Vera - 01.10.1987, Qupperneq 25

Rætt við Nínu Björk Árnadóttur
sem gefur nú út sína fyrstu
skáldsögu.
Ljóöabók eða leikrit eftir Nínu Björk hafa ætíð þótt sæta miklum
tiðindum, frá þvifyrsta bók hennar, Ung Ijóð, kom út 1965. Á baksíðu
þeirrar bókar er skáldkonan m.a. kynnt á eftirfarandi hátt: ,,Nína
Björk Árnadóttir er af skáldættum, fædd á Þóreyjarnúpi i Vestur
Húnavatnssýslu. Ömmubróðir hennar var Stefán skáld frá Hvítadal."
Ungum Ijóðum var vel tekið og siðan hefur Nína skrifað fimm Ijóða-
bækur og sjöunda bókin er tilbúin til útgáfu. Sex leikrit hafa verið
sýnd eftir hana í leikhúsum í Reykjavík og hún hefur samið þrjú sjón-
varpsleikrit, síðast ,,Líf til einhvers" sem sýnt var 1. janúar 1987.
Nú hefur Nína Björk nýlokið við fyrstu skáldsögu sína, ,,Móðir,
kona, meyja", sem kemur út hjá Forlaginu í haust.
,,Ég er mjög ánægð með að hafa getað skrifað skáldsögu," segir
hún. ,,í skáldsögu er maður engum háður, eins og maður er þegar
maður skrifar leikrit. Þá er maður háður því að verkið verði tekið til
sýninga og síðan er uppsetningin verk leikstjóra og leikara. Guð-
bergur Bergsson benti mér fyrst á að skrifa skáldsögu og hvatti mig.
Síðan héldu starfsmenn Forlagsins því áfram og veittu mér aðhald
og hjálpsemi. Allt í einu var ég svo byrjuð á skáldsögu. Það gerðist
mjög impúlsíft. Persónurnar komu til mín, stundum milli svefns og
vöku. Þetta er eitthvað úr undirmeðvitundinni. Ég las handritið jafn-
óðum fyrir vin minn Alfreð Flóka í vor. Hann var mjög ánægður og
bakkaði mig upp. Ég hlakkaði mikið til að lesa fyrir hann það sem
ég skrifaði í Danmörku í sumar, en hann dó fjórum dögum áður en
ég kom heim. Ég helga bókina minningu hans. Við vorum nánir vinir,
töluðum yfirleitt saman á hverjum degi. Hann hafði inspírerandi áhrif
á mig."
Sögusvið bókarinnar er Reykjavík 1958. Hún gerist á heimili virtra
efnaðra hjóna, og í braggahverfi. Aðalsögupersónan er Helga, 16
ára stúlka norðan úr landi, sem ræðst til hjónanna í vist með unga
dóttur sína. ,,Ég ákvað nafn bókarinnar strax eftir að ég skrifaði
fyrsta kaflann," segir Nína. „Sveitastúlkan er eins og móðir jörð,
moldin. Hún hefur mikið aðdráttarafl og er taumlaus, en frúin á
heimilinu, Heiður, er meyja. Hún hefur ekki lært að lifa lifinu, en lærir
það með hjálp stúlkunnar. Hún er yfirstéttarkona og býr yfir miklum
lífsharmi sem hún ræktar og finnst það eðlilegt. Efnað fólk getur leyft
sér að rækta harm sinn, það er hluti af frelsi þess."
Nína segist hafa kynnst mörgum efnaheimilum i æsku því skóla-
systur hennar voru flestar frá þannig heimilum. Foreldrar hennar
skildu þegar hún var á öðru ári og hún fór í fóstur hjá ömmusystur
sinni og manni hennar sem bjuggu í Ögursveit við ísafjarðardjúp.
Þegar hún var 6 ára fluttu þau til Reykjavíkur. Þá var Nína orðin flug-
læs og lenti í besta bekk með börnum sem verið höfðu í smábarna-
skóla og lært að lesa. ,,Á heimilum skólasystra minna kynntist ég
fallegu og fínu fólki, og mér fannst það gott fólk. Yfirstéttin hefur efni
á að rækta þá eiginleika. Oft er talað um að þetta sé vont fólk, en
það er ekki mín reynsla. En ég kynntist einnig lífinu í Kamp Knox
mjög vel, þó ég byggi ekki þar sjálf. Fósturforeldrar mínir voru ekki
vel efnuð þó þar væri aldrei örbirgð.
í sögunni eru systur sem voru niðursetningar og hlutu illa meðferð
í uppvextinum. Ég heyrði oft talað um líf niðursetninga og veit dæmi
um meðferð eins og systurnar fengu."
Nína segist ekki hafa þaulhugsað söguna í upphafi, hún hafi ein-
hvern veginn runnið í gegn. Henni finnst stundum hún skrifi ómeð-
vitað og talar gjarnan um að persónur komi til sin, og um leið táknin
25