Vera - 01.07.1983, Blaðsíða 19

NÝR MIÐBÆR — mistök í skipulagsmálum
Eitt af stóru málunum í skipulagsnefnd um þessar
mundir er skipulag nýs miðbæjar við Kringlumýrarbraut.
Teiknistofan h.f. Ármúla 6 hefur nú skilað skipulagstil-
lögu að svæðinu en í henni er m.a. gert ráð fyrir 230 íbúð-
um, Borgarleikhúsi, Húsi verslunarinnar, hóteli, Borgar-
bókasafni, prentsmiðju og skrifstofum fyrir Árvakur
(Morgunblaðið), íbúðum fyrir aldraða, Verslunarskólan-
um og svo rúsínunni í pylsuendanum, Stórmarkaði og
Kaupvangi á vegum Hagkaupa.
Risavaxinn stórmarkaður
Flest eru þessi fyrirtæki stór í sniðum og þurfa mikið
landrými þannig að ljóst er að þessi miðbær verður frem-
ur stórgerður en smáfríður. Þó tekur nú steininn úr þegar
að Hagkaupum kemur. Þeirra hlutur á svæðinu verður
um 30 þúsund m2. Þar af fara um 20 þúsund m2 undir stór-
markað og um 10 þúsund undir ýmsar smáverslanir í
tengslum við stórmarkaðinn. Þessum ósköpum fylgja um
900 bílastæði bæði ofan- og neðanjarðar. Til samanburð-
ar má svo geta þess að húsnæði Hagkaupa í Skeifunni
mun vera um 6 þúsund m;.
í þessu máli er ekki við hönnunina að sakast, þeim var
uppálagt af Sjálfstæðismönnum í skipulagsnefnd og
borgarráði að gera ráð fyrir Hagkaupum á þessu svæði.
Þegar verið var að ganga frá forsögn að skipulagi svæðis-
ins í byrjun nóvember á síðasta ári (en forsögn er sá rammi
sem borgaryfirvöld setja skipulagsvinnunni) urðu miklar
deilur um það innan skipulagsnefndar hvort stórmarkað-
ur ætti heima í nýjum miðbæ eða ekki. Fulltrúi Kvenna-
framboðsins i nefndinni flutti þá tillögu um að ekki yrði
gert ráð fyrir stórmarkaði í forsögninni, hlutfall verslunar
á svæðinu yrði minnkað til muna en íbúðabyggð aukin að
sama skapi.
Röng staðsetning
Það sem lá til grundvallar þessari tillögu er m.a. sú stað-
reynd að á svæðinu vestan Kringlumýrarbrautar eru í dag
u.þ.b. 12.300 starfstækifæri umfram íbúa en hins vegar er
skortur á starfstækifærum á austursvæðum borgarinnar.
Stöðug útþensla borgarinnar til austurs hefur haft í för
með sér aukið misræmi milli starfstækifæra annars vegar
og búsetu hins vegar, sem leiðir aftur af sér stöðugan um-
férðarstraum frá einum enda borgarinnar til annars. Stór-
aukin íbúðabyggð í Kringlumýrinni hefði verið skref í þá
átt að snúa þessari öfugþróun við.
En fleira kom til. í greinargerð með tillögunni er m.a.
bent á að flutningsgeta Miklubrautar mun nú þegar full-
nýtt. Stórmarkaðir séu mjög umferðarskapandi og þvi
megi reikna með að stórmarkaður í nýjum miðbæ hefði
í för með sér óæskilegt umferðarálag á gatnamót Miklu-
brautar og Kringlumýrarbrautar. Að auki er vakin athygli
á því að í dag komi um 31% af viðskiptavinum Hagkaupa
frá sveitarfélögum utan höfuðborgarsvæðisins og um
26% frá grannsveitarfélögum á höfuðborgarsvæðinu.
Ætti að vera óþarfi að láta þessa umferð fara i gegnum
borgina þvera og endilanga og því mun nær að staðsetja
stórmarkaði, ef menn á annað borð telja þá æskilega, við
gatnamót sem liggja beint við grannsveitarfélögunum,
landsbyggðinni og íbúum austursvæða Reykjavíkur. Þá er
líka á það bent að nauðsynlegt sé að auka þjónustu við
Breiðholtsbúa m.a. með að efla mjög verslun í Mjóddinni.
Uppbygging verslunar í nýjum miðbæ myndi hins vegar
hugsanlega draga úr uppbyggingu í Mjóddinni. Að lokum
var svo í greinargerðinni lögð áhersla á að nauðsynlegt sé
að taka stefnumótandi afstöðu til stórmarkaða t.d. hvað
varðar æskilega stærð og staðsetningu þeirra.
Það þarf varla að taka það fram að tillaga Kvennafram-
boðsins fékk engan hljómgrunn innan skipulagsnefndar
og þess vegna er stórmarkaðurinn samgróinn þeirri skipu-
lagstillögu sem nú liggur fyrir.
Umferðarmálin óleyst
Það liggur í hlutarins eðli að þar sem eru stórmarkaðir
þar eru bílar rétt eins og mý á mykjuskán. Og það er ekki
nóg að útvega þessum bílum stæði, þeir þurfa líka að
komast að og frá svæðinu. Eins og fyrr segir er flutnings-
geta Miklubrautarinnar talin fullnýtt þannig að búast má
við að þar og í nærliggjandi götum skapist umferðaröng-
þveiti á háannatímum verslunarinnar, en það er einmitt
sami tími og stór hluti fólks er á leið heim frá vinnu.
Það þarf ekki að fjölyrða mikið um umferðarmál í
tengslum við nýjan miðbæ, — þau eru einfaldlega óleyst.
Er það ófyrirgefanleg vanrækslusynd sem án efa á eftir að
vekja upp margan illmúraðan drauginn. En engum er alls
varnað, — ekki heldur Borgarstjórn Reykjavíkur. Um-
ferðarnefnd borgarinnar hefur haft skipulagstillöguna til
umfjöllunar og mun víst ekki lítast meira en svo á hana.
Þegar þetta er skrifað (þann 6. júlí) hefur nefndin ekki
enn sent frá sér neina umsögn um tillöguna en eftirfarandi
bókun var samþykkt samhljóða á fundi hennar þann 29.
júní: „Umferðarnefnd varar við því að samþykkja fyrir-
liggjandi tillögu um nýjan miðbæ nema áður sé rækilega
kannað hvaða afleiðingar það hafi fyrir umferð til og frá
svæðinu og um það“ — isg.
— Nauðsynlegt sé að
auka þjónustu við
Breiðholtsbúa m.a.
með að efla mjög
vcrslun í Mjóddinni.
— Þessum ósköpum
fylgja um 900 bíla-
stæði bæði ofan- og
neðanjarðar.
— En engum er alls
varnað — ckki heldur
Borgarstjórn Reykja-
víkur
— Stööug útþensla
borgarinnar til aust-
urs hefur haft i för
með sér aukið mis-
ræmi milli starfs-
tækífæra annars veg-
ar og búsetu hins veg-
ar
19