn á ritmáli og
talmáli sem áður var vikið að.
5. Lokaorð
Hér að framan hefur verið greint frá orðmyndunarathugunum á Hag-
fræðiorðasafni og Slangurorðabók sem varðveitt eru í tölvutæku formi
hjá Máltölvun Háskólans.
í öðrum kafla var gefið yfirlit yfir 20 viðskeyti sem fundust í þessum
söfnum. Þar af eru aðeins 3 sem virðast nokkuð virk í báðum söfnun-