Vera - 01.07.1983, Blaðsíða 30

Kjólasídd og kreppa
Ljóst er að skreytiþörf mannkynsins er mikil. Sumar þjóðir hafa
valið sér húðflúr eða húðútskurð, en vesturlandsbúar notast við
skartgripi, fatnað og fegrunarlyf. Fagurfræðilegar hugmyndir
breytast frá ári til árs, og ekki sist undanfarna tvo áratugi.
Það sem mér finnst hvað athyglisverðast eru miklar breytingar á
sídd kjóla og pilsa. Því hefur verið haldið fram að kvenfólk sýndi
sem mest af líjcama sínum á krepputímum og notaði nektina sem að-
ferð, er þörf þeirra væri hvað mest, til að halda athygli karlmanna.
En annað kemur í ljós við nánari athugun. Á millistríðsárunum var
kjólasíddin um hné, en þá þótti fólki björt framtíð liggja að fótum
þeirra og fögnuður ríkti vegna stríðslokanna. Á árunum 1960—1970
var efnahagslegur uppgangur á Vesturlöndum, og hafa pilsin aldrei
verið styttri en á þeim árum. Á árinu 1983 virðist allt vera leyfilegt
og eru stutt pils algeng, þrátt fyrir að efnahagsleg kreppa ríki á Vest-
urlöndum. Áðurnefnd kenning virðist þvi vera hleypidómur sem
ekki er byggður á rökum. Mér þykir einna líklegast að karlmenn með
brenglaðar hugmyndir um stöðu konunnar í þjóðfélaginu, hafi
komið með þessa hugmynd, og að þeir hafi haft gleðikonur sér til
fyrirmyndar.
Ef litið er á stöðu kvenna á Vesturlöndum í dag virðist hún vera
í samhengi við tískuna. Konur eru ekki eins gjarnar á að pressa hina
og þessa líkamshluta, til að komast í fötin sín. Fjötrar þeirra eru ekki
eins miklir og áður var, þó að enn séu þeir nokkrir. Samfara þjóð-
félagsbreytingum og nýjum lífsviðhorfum, verða óhjákvæmilega
stílbreytingar hvað varðar listform og fagurfræði. Við stöndum
frammi fyrir vali daglega, þar sem við sem einstaklingar tökum á-
kvarðanir, meðvitað eða óafvitandi. Við getum ekki afneitað tilveru
TÍSKUGYÐJUNNAR að öllu leyti, og fullyrt að okkur sé sama
hvernig við klæðumst. Tískan getur sannað að klæðnaður skiptir
manninn máli, þótt deila megi um hversu skynsamlegt það sé.
Heimildir:
Harald Hansen, Henny: Klædedragtens Kavalkader i Farver, Kbhn.,
1954.
Gook, Arthur: Tískuþrælar og frjálsir menn, fyrirlestur, Ak., 1935.
Kybalová, L: Modens billedleksikon, Prag, 1966.
Broby-Johansen, R.: Krop og klær, Kbhn, 1966.
Broby-Johansen, R.: Heimslist — Heimalist, Rvík., 1977.
En beinar línur og einföld form staldra ekki lengi við. Strax í byrj-
un heimskreppunnar 1929 fellur pilsfaldurinn niður á miðjan legg
og mittið mjókkar aftur. Axlapúðar koma í tísku og hinar ýmsu teg-
undir af höldum til að skorða kvenlíkamann. Fólk varð vart við
þann aga og einræði sem fylgir fasistískum stjórnarkerfum. Ekki
hefur þótt annað þorandi en að hverfa í gömul form. Samtímis síkk-
aði hárið og pilsin urðu efnismeiri. Þrátt fyrir þessa sveiflu aftur í
tímann urðu buxur viðurkenndar almennur kvenfatnaður. Þar með
var mikið unnið.
Breytingar á kvenklæðnaði urðu ekki miklar fram að 1950. Hin
ýmsu tískuhús spruttu upp og mörg þeirra eru þau sem eru leiðandi
enn í dag. Stíllinn einkenndist af því af konur væru kvenlegar og
fallegar. Það er bót í máli að vansköpun vegna klæðaburðar var ekki
svo mikil sem áður. Hún var einna helst á fótum, vegna of hárra
hæla og þröngrar táa, sem hefur haldist til dagsins í dag.
30