Vera - 01.04.1984, Blaðsíða 22

viö erum stelpur, sem viö lærum aö vera konur. Þrátt
fyrir þetta er enn lítið vitaö um unglingsstelpur og oröiö
unglingur er nokkuð sem vekur upp hugmyndir af ungl-
ingspiltum fremur en stúlkum. Margir félagsfræöingar
hafa valið sér unglingsár sem sérsvið, en áhugi þeirra
hefur einkum beinst að drengjamálefnum, oft þeim
hópum drengja sem eiga viö vandamál aö stríöa eöa
valda samfélaginu vanda, svo sem teddy-boys, punkar-
ar, knattspyrnuáhorfendur, skemmdarseggir o.s.frv.
Lítill áhugi hefur veriö á stúlkunum nema þá sem kær-
ustum strákanna, sem horfa óvirkar á þeirra verk. í þau
skipti sem unglingsstúlkur veröa félagsfræðingum
rannsóknarefni, hefur þaö helst verið vegna lauslætis
stúlknanna (eöa möguleika á lauslæti þeirra) sem er
álitið mikiö vandamál (jafnvel þó svo stúlkurnar séu
lauslátar meö strákunum, sem þó komast hjá því aö
vera fordæmdir fyrir vikið.). . .”
í skýrslunni er fariö oröum um tvöfalt siðgæöi sem er
undir því komið hvort kyniö á í hlut. í framhaldi af því er
fjallað um athuganir og meðferð dómstóla á afbrota-
unglingum, þar sem sama sagan gildir, þ.e. aðrar regl-
ur gilda um stráka en stelpur. Kynbundin viöhorf, segir
skýrslan, verða til strax við fæðingu barns og undir þau
er ýtt hvar sem borið er niður, í uppeldi, í skólum, i fjöl-
miðlum og auglýsingum. Síöan segir: ,,Um þaö leyti
sem stúlkan nær táningsaldri hefur henni verið ætlaöur
staður, hún hefur verið stööluö í kvenímynd, sem er
dýrkuð en lítils metin og því er þaö ekki undarlegt þótt
margar ungar stúlkur skorti sjálfstraust og meti sjálfar
sig og aðrar konur lítils. Aö auki getur þaö ekki farið
fram hjá stúlkunum aö karla eru betur launaöir, eru
álitnir mikilvægari og stunda áhugaveröari störf. Konur
eru til aöstoöar og karlar eru almennt hærra metnir en
konur. Og þaö er af þessari ástæöu, sem þaö er svo
mikilvægt að stúlkur njóti sérstakrar umönnunar í
æskulýðsstarfinu. Eigi konur aö meta sjálfar sig meira
og taka virkari þátt I samfélaginu, er nauðsynlegt að
gefa stúlkum tækifæri til aö þroska sjálfstraust sitt og
eigin hugmyndir og læra að sjóndeildarhringur kvenna
Hvernig farið var að
Flestar stúlkurnar, sem tekið hafa þátt I þessu sér-
staka stúlknastarfi, hafa veriö á aldrinum 14-19 ára en
þó hafa sumar veriö miklu yngri og nokkrar eldri. Allt
starf fór fram I litlum hópum. Stúlkunum var gefið tæki-
færi til aö hafa hönd í bagga meö skipulagi og verkefn-
um. Mikil áhersla var lögö á aö láta stelpunum líða sem
best og starfiö meö hverjum hóp byrjaöi oft á nokkurs
konar kjaftakvöldi án dagskrár, I því augnamiði aö stelp-
urnar kynntust og geröu sér grein fyrir að stelpur geti
treyst hverri annarri og strákarnir væru ekki bráönauö-
synlegir!
Stúlknahóparnir inntu ýmislegt af hendi, sem viö lest-
ur skýrslunnar virðist augljóst aö betur fer á aö gera án
stráka. Það voru t.d. heilbrigðismálakvöld, þar sem tal-
I
I I I
aö var um líkamann, um kynlíf og getnaðarvarnir o.þ.h.
og var fenginn læknir til aö svara spurningunum og
skýra út. Starfskynningar til handa þeim, sem voru aö
Ijúka skóla (samsv. grunnskóla) voru ítarlegar, vinnu-
staðir heimsóttir og kjör og starfsmenntun skýrö. Stúlk-
urnar höfðu t.d. margar ákveöiö aö veröa sýningarstúlk-
ur, flugfreyjur, klinikdömur eöa einkaritarar en fengu nú
tækifæri til aö kynnast þessum störfum, ræða viö konur
sem stunduöu þau, fylgjast náiö meö á vinnustað og
ræöa síöan um gildi starfanna og ástæöur þess, aö
þeim fannst þau svo eftirsóknarverð. Þá voru haldin
„rithöfundanámskeið”, þar sem skrifaðar voru sögur
og Ijóð og þótti stelpunum nýnæmi I því aö hugsanir
þeirra og þaö sem þær aðhafast væri taliö nógu merki-
legt til aö færa til bókar á þennan hátt. Annaö hefð-
bundnara tómstundastarf fór einnig fram, svo sem Ijós-
myndun, ferðalög, skák, borötennis og íþróttir ýmis
konar. Viröist sem margt af þessu hafi I augum stelpn-
anna áöur veriö eitthvaö til aö horfa á strákana gera, en
ekki gera sjálfar.
■ I |
í það heila tekiö var unnið aö því meðvitaö að ýta und-
ir sjálfsvirðingu stelpnanna, gera þeim Ijóst að þær
heföu jafnan rétt á viö strákana til aö leika sér, vinna
hugsa og tala. Sú vitneskja ein, aö heilt kvöld heillar fé-
lagsmiðstövar væri ætlað stelpum einungis varð þeim
I fyrstu til undrunar og umhugsunar en ýtti um leiö undir
meðvitund um að strákarnir réðu því sem næst yfir öllu
því sem þar var annars á boðstólum. Lögö var áhersla
á aö stelpurnar aðstoöuöu hverja aðra I verkefnunum til
aö efla gagnkvæmt traust og samhygð. Eitt af því sem
starfsmenn tiltóku sem góöan árangur eftir þriggja ára
starf meö stelpunum var: „Okkur þykir það hafa gildi aö
vinna með stúlkum I hópum sem sérstaklega eru settir
á fót fyrir þær. Slíkir hópar efla sjálfstraust stúlknanna
og auövelda þeim að læra og byggja upp hæfni sína
auk þess sem mörg málefni fá frjálslegri umfjöllun I ein-
kynja hópi. Hóparnir veröa til þess aö stúlkurnar meta
sitt kyn betur og þeir vinna gegn því viðhorfi að kvenna-
samkomur séu eitthvað verra og leiðinlegra en bland-
aöar samkomur. Viö erum ekki þeirrar skoðunar aö ein-
kynja hópar séu eina aðferðin til aö ná til stúlkna en þeir
eru ákjósanleg aöferö engu aö síður, ekki síst þegar
fjallaö er um málefni sem varöa stúlkur fremur en
drengi. (Hiö sama á vitanlega viö um drengjahópa líka).
Frekari upplýsingar
Lengra verður skýrsla Veru ekki. En starf af þessu
tagi vekuróneitanlegatil umhugsunar um þáæskulýðs-
starfsemi sem fram fer hér á landi. Þær hugmyndir sem
fram koma I frásögn Lindu og I skýrslunni, eru þess virði
aö yfir þeim sé velt vöngum af starfsmönnum félags-
miöstööva, kennurum, foreldrum o.fl. Á þaö skal að síð-
ustu bent, aö eintak af skýrslu starfshópsins er til I
Kvennahúsinu reiðubúið til lestrar hverjum þeim, sem
vill vita meira. ms
I I I